6 jan 2025 jan 2025

Lesmateriaal: Augmented Reality Sandbox Handleiding

2025-01-13T16:17:02+01:00

Lesmateriaal: Augmented Reality Sandbox Handleiding 🤖

Handleiding om een Augmented reality sandbox te bouwen in je klas en dit te gebruiken als model voor aardobservatie

✔️ Niveau: kleuterklas, lager onderwijs en secundair onderwijs (alle leeftijden)

✔️ Vakken/eindtermen:
Basisonderwijs
Mens en maatschappij (Ruimte), Wetenschappen en Techniek (Techniek),

Secundair onderwijs
Ruimtelijk bewustzijn, STEM, Aardwetenschappen,

✔️ Partners: ESERO Belgium

✔️ Editie: februari 2017

Downloads 👩‍🏫

Lesmateriaal: Augmented Reality Sandbox Handleiding2025-01-13T16:17:02+01:00
9 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal basisonderwijs: het broeikaseffect

2025-01-24T13:36:09+01:00

Lesmateriaal: Het broeikaseffect 🥵

Het stijgen van de zeespiegel, klimaatveranderingen, koolstofdioxide-uitstoot, het zijn termen die leerlingen waarschijnlijk regelmatig hebben gehoord. Die begrippen heb- ben allemaal te maken met het broeikaseffect. Maar vaak wordt niet precies uitgelegd wat ze betekenen. In deze les onderzoeken de leerlingen de begrippen en leren ze wat het broeikaseffect is.

✔️ Niveau: 3de graad basisonderwijs (10-12 jaar)

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschappen en techniek (Natuur, Techniek), Wiskunde (Meten)

✔️ Partners: ESERO Netherlands, ESERO Belgium, KNMI, NEMO science center, ESA

✔️ Editie: juni 2020

Downloads 👩‍🏫

Lesmateriaal basisonderwijs: het broeikaseffect2025-01-24T13:36:09+01:00
9 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: exoplaneten

2025-01-24T13:37:03+01:00

Lesmateriaal: Exoplaneten 🪐

Exoplaneten STEM module

In deze module gaan de leerlingen zelf op onderzoek, en leren zo de wetenschappelijke methodes kennen waarmee het onderzoek naar exoplaneten gedaan wordt. De belangrijkste onderwerpen die behandeld worden zijn: ontstaan van sterren, verschillende soorten sterren onderscheiden, de transitmethode en de doppler shift methode om exoplaneten te detecteren, en het hedendaags exoplaneten onderzoek.

✔️ Niveau: 14-16 jaar (deel 3 kan ook voor 16-18 jarigen)

✔️ Vakken/eindtermen: Natuurwetenschappen, STEM, fysica

✔️ Partners: UCLL Lerarenopleiding, ESERO Belgium

✔️ Editie: eerste editie 2020, tweede editie 2021

Inhoud van de bundel 📖

  • Hoe worden sterren gevormd?
  • Is er een zichtbaar verschil tussen sterren?
    • Zie je of sterren groter of kleiner zijn?
    • Hebben sterren kleuren?
    • Waarom hebben sterren kleuren?
  • De Nobelprijs 2019
  • Hoe vinden we een exoplaneet?
  • Hoe ontdekken we een exoplaneet?
    • Transitmethode (kwalitatief)
    • Doppler shift
  • Zoekt men vandaag de dag nog naar exoplaneten?
    • Afgelopen missies
    • Huidige missies
  • Doppler shift in de klas: kwantitatief met geluid!
  • Transitmethode in de klas: kwantitatief met licht!
    • De transitmethode in de klas in een model
    • Oefeningen
  • Heeft de exoplaneet 51 Pegasus b een vast oppervlak?

Downloads 👩‍🏫

Exoplaneten – Lerarenbundel

Wat zijn exoplaneten? Hoe kan je ze vinden? Leer de wetenschappelijke methoden kennen in je klas met deze STEM-module (bundel voor leerkrachten).

Exoplaneten – Leerlingenbundel

Wat zijn exoplaneten? Hoe kan je ze vinden? Leer de wetenschappelijke methoden kennen in je klas met deze STEM-module (bundel voor leerlingen).

Exoplaneten – Intermezzo

Wat zijn exoplaneten? Hoe kan je ze vinden? Leer de wetenschappelijke methoden kennen in je klas met deze STEM-module (Extra achtergrond en oefening).

Lesmateriaal secundair: exoplaneten2025-01-24T13:37:03+01:00
9 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal: SSVI in a box

2025-01-24T13:41:39+01:00

Lesmateriaal: SSVI in a box 🔭

Zelfbouw telescopen in de klas met SSVI! De werkgroep Kijkerbouw van de UGENT Volkssterrenwacht Armand Pien biedt een zelfbouwpakket aan voor scholen met een eenvoudige lenzentelescoop, spiegeltelescoop, en spectroscoop. Alle onderdelen worden geleverd, de leerlingen assembleren het zelf. De telescoopjes zijn bruikbaar voor het observeren van planeten, de Maan en de Zon (met veilige filter!).

Via ESERO Belgium kan je een workshop voor groep leraren aanvragen waarbij we je zelfbouwmateriaal laten zien, en demonstreren hoe je het in elkaar steekt. Je leert de telescoopjes ook correct instellen, en we tonen hoe je de zonnefilter en de spectroscoop gebruikt. Dit kan je dan nadien met je leerlingen doen als je één of meerdere kits bestelt.

✔️ Niveau: basisonderwijs én secundair onderwijs (minimum 9 jaar)

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Wetenschappen en techniek (Techniek)

Secundair
Fysica, STEM (Engineering)

✔️ Partners: UGent Volkssterrenwacht Armand Pien (werkgroep Kijkerbouw), Project SSVI, ESERO Belgium

✔️ Editie: december 2021

Inhoud van de handleiding 📖

  • Context
  • Benodigd gereedschap
  • Assemblage montering
  • Assemblage Newton- of spiegeltelescoop
    • Hoe steek je de spiegeltelescoop in elkaar?
    • Uitlijnen van de optiek van de spiegeltelescoop
  • Assemblage refractor- of lenzentelescoop
  • Assemblage hulpstuk voor refractortelescoop
  • Assemblage PVC spectroscoop
  • Newton- en refractortelescoop
  • Spectroscoop
  • Zonnefilter

Zo gebruik je hem 👉

Downloads 👩‍🏫

Handleiding voor assemblage van de telescopen

Met deze handleiding voor leraren en leerlingen leer je hoe je de spiegeltelescoop, lenzentelescoop en accessoires kunt monteren en correct gebruiken.

Video voor assemblage van de telescopen

Jean-Pierre toont in deze video van 20 minuten de volledige montage van de telescoopjes.

Presentatie over assemblage van de telescopen

De presentatie die gebruikt wordt in de lerarenworkshop, over de montage van de telescoopjes.

Begeleidend boekje bij de workshop SSVI in a Box

Als je een lerarenworkshop volgt bij SSVI, dan wordt dit boekje meegegeven als werkmateriaal.

Website van SSVI met meer info

Hoeveel kost een SSVI in a Box pakketje voor je school, en hoe bestel je er eentje? Via deze link kan je de SSVI-organisator contacteren en krijg je extra info.

Extra lesmateriaal bij SSVI in a box

voor eerste graad secundair onderwijs ontwikkelden we STEM pakketten waarbij de zelfbouwtelescopen van SSVI in a box in de klas gebruikt worden: “Het heelal in een brandpunt” en “Verwondering over het heelal”.

Lesmateriaal: SSVI in a box2025-01-24T13:41:39+01:00
9 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: Je eerste minisatelliet Arduino

2025-01-24T13:37:54+01:00

Lesmateriaal: Mijn eerste minisatelliet 💡

Een experiment op een onbemande vlucht voor absolute beginners. Coderen met Arduino of Raspberry Pi Pico.

Voor experimenten op een onbemande vlucht heb je basis elektronica nodig. In deze cursus leren absolute beginners om de luchtdruk en de temperatuur te meten via een Arduino microcontroller (tot 2022) of via een Raspberry Pi Pico (vanaf 2023). Je leert eenvoudige basisvaardigheden via enkele oefeningen.
Deze vaardigheden vormen een basis om deel te nemen aan projecten zoals ASGARD of CanSat. Hierin worden leerlingen uitgedaagd om een zelfbedacht experiment te lanceren met een stratosfeerballon of met een raket.

✔️ Niveau: secundair onderwijs én (toekomstige) ASGARD/CanSat deelnemers (ook leerkrachten)

✔️ Vakken/eindtermen: Technologie, informaticawetenschappen, STEM

✔️ Partners: KdG Hogeschool Antwerpen (2022), Ingegno/De Creatieve STEM (2023-2024), ESERO Belgium

✔️ Editie: eerste editie 2017, lessenreeks 2021-2022, tweede editie 2024

Inhoud van de bundel 📖

  • Een ruimtevaartmissie op school
  • Uit welke onderdelen bestaat een satelliet?
  • De hardware leren kennen: de microprocessor
  • De hardware leren kennen: perifere onderdelen
  • Programmeren
  • Solderen

Kalibratie en verwerking

De bundel is voorzien van een oplossingssectie die je steeds kan raadplegen na elke oefening

Downloads 👩‍🏫

Je eerste mini-satelliet (2017)

ESERO Belgium handleiding voor leraren, eerste editie, aangeboden als lesmateriaal bij de ESERO vorming. De gebruikte hardware is hier nog een Arduino microcontroller.

Je eerste mini-satelliet (2024)

ESERO Belgium handleiding voor leraren, nieuwe editie, aangeboden als lesmateriaal bij de ESERO vorming. Deze is volledig aangepast aan de nieuwe programmeertaal (Python) en de nieuwe hardware (Raspberry Pi Pico)

Presentatie van vorming november 2021 (Lessen)

Lessen Arduino van Julie Willems, KdG (les van 8+16+26 november)

Presentatie van vorming september 2023 (Lessen)

Lessen met de Raspberry Pico van Benny (Ingegno)

Een tip om je leerlingen te leren solderen

Op onderstaande link vind je stripverhalen, in vele talen, met instructies om te leren solderen.

Lesmateriaal secundair: Je eerste minisatelliet Arduino2025-01-24T13:37:54+01:00
9 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: Astrosounds

2025-01-24T13:38:53+01:00

Lesmateriaal: Astrosounds 🎶

Hoe kunnen we stemmen, muziekinstrumenten en zelfs sterren herkennen op basis van hun klankkleur?

Binnen dit project gaan we op zoek naar een antwoord op de onderzoeksvraag: ‘Kunnen we stemmen, muziekinstrumenten en zelfs sterren herkennen op basis van hun klankkleur?’. Die vraag zullen we bekijken vanuit verschillende invalshoeken, namelijk die van een fysicus, een bioloog, een chemicus en een informaticus. De doelgroep voor dit project is de tweede graad in het secundair onderwijs.

✔️ Niveau: 2de graad secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Natuurwetenschappen, STEM, fysica, biologie, informatica

✔️ Partners: UCLL, Astrosounds Team, ESERO Belgium

✔️ Editie: december 2021

Inhoud van de bundel 📖

Na dit project moet je een goed beeld hebben over wat de vakken biologie, fysica, chemie en informatica inhouden.

  • Biologie is de studie van levende organismen.
  • Fysica is de studie van de fundamentele basiswetten van de natuur, van materie, energie, ruimte, tijd. Deze basiswetten vinden hun toepassing zowel in de biologie als de chemie als in ingenieurswetenschappen of medische wetenschappen.
  • Chemie is de studie van de samenstelling van stoffen en de veranderingen (reacties) waardoor nieuwe stoffen gevormd worden.
  • Informatica is de studie die zich richt op het maken van ICT-systemen: het opslaan en verwerken van informatie, het creëren van algoritmen en softwaretoepassingen, het maken en implementeren van netwerken en besturingssystemen, het ontwikkelen van databanken.

Aan de hand van het inkleurmodel zie je vanuit welke invalshoek we kijken in dit project. Of anders gezegd, vanuit welk oogpunt de onderzoeksvraag is gesteld.
Om een antwoord op de algemene onderzoeksvraag te formuleren, voeren we een reeks kleinere onderzoeken uit. Deze zijn uitgewerkt in 7 leerstations. Per leerstation zal je aan de hand van het inkleurmodel kunnen zien vanuit welke invalshoek we daarin kijken. Na elk leerstation gaan we een samenvattend schema van het project aanvullen met de geleerde begrippen uit de verschillende vakken.

Op 16 december werd een online vorming gegeven van 2u30min. Deze kan je herbekijken op onderstaande pagina.

  • Inleiding
  • Verwondering
  • Hoek 1: Proefje met stemvork
  • Hoek 2: Proefje met gitaar en proefje met ballon
  • Hoek 3: Proefje met suiker en geluid en proefje met liniaal
  • Hoek 4: filmpje + proefje: stembanden
  • Reflectiemoment
  • Conceptenmap leerstation 1
  • Hoek 1: Vacuüm
  • Middenstof gas
  • Hoek 2: Middenstof vloeibaar
  • Middenstof vast
  • Hoek 3: Snelheid van geluid in middenstoffen
  • Hoek 4: Geluidsgolf
  • Amplitude
  • Frequentie en golflengte
  • Reflectiemoment
  • Conceptenmap leerstation 2
  • Hoe kunnen we waarnemen dat sterren trillen?
  • Hoe kunnen we het verschil in lichtsterkte meten?
  • Eigenfrequentie en eigentrillingen
  • Reflectiemoment
  • Concept
  • Hoek 1: Infra- en ultrageluiden
  • Hoek 2: Resonantie in het slakkenhuis
  • Reflectiemoment
  • Concept
  • Klankkleur of timbre van een muziekinstrument
  • Timbre van een ster
  • Timbre van een muziekinstrument meten
  • Golfvorm van een samengestelde klank
  • Eigenfrequenties zorgen voor de klankkleur van een instrument.
  • Timbre meten
  • Reflectiemoment
  • Concept
  • Wat is een algoritme?
  • Sterrengeluiden programmeren
  • Concept
  • Ontstaan van sterren
  • Concept
  • Evaluatie
  • Formuleer je antwoord op de onderzoeksvraag

Downloads 👩‍🏫

Astrosounds Leerlingenbundel (dec 2021)

Ontdek 99 pagina’s met leerlingenopdrachten en achtergrondinfo.

Presentaties van de Astrosounds vorming (16 dec 2021)

Bekijk de presentaties opnieuw die Prof. Katrien Kolenberg liet zien tijdens de Astrsounds vorming.

Bekijk ook de presentatie van de docenten lerarenopleiding UCLL.

Extra: bookwidgets om het thema in te leiden

Op de Astrosounds website vind je enkele bookwidgets die je kunnen helpen om het thema in je klas te brengen.

Lesmateriaal secundair: Astrosounds2025-01-24T13:38:53+01:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: Climate detectives

2025-01-24T13:42:59+01:00

Lesmateriaal: Climate Detectives 🌍

Wie meedoet aan Climate Detectives kan de leerlingen best inleiden in het gekozen deelthema via inleidende lessen. ESA biedt lespakketten aan over verschillende klimaatgerelateerde thema’s, elk met activerende werkvormen waarin leerlingen zelf experimenteren. Ontdek hier welke van de internationale Climate Detectives lespakketten wij vertaald hebben in het Nederlands voor gebruik in je klas.

✔️ Niveau: secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Aardwetenschappen, biologie, STEM, digitale competenties, duurzaamheid, leercompetenties, ruimtelijk bewustzijn, sociaal-relationele competenties, chemie, fysica, wiskunde,

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Lessenlijst 📖

Lerarenhandleiding Climate Detectives

De verschillende onderzoeksfases uitgelegd

Deze gids is bedoeld om leerkrachten te helpen leerlingen te sturen en te ondersteunen bij het plannen en uitvoeren van een zinvol onderzoek naar een klimaatprobleem en te laten zien hoe zij een verschil kunnen maken. Deze aanpak bevordert transversale vaardigheden zoals kritisch denken, samenwerking, het oplossen van reële problemen en communicatie.

GO2: Snelwegen van de Oceanen

Zeestromingen en het verband met klimaat

In deze reeks activiteiten zullen de leerlingen een multimedia module gebruiken om te leren over zeestromingen, de snelwegen van de oceanen, en hoe ze belangrijk zijn om het plaatselijke klimaat te begrijpen. Met behulp van een praktische activiteit zullen ze onderzoeken wat de oorzaak is van oceaanstromingen. Ze zullen ook satellietbeelden gebruiken om de temperatuur van het zeeoppervlak te analyseren en begrijpen waarom satellietwaarnemingen nuttig zijn voor het monitoren van zeestromingen.

ESERO Belgium heeft dit pakket aangepast voor Vlaams onderwijs, onder meer door een lijst van Vlaamse eindtermen toe te voegen.

GO3: Het broeikaseffect

Opwarming van de aarde onderzoeken

Deze reeks activiteiten omvat praktische experimenten en de interpretatie van satellietbeelden voor een beter begrip van algemene effecten van de opwarming van de aarde.
In activiteit 1 maken de leerlingen een model om het broeikaseffect te demonstreren en aan te tonen dat een hoger koolstofdioxidegehalte (CO2) tot een hogere temperatuur leidt. Het experiment zal worden aangevuld met de interpretatie van satellietbeelden waarop het CO2-niveau van de aarde in verschillende perioden te zien is. De leerlingen zullen dan leren over enkele gevolgen van een versterkt broeikaseffect – het smelten van ijs en veranderende albedowaarden. De leerlingen zullen deze onderwerpen onderzoeken in activiteit 2 en 3.

ESERO Belgium heeft dit pakket aangepast voor Vlaams onderwijs, onder meer door een lijst van Vlaamse eindtermen toe te voegen.

GO4: Zee-ijs vanuit de ruimte

Onderzoek naar Arctisch zee-ijs en het verband met het klimaat

In deze reeks activiteiten onderzoeken de leerlingen het poolijs. Eerst zullen ze een praktische activiteit uitvoeren om uit te zoeken wat er gebeurt ‘als de oceaan bevriest’. Vervolgens zullen ze satellietbeelden gebruiken om de concentratie en de omvang van het zee-ijs te analyseren en te zien hoe deze parameters de afgelopen decennia zijn veranderd. Ze leren waar ter wereld zee-ijs te vinden is en analyseren actuele en langlopende satellietgegevens over de zee-ijsconcentratie in het Noordpoolgebied. Deze activiteit heeft betrekking op een van de belangrijkste indicatoren waarover wetenschappers beschikken om de klimaatverandering en de mogelijke gevolgen ervan te bestuderen.

ESERO Belgium heeft dit pakket aangepast voor Vlaams onderwijs, onder meer door een lijst van Vlaamse eindtermen toe te voegen.

GO5: Na de storm

De orkaan Matthew volgen en de gevolgen ervan analyseren

Deze activiteiten gebruiken het voorbeeld van orkaan Matthew om de toepassingen van aardobservatiegegevens bij het volgen van orkanen en het beoordelen van de nasleep ervan te verkennen. De leerlingen zullen leren hoe een orkaan zich ontwikkelt en welke gevolgen extreem weer kan hebben voor de samenleving. Ze zullen dit doen door satellietbeelden te vergelijken.
De activiteit kan worden uitgevoerd in een ICT-suite waarin de leerlingen zelfstandig leren over de beelden of kan worden onderwezen met behulp van een meer actieve leerstijl in de klas.

ESERO Belgium heeft dit pakket aangepast voor Vlaams onderwijs, onder meer door een lijst van Vlaamse eindtermen toe te voegen.

P15 Infrarode webcam hack

Infrarood licht gebruiken om de wereld op een nieuwe manier te observeren

Deze reeks van drie activiteiten zal de leerlingen in staat stellen het elektromagnetische spectrum te begrijpen en infrarode straling waar te nemen door een goedkope webcam aan te passen. Er wordt besproken hoe infraroodstraling kan worden gebruikt om informatie te verkrijgen die met zichtbaar licht niet beschikbaar is. De leerlingen zullen ook satellietbeelden analyseren en zo begrijpen waarom het nuttig is om in infrarood te “zien”.

ESERO Belgium heeft dit pakket aangepast voor Vlaams onderwijs, onder meer door een lijst van Vlaamse eindtermen toe te voegen.

Lesmateriaal secundair: Climate detectives2025-01-24T13:42:59+01:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: Climate Detectives – Natuurbranden

2025-01-24T13:46:15+01:00

Lesmateriaal: natuurbranden 🔥

Climate Detectives Casus

Elk schooljaar kan je klas als een detective een lokaal klimaatprobleem onderzoeken met feedback van een professionele wetenschapper, door mee te doe aan het project Climate Detectives. Om de leerkrachten te helpen bieden we vanaf september 2022 kant-en-klaar onderzoekjes aan, dat je min of meer kan nadoen in je eigen regio. Deze worden door ESERO Belgium ontwikkeld in samenwerking met het wetenschappelijk instituut VITO.

Deze casus focust op de natuurbranden als gevolg van klimaatverandering en maakt hierbij gebruik van satellietbeelden genomen door ESA’s Sentinel satellieten.

✔️ Niveau: secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Aardwetenschappen, biologie, STEM, digitale competenties, duurzaamheid, leercompetenties, ruimtelijk bewustzijn, sociaal-relationele competenties, chemie, fysica, wiskunde,

✔️ Partners: VITO Remote Sensing, ESERO Belgium

✔️ Editie: september 2022

Inhoud van de bundel 📖

① Drie projectfasen

② Goed om weten

③ Doel van deze cursus

Enkele belangrijke sleutelwoorden, termen en concepten

Klimaatverandering uitgelegd

Klimaatverandering: tips voor inleidende lessen

De PPM klok

Achtergrondinformatie natuurbranden

Het thema: Bekijk volgende informatieve filmpjes

Identificeer de onderzoeksvraag

Identificeer de onderzoeksgegevens

Het onderzoeksplan indienen

Gegevens verzamelen

Analyseren en conclusie: Conclusie

De voorliggende cursus heeft niet de ambitie om een voorbeeld-invulling te maken voor Fase 3 van het Climate detectives project. We rekenen hiervoor op de vrije invulling, creativiteit en diversiteit van de deelnemende teams.

Downloads 👩‍🏫

Onderzoeksproject bosbranden

Deze cursus is een hulpmiddel voor leraren die met hun leerlingenteam deelnemen aan het project Climate Detectives. We laten zien hoe je een concreet klimaatgebonden probleem – in dit geval bosbranden in België – kan onderzoeken met satellietdata, gecombineerd met waterpeildata gemeten op terrein. Voor de satellietdata wordt de Belgische viewer Terrascope gebruikt, een gratis online tool die niet alleen alle beschikbare satellietbeelden toont, maar ook gemakkelijk toelaat om de data te analyseren, beelden te exporteren, en op een eenvoudige manier een time-lapse te maken.

De cursus heeft ook een vrij uitgebreid deel ‘achtergrond’, waarin we tips geven om je leerlingen in te leiden in de klimaatproblematiek. Via onze wekelijkse “PPM klok” kan je je leerlingen bovendien helpen bewust maken van de actuele stand van zaken ivm wereldwijde klimaatverandering.

Lesmateriaal secundair: Climate Detectives – Natuurbranden2025-01-24T13:46:15+01:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: Climate Detectives – Overstromingen

2025-01-24T13:46:53+01:00

Lesmateriaal: Overstromingen 🌊

Climate Detectives Casus

Elk schooljaar kan je klas als een detective een lokaal klimaatprobleem onderzoeken met feedback van een professionele wetenschapper, door mee te doe aan het project Climate Detectives. Om de leerkrachten te helpen bieden we vanaf september 2022 kant-en-klaar onderzoekjes aan, dat je min of meer kan nadoen in je eigen regio. Deze worden door ESERO Belgium ontwikkeld in samenwerking met het wetenschappelijk instituut VITO. Deze eerste casus behandelt overstromingen in België aan de hand van zeer concrete gevallen uit het recente verleden. We maken gebruik van satellietgegevens en -beelden, en geven suggesties om het onderzoek aan te vullen met grondgebonden metingen.

✔️ Niveau: secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Aardwetenschappen, biologie, STEM, digitale competenties, duurzaamheid, leercompetenties, ruimtelijk bewustzijn, sociaal-relationele competenties, chemie, fysica, wiskunde,

✔️ Partners: VITO Remote Sensing, ESERO Belgium

✔️ Editie: september 2022

Inhoud van de bundel 📖

① Drie projectfasen

② Goed om weten

③ Doel van deze cursus

Enkele belangrijke sleutelwoorden, termen en concepten

Klimaatverandering uitgelegd

Klimaatverandering: tips voor inleidende lessen

De PPM klok

Overstromingsproblematiek in Vlaanderen

Het thema: Bekijk de overstromingen op kaart

Het thema in de media

Het thema in rapporten en databanken

Identificeer de onderzoeksvraag

Identificeer de onderzoeksgegevens

Het onderzoeksplan indienen

Gegevens verzamelen

Ordenen en beheren van gegevens

Analyseren en conclusie: Analyseren

Analyseren en conclusie: Conclusie

De voorliggende cursus heeft niet de ambitie om een voorbeeld-invulling te maken voor Fase 3 van het Climate detectives project. We rekenen hiervoor op de vrije invulling, creativiteit en diversiteit van de deelnemende teams.

Downloads 👩‍🏫

Onderzoeksproject overstromingen

Deze cursus is een hulpmiddel voor leraren die met hun leerlingenteam deelnemen aan het project Climate Detectives. We laten zien hoe je een concreet klimaatgebonden probleem – in dit geval overstromingen in 2021 in de IJzervallei – kan onderzoeken met satellietdata, gecombineerd met waterpeildata gemeten op terrein. Voor de satellietdata wordt de Belgische viewer Terrascope gebruikt, een gratis online tool die niet alleen alle beschikbare satellietbeelden toont, maar ook gemakkelijk toelaat om de data te analyseren, beelden te exporteren, en op een eenvoudige manier een time-lapse te maken.

De cursus heeft ook een vrij uitgebreid deel ‘achtergrond’, waarin we tips geven om je leerlingen in te leiden in de klimaatproblematiek. Via onze wekelijkse “PPM klok” kan je je leerlingen bovendien helpen bewust maken van de actuele stand van zaken ivm wereldwijde klimaatverandering.

Lesmateriaal secundair: Climate Detectives – Overstromingen2025-01-24T13:46:53+01:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: Moon Camp thematische lessen

2025-01-24T13:47:32+01:00

Lesmateriaal: Moon Camp 🌚

Wie meedoet aan het STEM project Moon Camp kan de leerlingen best inleiden in het thema Maan- en ruimtereizen via inleidende lessen. ESA biedt lespakketten aan over verschillende klimaatgerelateerde thema’s, elk met activerende werkvormen waarin leerlingen zelf experimenteren. Ontdek hier welke van de internationale Moon Camp lespakketten wij vertaald hebben in het Nederlands voor gebruik in je klas.

✔️ Niveau: secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Aardwetenschappen, biologie, STEM, digitale competenties, duurzaamheid, leercompetenties, ruimtelijk bewustzijn, sociaal-relationele competenties, chemie, fysica, wiskunde,

✔️ Partners: UGent Volkssterrenwacht Armand Pien, ESERO Belgium, ESA Education

✔️ Editie: 2019

Lessenlijst 📖

B10 Ruimtebeertjes

Lab-ervaring met beerdiertjes (Tardigrada).

In deze reeks experimentele activiteiten onderzoeken de leerlingen de overlevingsmogelijkheden van beerdiertjes (tardigrada), ook bekend als waterberen. Ze onderzoeken hoe ze beerdiertjes kunnen verzamelen en welke extreme omstandigheden ze in het lab kunnen simuleren. Ze zullen verzamelde tardigrada blootstellen aan deze extreme omstandigheden en tot een conclusie komen over in welke omgevingen ze kunnen overleven. Het doel van deze bron is te testen of tardigrada bestand zijn tegen extreme milieuomstandigheden en hun overlevingsvermogen te koppelen aan de ruimteomgeving.

Voordat je met deze activiteit begint, raden wij je aan de activiteit “Kan het leven overleven in een vreemde omgeving?” te voltooien, die een inleiding geeft tot het leven in extreme omgevingen. Dit pakket kan je hier vinden (momenteel alleen in het Engels).

ESERO Belgium heeft dit pakket aangepast voor Vlaams onderwijs, onder meer door een lijst van Vlaamse eindtermen toe te voegen.

P09 Energie uit zonlicht

Ruimteonderzoek met zonne-energie.

In deze reeks activiteiten leren leerlingen over twee concepten die van invloed zijn op het ontwerp van zonnepanelen voor ruimtemissies: de omgekeerde kwadratenwet en de invalshoek. De leerlingen voeren twee eenvoudige onderzoeken uit met een fotovoltaïsche cel (zonnecel) en een lichtbron. Eerst meten ze hoe het door de zonnecellen geproduceerde vermogen varieert met de afstand tot de lichtbron en proberen ze experimenteel de omgekeerde kwadratenwet voor lichtintensiteit te achterhalen. Vervolgens voeren de leerlingen een tweede experiment uit om de afhankelijkheid van het vermogen van de zonnecel van de invalshoek te onderzoeken. Ten slotte zullen ze deze concepten toepassen op echte ESA-ruimtemissies.

ESERO Belgium heeft dit pakket aangepast voor Vlaams onderwijs, onder meer door een lijst van Vlaamse eindtermen toe te voegen.

Lesmateriaal secundair: Moon Camp thematische lessen2025-01-24T13:47:32+01:00
Go to Top