8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: aardobservaties en klimaatverandering

2025-04-01T13:38:23+02:00

Lesmateriaal SEC_Aardobservaties en klimaatverandering_Climate_Change_Initiative_ESA

Lesmateriaal: aardobservaties en klimaatveranderingen 🌐

Misconcepties rond klimaatverandering aanpakken en kritisch denken stimuleren.

Dit lespakket omvat activerende opdrachten en oefeningen voor leerlingen over aardobservaties en klimaatverandering. Hierbij leren ze hoe ze betrouwbare internetbronnen kunnen herkennen en gebruiken. Het doel hiervan is om leerlingen kritisch te laten denken en zo argumenten te verwerpen of te onderbouwen. Nog te vaak zijn er misconcepties over klimaatverandering bij de leerlingen aanwezig. Door o.a. een klasdiscussie en presentaties voor de klas, worden deze aangepakt.

✔️ Niveau: 2de en 3de graad secundair onderwijs (15-18 jaar)

✔️ Vakken/eindtermen: lichamelijk, geestelijk en emotioneel bewustzijn en gezondheid; digitale competentie en mediawijsheid; wiskunde, exacte wetenschappen en technologie; historisch bewustzijn, milieu, onderzoek, jurisdictie, …

✔️ Partners: ESERO Belgium, Universiteit Antwerpen, ESA

✔️ Editie: augustus 2020

Inhoud van de bundel 📖

Tijdens deze les wordt er een klasdiscussie gehouden om eventuele misconcepties bij de leerlingen te ontdekken. De leerkracht treedt als moderator op en a.d.h.v. enkele stellingen of vragen gaan de leerlingen in discussie met elkaar over klimaatverandering.

Vereiste lestijd: ongeveer 20 à 30 minuten.

Deze les overloopt enkele goede manieren om de kwaliteit van de site en van de inhoud ervan te beoordelen a.d.h.v. een aantal vragen. De leerlingen gebruiken deze vragenlijst om bronnen te vinden die informatie verschaffen over enkele bekende misconcepties bij leerlingen. Nadien presenteren ze hun bevindingen aan de klas.

Vereiste lestijd: ongeveer 50 à 60 minuten.

De leerkracht geeft les over het nut van satellieten, remote sensing en waarom satellieten in de lucht blijven “hangen”. Daarna maken de leerlingen zelf een timelapse over een fenomeen dat vanuit de ruimte zichtbaar is. M.b.v. een programma en enkele gerichte vragen, schrijven ze een werkstuk over hun zelfgekozen fenomeen. Nadien bekijken ze de banen van enkele NASA-satellieten in real time en zoeken ze informatie op over satellieten van NASA en ESA.

Vereiste lestijd: ongeveer 100 minuten.

De les begint met een korte quiz die de leerlingen individueel invullen. Als tweede opdracht lossen ze vragen op waarbij het belang van het aflezen van grafieken naar voren komt. Ten slotte gaan ze zelf stellingen van ‘climate deniers’ onderzoeken en verwerpen op een wetenschappelijke manier.

Vereiste lestijd: ongeveer 90 minuten.

Eindtermen tweede en derde graad secundair onderwijs

  • Competenties op het vlak van lichamelijk, geestelijk en emotioneel bewustzijn en op
    vlak van lichamelijke, geestelijke en emotionele gezondheid;
  • Competenties in het Nederlands;
  • Competenties in andere talen;
  • Digitale competentie en mediawijsheid;
  • Sociaal-relationele competenties;
  • Competenties inzake wiskunde, exacte wetenschappen en technologie;
  • Burgerschapscompetenties met inbegrip van competenties inzake samenleven;
  • Competenties met betrekking tot historisch bewustzijn;
  • Competenties met betrekking tot ruimtelijk bewustzijn;
  • Competenties inzake duurzaamheid;
  • Economische en financiële competenties;
  • Juridische competenties;
  • Leercompetenties met inbegrip van onderzoekscompetenties, innovatiedenken,
    creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken,
    informatieverwerking en samenwerken;
  • Zelfbewustzijn en zelfexpressie, zelfsturing en wendbaarheid;
  • Ontwikkeling van initiatief, ambitie, ondernemingszin en loopbaancompetenties;
  • Cultureel bewustzijn en culturele expressie.

De competenties die in het vetgedrukt staan, zijn toepasselijk voor het lespakket dat
vormgegeven zal worden. Aangezien er veel verschillende eindtermen overlappen met de
doelen die gesteld worden in het lespakket is dit zeker nuttig voor toekomstige leerlingen.

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal SEC_Voorpagina lerarengids_Aardobservaties en klimaatveranderingen_ESERO Be-VL

Lespakket “Aardobservatie en klimaatveranderingen”

In dit document vind je een lessenreeks bestaande uit 4 delen die bovenaan deze pagina reeds zijn aangebracht.
Elk deel is uitgerust met een boeiende werkvorm en belangrijke bijlagen.

Lesmateriaal SEC_Aardobservaties en klimaatveranderingen_Voorblad_Powerpoint Romote sensing bij aardobservaties

PowerPoint: les 3 “Aardobservatie”

Deze PowerPoint geeft in enkele slides de belangrijkste informatie die je nodig hebt om de werking van aardobservatie satellieten te begrijpen.

Lesmateriaal secundair: aardobservaties en klimaatverandering2025-04-01T13:38:23+02:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal: verwijzing naar ESERO NL

2025-04-01T13:56:48+02:00

Ontdek extra paketten op ESERO NL 🇳🇱

Onze collega’s van ESERO Nederland publiceren al vele jaren lesmateriaal met een context van ruimtevaart die evengoed in de Vlaamse klassen kan gebruikt worden. Uiteenlopende thema’s worden behandeld. Neem eens een kijkje in hun collectie.

Lesmateriaal: verwijzing naar ESERO NL2025-04-01T13:56:48+02:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal basisonderwijs: Moon Camp (thematische lessen)

2025-04-01T16:08:33+02:00

Lesmateriaal: Moon Camp – Thematische lessen 🌜

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Mens en maatschappij (mens, tijd, ruimte, bron), Wetenschappen en Techniek (Natuur, techniek), ICT, Muzische vorming (beeld), Sociale vaardigheden (samenwerking)

✔️ Partners: ESERO Belgium

Lessenlijst 📖

PR33 Water op de maan

Filteren van “maanijskernen” om water te winnen.

In dit hulpmiddel zullen de leerlingen een dag lang bijhouden hoeveel water ze ongeveer gebruiken voor verschillende activiteiten. Dit wordt gevolgd door een experimentele activiteit in de klas, waarbij ze vooraf bereide “maanijskernen” gebruiken en deze filteren om water te krijgen. Ze zullen de resultaten van de eerste en tweede activiteit gebruiken om te berekenen hoeveel maanijs ze zouden moeten opgraven of boren om genoeg water voor één dag te hebben. De bron suggereert discussies over watergebruik en recycling, zowel op aarde als in de ruimte.

PR34 Bionische hand

Een bionische hand bouwen.

Bij deze activiteit bouwen de leerlingen een bionische hand van karton, touw, rietjes en elastiek. Ze vergelijken de bionische hand met hun eigen hand om de functie van de vingers en het belang van de duim te leren begrijpen: die zijn bedoeld om voorwerpen met verschillende vormen te pakken of vast te houden. Leerlingen leren ook dat de menselijke hand niet zou kunnen bewegen als hij alleen maar uit botten bestond. De leerlingen begrijpen hoe botten, spieren, pezen en banden werken door ze te vergelijken met materialen die in de bionische hand worden gebruikt om de vingers te bewegen.

PR37 Schuilplaats op de maan

Onderzoek naar verschillende schuilplaatsen op aarde en in de ruimte.

In deze reeks activiteiten analyseren de leerlingen het belang van beschutting voor bescherming op aarde en in de ruimte. De leerlingen zullen de milieuomstandigheden op aarde en op de maan vergelijken en in een groep hun eigen schuilplaats op de maan bedenken en bouwen met materialen die vergelijkbaar zijn met de grond op de maan, de zogenaamde maananalogen.

PR38 Missie op de maan

Programmeer een klasgenoot om een missie op de maan te voltooien.

Deze activiteit laat de leerlingen kennismaken met logisch denken door het plannen, testen en uitvoeren van een eenvoudige missie op de maan. De leerlingen werken in tweetallen en spelen om de beurt de rol van “missiecontroleur” en “zwerver”. De ene leerling geeft commando’s waarmee de andere blindelings over het maanoppervlak kan navigeren. Ze moeten een vaste route volgen om obstakels te vermijden, opdrachten uitvoeren en veilig op hun eindbestemming aankomen.

PR41 AstroFood

Les over eetbare planten in de ruimte.

Bij deze reeks activiteiten komen leerlingen meer te weten over de verschillende onderdelen van planten. Ze leren welke onderdelen van gekende planten eetbaar zijn en ze leren het verschil tussen groenten, vruchten en zaden. De leerlingen moeten bedenken wat voor plant er hoort bij de vrucht/de groente/het zaadje dat ze zien, en deze tekenen.

Ze leren ook dat verschillende planten verschillende groeiomstandigheden nodig hebben en dat hun opbrengst verschilt. Op basis hiervan bedenken ze welke planten geschikt zijn om in de ruimte te telen, als een goede bron van voedingsstoffen voor astronauten.

Deze activiteit is onderdeel van een reeks met andere delen ‘PR42 AstroFarmer’ en ‘PR43 AstroCrops’.

PR42 AstroFarmer

Lessen over de voorwaarden voor plantengroei.

In deze reeks van zes activiteiten onderzoeken leerlingen welke factoren de plantengroei beïnvloeden en verbinden ze die factoren met het telen van planten in de ruimte. Leerlingen komen erachter dat planten lucht, licht, water, voedingsstoffen en een stabiele temperatuur nodig hebben om te kunnen groeien. Leerlingen zien wat er met planten gebeurt als ze variaties in die factoren aanbrengen. Deze zes activiteiten kunnen individueel of als reeks worden uitgevoerd.

Deze activiteit is onderdeel van een reeks met andere delen ‘PR41 AstroFood’ en ‘PR43 AstroCrops’.

PR43 AstroCrops

Planten telen voor toekomstige ruimtemissies.

Bij deze reeks activiteiten leren leerlingen ontkieming en plantengroei te begrijpen door 12 weken lang de ontwikkeling van drie onbekende planten te volgen. ZE voeren metingen uit en doen waarnemingen om de groei en gezondheid van hun planten te evalueren. Leerlingen gebruiken hun waarnemingen om een hypothese te vormen over welke soorten planten ze telen en bespreken of deze planten geschikt zijn om op langdurige ruimtemissies te telen.

Deze activiteit is onderdeel van een reeks met als andere delen ‘PR41 AstroFood’ en ‘PR42 AstroFarmer’.

Lesmateriaal basisonderwijs: Moon Camp (thematische lessen)2025-04-01T16:08:33+02:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal basisonderwijs: Moon camp workshop

2025-04-01T15:17:45+02:00

Lesmateriaal: Moon Camp workshop 🌝

Via deze les gaan de leerlingen ondervinden dat ruimtereizen niet zo simpel is en dat je met veel zaken moet rekening houden. Wat hier op Aarde evident lijkt, is op de Maan helemaal anders. Na het bekijken van video’s gaan de leerlingen zelf aan de slag met het creëren van een maanbasis. Dit doen ze door eerst een schets te maken op papier om vervolgens aan de slag te gaan met Tinkercad.

Derde graad lager, 3D ontwerp maken in Tinkercad.

✔️ Niveau: 3de graad lager onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Natuur (levende en niet-levende natuur; gezondheid; milieu) , Techniek, sociale vaardigheden, Nederlands (luisteren, spreken, strategieën)

✔️ Partners: ESERO Belgium (productie lesmateriaal & lerarenvorming)

✔️ Editie: december 2023

Inhoud van de bundel 📖

  • Doel van deze cursus
  • Waarom ruimtevaart in de klas?

  • Benodigdheden
  • Stil staan bij volgende zaken

  • Brainstorm dagelijks leven op aarde
  • Brainstorm dagelijks leven op de maan
  • Animaties: leven op de maan
  • In groep: Kennis delen, kruisbestuiving
  • Per 2: Uittekenen van de maanbasis
  • In groep: Getekende maanbasissen voorstelen en herwerken
  • Per 2: De maanbasis uitwerken in Tinkercad

  • 1 Natuur – Levende en niet-levende natuur
    1.12. De leerlingen kunnen het verband illustreren tussen de leefgewoonten van mensen en het klimaat waarin ze leven.
  • 1 Natuur – Levende en niet-levende natuur
    1.13. De leerlingen kunnen tonen hoe de aarde om de eigen as draait, welk gevolg dit heeft voor het dag- en nachtritme in de eigen omgeving en hoe de aarde, de zon en de maan ten opzichte van elkaar bewegen;
  • 1 Natuur – Levende en niet-levende natuur
    1.16. De leerlingen kunnen met enkele voorbeelden aantonen dat energie nodig is voor het functioneren van levende en niet-levende systemen en kunnen daarvan de energiebronnen benoemen.
  • 1 Natuur – Gezondheid
    1.17. De leerlingen kunnen gezonde en ongezonde levensgewoonten in verband brengen met wat ze weten over het functioneren van het eigen lichaam.
  • 1 Natuur – Milieu
    1.23. De leerlingen tonen zich in hun gedrag bereid om in de eigen klas en school zorgvuldig om te gaan met afval, energie, papier, voedsel en water.
  • 2 Techniek – Kerncomponenten van techniek
    2.6. De leerlingen kunnen illustreren hoe technische systemen onder meer gebaseerd zijn op kennis over eigenschappen van materialen of over natuurlijke verschijnselen.
  • 2 Techniek – Techniek als menselijke activiteit
    2.9. De leerlingen kunnen een probleem, ontstaan vanuit een behoefte, technisch oplossen door verschillende stappen van het technisch proces te doorlopen.
  • 2 Techniek – Techniek als menselijke activiteit
    2.10. De leerlingen kunnen bepalen aan welke vereisten het technisch systeem dat ze willen gebruiken of realiseren, moet voldoen.
  • 2 Techniek – Techniek als menselijke activiteit
    2.11. De leerlingen kunnen ideeën genereren voor een ontwerp van een technisch systeem.
  • 2 Techniek – Techniek als menselijke activiteit
    De leerlingen kunnen keuzen maken bij het gebruiken of realiseren van een technisch systeem, rekening houdend met de behoefte, met de vereisten en met de beschikbare hulpmiddelen.
  • 1 Sociale vaardigheden – Domein Relatiewijzen
  • 1 Nederlands – Luisteren
  • 1 Nederlands – Spreken
  • 1 Nederlands – Strategieën

Downloads 👩‍🏫

Lerarenbundel

In deze bijlage kan je handleiding terugvinden van de klasactiviteit.
Je vindt er het lesverloop en bijhorende tijden terug.
De linken naar de video’s worden aangevuld met een korte samenvatting van de inhoud van de video.

Maanbasis: bouwplek

Maanbasis: indeling van de ruimtes

Maanbasis: bouwmateriaal

Maanbasis: bescherming tegen radiatie

Maanbasis: bescherming tegen meteorietenregen

Voorziening: elektriciteit

Voorziening: water

Voorziening: voedsel

Voorziening: zuurstof

Verplaatsing: lancering

Verplaatsing: reizen naar de maan

Verplaatsing: landen

Verplaatsing: reizen

Verplaatsing: Orion

Werk: communicatie

Werk: afval

Werk: robots

Werk: experimenten

Lesmateriaal basisonderwijs: Moon camp workshop2025-04-01T15:17:45+02:00
Go to Top