Vrijdag 22 augustus 2025 – Samenbrengen, verbinden en inspireren. Dat was het doel van afgelopen vrijdag. We openden de deuren van de UGent Volkssterrenwacht Armand Pien voor onze ESERO Belgium National Partners & Ambassadors Day. Een unieke gelegenheid waarbij álle huidige én potentiële partners samenkwamen voor een dag vol presentaties, professionele ontmoetingen en wederzijdse inspiratie — mét een smakelijke lunch en gezellige netwerkmomenten.

De deelnemerslijst was indrukwekkend: van leerkrachten en educatieve vzw’s tot vertegenwoordigers van BELSPO, ESA Education, VITO, BIRA, UGent, UNamur en KULeuven. Met zo’n diverse groep was het netwerkmoment niet alleen nuttig, maar ook levendig en verrijkend.

ESA Education als appeteaser 

Om de dag te lanceren, stond Anestis Mavridis vooraan. Als Electrical Engineer PhD en expert in Technology Didactics en STEM Education binnen ESA Education, verduidelijkte hij de missie van ESERO: het inspireren van kinderen wereldwijd. Anestis staat mede aan het hoofd van alle 23 ESERO’s, verspreid over heel Europa. Dit jaar viert ESA zijn 50ste verjaardag, sinds 1975 is de organisatie al het boegbeeld voor vooruitgang in Europese ruimtewetenschap en -engineering.

We are ESA, committed to the peaceful
exploration and use of space for the benefit
of people, society and our planet.

ESA Education voedt talent en ambitie: vandaag studenten, morgen de ingenieurs, wetenschappers en ruimte-experts die onze toekomst vormgeven. Een betere opener voor de dag hadden we ons niet kunnen wensen.

Toekomstige ISS-experimenten (met Raphaël Liégeois)

Ruimtevaart en educatie stonden uiteraard centraal vrijdag. Voor het kosmische luik nodigden we drie experts uit die een unieke kans kregen van ESA en BELSPO, namelijk een wetenschappelijke samenwerking tijdens de reis van onze nieuwe Belgische astronaut, Raphaël Liégeois. Deze drie Belgische ISS-experimenten stonden in de schijnwerpers:

• ASTROMY – voorgesteld door Timothy Villers (VIB & UGent): onderzoekt het verschil in groei en DNA-expressie van maiswortels op aarde versus in microzwaartekracht op het ISS.

• BeBlob – voorgesteld door Boris Hespeels (UNamur): een speels maar stevig pleidooi waarom Physarum polycephalum—een slijmzwam—idealer is voor ruimte-experimenten dan een hond of kat.

• OSCAR-BLINQ – gepresenteerd door Jaroslav Hrubý (UHasselt / OSCAR-team): dit experiment neemt diamantgebaseerde kwantumsensoren mee naar het ISS om lichtgevoelige moleculaire processen in microzwaartekracht te meten. Ook dit project vertrekt eind 2026 met ESA-astronaut Raphaël Liégeois aan boord en combineert expertise van UHasselt, BIRA-IASB en UCLouvain. De nano-diamanten volgen structuurveranderingen via pH-schommelingen of radicalenvorming.

Heel de zaal hing aan hun lippen. We kregen een inkijk in de bouwstenen van de toekomst, en dat werd zeker in dank afgenomen.

Space Ambassadors – inspiratie vanuit de klas

Dit jaar lanceerde ESERO Belgium het Space Ambassador-programma: leerkrachten die regelmatig ruimtevaart integreren in hun lespraktijk worden erkend én gemotiveerd om hun ervaringen te delen. Ondertussen mogen we al met trots 20 Space Ambassadors voorstellen, waarvan er acht hun eigen aanpak deelden met de aanwezigen. Hun presentaties waren hartverwarmend: van manieren om collega’s te enthousiasmeren voor STEM, tot concrete klasprojecten die leerlingen uitdagen en doen groeien. Ze vormden de ruggengraat van ons STEM-toekomstverhaal, en dat was prachtig om te zien.

Partners aan het woord

We kregen nog meer inspirerende bijdragen:

• Jan Verbesselt (BESLPO) nam ons mee in de wereld van het Copernicus Aardobservatie Programma — Remote sensing technologieën brengen de aarde in kaart, gepaard gaand met een krachtig platform om satellietgegevens toegankelijk te maken voor verschillende onderzoeksdoeleinden. Zijn toelichting onderstreepte het potentieel van open data bij actuele ruimtevaart- en aardobservatieprojecten.

• Jurgen Everaerts (VITO) besprak Terrascope — het Belgische satellietbeeldplatform dat scholen de ruimte geeft om echte aardobservatiedata te ontdekken en te analyseren.

• Cindy Smits (Digitale Wolven & Coderdojo) illustreerde hoe makerspaces digitale leerervaringen bieden – zowel binnen als buiten de klas, super hands-on en coöperatief.

• Lenka Zychova (BIRA-IASB) toonde hoe je astronomie–educatie voor blinde en visueel beperkte kinderen tastbaar maakt — knutselwerkjes met verschillende texturen laten leerlingen de ruimte-weerfenomenen voelen, zoals straling van de zon en andere sterren.

• Els Coekaerts (GO! Basisschool De Stappe) gebruikte ESERO-activiteiten tijdens het schooljaar met als thema: ruimtevaart. Dat leidde zelfs tot de winst van Mission X Vlaanderen — een toonbeeld van samenwerking en motivatie.

• Helena De Paula Coelho (Teach For Belgium) sloot aan met een krachtige call to action: gelijke onderwijskansen creëren voor alle leerlingen, ongeacht hun achtergrond — een missie waar Teach For Belgium zich met overtuiging voor inzet.

21 augustus 2025 – Ruimtevaart is booming, en daarom waren ruimtevaartkampen nog nooit zo relevant: van commerciële maanmissies en Artemis-programma’s tot toekomstplannen voor menselijk leven op de maan en Mars.

Deze zomer organiseerden we samen met Codefever maar liefst 7 Minecraft-kampen, verspreid over 5 steden waaronder Leuven, Beveren, Kortrijk, Brugge en Gent. Het STEM-project Moon Camp was de rode draad. Tijdens de Minecraft Moon Game kampen van Codefever en ESERO Belgium was het doel dus om een eigen maanbasis te ontwerpen… in Minecraft Education.

Leven op de maan

De kennis van de deelnemende kinderen werd op de proef gesteld. Wat weet je al over de maan? Welke extra informatie hebben we nog nodig om een adequate maanbasis te ontwerpen?

Ze implementeerden begrippen zoals zwaartekracht, maanzand (regoliet), straling, ondergrondse structuur en atmosfeerloosheid in hun ontwerp. Ook kwamen uitdagingen zoals het kweken van voedsel in een vijandige omgeving aan bod en leerden ze na te denken over waterbehoud, energie én bescherming tegen meteorietinslagen. Zo werd bij kinderen al tastbaar gemaakt wat later in werkelijkheid zal gebeuren—een unieke kans om vandaag al te denken als toekomstige ruimte-ingenieur!

Minecraft Education – Gamen om te leren

Minecraft is veel meer dan een spelletje: het is een krachtig onderwijsmiddel dat bewezen leerwinst neerzet. Wij lazen alvast even de Minecraft Educational website eens door. En wat blijkt? Dat Minecraft, naast het gamen, ook veel leervoordelen biedt, omdat de gameomgeving:

• open en flexibel is: er zijn geen vaste uitkomsten, waardoor leerlingen zelf doelen stellen en creatieve oplossingen vinden voor de vragen waarop ze botsen;

• collaboratief werkt: samen bouwen en overleggen versterkt communicatie en teamwork;

• probleemgestuurd leren stimuleert: leerlingen botsen voortdurend op uitdagingen die hen dwingen logisch te redeneren en strategieën te bedenken die hen vooruit helpen;

• visueel en ervaringsgericht is: complexe abstracte concepten (zoals zwaartekracht of energiebeheer) worden tastbaar doordat je ze in een virtuele wereld kunt bouwen en testen;

• aansluit bij de leefwereld van kinderen en jongeren: ze herkennen de spelvorm, waardoor de stap naar leren veel kleiner wordt.

Daarnaast toont onderzoek dat de intrinsieke motivatie om “in de game verder te komen” vaak sterker is dan bij klassieke opdrachten in de klas. Daardoor leren leerlingen ongemerkt méér én houden ze langer focus. (education.minecraft.net)

Educatieve kampen on the rise

Educatieve kampen zoals de Minecraft-kampen van Codefever en ESERO Belgium zijn aan een opmars bezig. Ze combineren leren, spelen en samenwerking, en bieden leerlingen een alternatieve leeromgeving die zowel prikkelt als verdiept. Uit studies (en ook uit recente vaknieuwsartikels over kamp-initiatieven) blijkt dat zulke kampen de sociale-emotionele ontwikkeling versterken, creativiteit voeden en leerlingen perspectieven geven buiten de reguliere klasmuren (Research Market Group & DataIntelo).

Bovendien sluiten ze naadloos aan bij pedagogische trends zoals immersieve leerervaringen, waarbij kinderen via spel, experiment en ontdekken actief betrokken zijn—en niet enkel passief kennis absorberen.

12 augustus 2025 – Blockcoding maakt programmeren toegankelijk voor leerlingen van alle leeftijden. In plaats van tekstgebaseerd programmeren, gebruik je visuele blokken om logisch na te denken, problemen op te lossen en creatief te werken. In deze blogpost geven we je een korte inleiding over blockcoding, waarom het waardevol is in de klas en hoe je erin kan differentiëren.

Wat is blockcoding? Waarom is het handig in het onderwijs?

Blockcoding is een manier van programmeren waarbij leerlingen code opbouwen met visuele blokken die als puzzelstukken in elkaar passen. Elke blok vertegenwoordigt een commando of functie, zoals “herhaal”, “als… dan” of “beweeg”. Deze aanpak neemt de drempel van programmeertaal-syntaxis weg, zodat de focus ligt op het begrijpen van programmeerlogica en minder op het kennen van ‘woordenschat’ van een programmeertaal. Al pik je deze laatste automatisch op terwijl je bezig bent, natuurlijk.

In het onderwijs biedt blockcoding een toegankelijke instap voor zowel jonge leerlingen als beginners in het secundair. Het bevordert computationeel denken: het vermogen om problemen op te splitsen in stappen, patronen te herkennen en oplossingen te structureren. Ook stimuleert het creativiteit en samenwerking, bijvoorbeeld bij het bouwen van een spel of het programmeren van een robot.

3 blockcoding programma’s in de kijker

Leerkrachten hebben toegang tot enkele gratis en gebruiksvriendelijke tools zoals Scratch, MakeCode en Blockly Games. Dat zijn ook meteen onze drie favoriete tools, waarom? Wel…

• Scratch is zeer visueel en intuïtief, ideaal voor jongere leerlingen en beginners. Het stimuleert creativiteit door eenvoudig animaties, verhalen en spellen te maken. Dat kan ofwel helemaal uit je eigen verbeelding komen, maar Scratch biedt ook voorbeelden aan om met code een reeds gemaakte animatie na te bouwen. Let wel: de mogelijkheden voor complexere logica zijn beperkt, waardoor gevorderde leerlingen sneller uitgekeken kunnen raken.

• MakeCode is een programma van Microsoft en richt zich sterk op hardwareprojecten, zoals micro:bit en LEGO-robots. Het is geschikt voor zowel lager als secundair onderwijs en vereenvoudigt de koppeling tussen virtueel en fysiek programmeren. Een aandachtspunt is dat de interface iets technischer oogt, wat beginnende leerlingen kan afschrikken.

• Blockly Games biedt een reeks spelletjes waarin leerlingen stap voor stap kennismaken met programmeren via blokken, vergelijkbaar met Scratch. Elk spel behandelt één programmeerprincipe, van eenvoudige volgordes tot meer uitdagende logica en lussen. Dankzij de geleidelijke opbouw en het speelse karakter is het een toegankelijke manier om absolute beginners met de basis van programmeren vertrouwd te maken.

Deze programma’s sluiten stuk voor stuk goed aan bij STEM-doelen, zoals probleemoplossend denken ontwikkelen, technologisch inzicht opbouwen, samenwerken en communiceren in een technisch project, etc. Bovendien vormt blockcoding vaak een opstap naar tekstgebaseerd programmeren, zoals Python, waardoor leerlingen op een natuurlijke manier doorgroeien naar de uitgeschreven programmeertalen.