24 november 2024 – Afgelopen zondag vond de Dag van de Wetenschap plaats, en bij ESERO Belgium, het jeugd- en scholenprogramma van de Europese Ruimtevaartorganisatie, vierden we dit met een spannende en leerzame show. Gevestigd in de UGent Volkssterrenwacht Armand Pien, brachten we de wonderen van het heelal dichter bij de bezoekers.

Een knaller van een show

De show ging in op hoe we de onverkende delen van het universum kunnen bestuderen, ondanks de vele uitdagingen die de ruimte met zich meebrengt. We leerden hoe een telescoop ons kan helpen om verder te kijken dan onze aarde, maar tegelijkertijd kwamen ook de obstakels aan bod: de atmosfeer, luchtvervuiling en het vinden van de juiste locatie voor een telescoop.

Zo werd duidelijk waarom de maan een uitstekende locatie zou zijn voor een telescoop en hoe we zo’n telescoop daar zouden kunnen krijgen: met een raket. Maar hoe werkt een raket eigenlijk? En wat is er allemaal nodig om een telescoop met een raket naar de maan te sturen? Daar kwamen we achter dankzij onze speciale gasten: twee ‘astronauten in opleiding’, die zorgden voor een flinke dosis humor en sfeer.

Wetenschap in een interactief jasje

De show zat boordevol interactieve proefjes die het publiek betrokken en hen op een speelse manier meer leerden over ruimtevaart. Zo konden de bezoekers zien hoe water begon te koken onder een vacuümklok door het ontbreken van luchtdruk. Ook was er het afschieten van een methanol raketje, het experimenteren met papieren vliegtuigjes om zwaartepunten te testen, en werd de snelheid van reflexen gemeten door kinderen uit het publiek die een latje moesten grijpen. Deze hands-on activiteiten zorgden voor veel enthousiasme en gaven een concreet inzicht in de wetenschap achter ruimtevaart.

Bezoek aan de Volkssterrenwacht

30 oktober 2024 – Een onvergetelijke avond onder de sterren in de UGent Volkssterrenwacht Armand Pien! Afgelopen woensdag opende de Volkssterrenwacht uitzonderlijk al om 18u30 haar deuren, in samenwerking met ESERO Belgium. Ouders, grootouders en kinderen lieten zich betoveren door de mysteries van het heelal.

Waarom we een gezinsavond organiseren

Tijdens onze speciale gezinsavond werd de Sterrenwacht omgetoverd tot een intergalactisch speelterrein. De kinderen gingen op zoek naar verborgen prenten over ruimtevaart. Onze 3D-film liet de bezoekers de schoonheid van het universum van dichtbij zien, en een fascinerende presentatie over meteorieten wakkerde de nieuwsgierigheid alleen maar aan.

Een gezinsavond op de sterrenwacht is een onvergetelijke ervaring die zowel leuk als leerzaam is. Terwijl kinderen hun ogen vol verwondering naar de hemel richten, worden ze meegenomen op een reis door het universum. Het is een unieke kans om samen met je gezin de mysteries van de kosmos te ontdekken en de nieuwsgierigheid van de jongste leden van het gezin te prikkelen. Door te kijken door een telescoop, ervaren kinderen de immense afstanden en de schoonheid van hemellichamen als nooit tevoren. Dit wekt niet alleen hun interesse op voor natuurwetenschappen, maar stimuleert ook hun verbeeldingskracht. Het is een kans om samen tijd door te brengen, weg van schermen en andere afleidingen. De interactieve activiteiten die vaak worden georganiseerd, zoals planetariumshows en workshops, zorgen ervoor dat iedereen betrokken blijft en samen nieuwe dingen leert. Op een speelse manier worden complexe wetenschappelijke concepten uitgelegd, waardoor kinderen op een leuke manier kennis maken met sterrenkunde, natuurkunde en ruimtevaart. Het is een ervaring die hen inspireert, stimuleert en voor altijd bij zal blijven.

De pronkstukken van de Sterrenwacht

Een bezoek aan de sterrenwacht is als een sprong in het onbekende. Onze medewerkers vertelden over de geschiedenis van de oude telescoop in de grote koepel, een 228 mm (9-inch) f/11 refractor op een equatoriale montering die dateert uit 1880. Deze telescoop is de oudste telescoop van Europa met een nog steeds functionerend volgsysteem: de Van Monckhoven telescoop. Met kriebels in de buik sta je aan de voet van deze imposante telescoop, een tijdcapsule die ons terugvoert naar de 19e eeuw. Terwijl de koepel langzaam opent en de telescoop zich naar de hemel richt, voel je een ontzagwekkende verbondenheid met de wetenschappers die hier vòòr jou zijn geweest. Het zicht door het oculair maakt het universum ineens tastbaar, en doet Gent helemaal niet zo groot lijken. De kinderen die wilden, mochten een kijkje nemen door de Van Monckhoven telescoop en zagen de roodkoperen draak bovenop de Gentse Belforttoren alsof die binnen handbereik was.

De Meade telescoop, een moderne tegenhanger van zijn historische broer, biedt een heel ander perspectief. Met zijn geavanceerde technologie zoom je in op verre nevels en sterrenstelsels, onthullend wat het blote oog nooit zou kunnen zien. Jammer genoeg was het weer ons niet goed gezind, want de hemel was wat bewolkt tijdens de gezinsavond. Echter, de beelden die je door de telescoop zou kunnen zien, zijn niet alleen wetenschappelijk fascinerend, maar roepen ook existentiële vragen op. Waar komen we vandaan? Zijn we alleen in het universum? Terwijl je de sterrenhemel afspeurt, voel je je deel van iets veel groters dan jezelf. Het is een ervaring die je voor altijd bijblijft, een herinnering aan de schoonheid en het mysterie van het heelal.

Kortom, een bezoek aan de sterrenwacht is een avontuur dat je niet snel zal vergeten. Het is een plek waar wetenschap en verwondering samenkomen, waar kinderen hun eerste stappen zetten in de wereld van de sterrenkunde en waar gezinnen samen mooie herinneringen maken.

18 oktober 2024 – ESERO Belgium organiseert jaarlijks een Flemish Teacher Day, een dag waarop we onze Vlaamse leerkrachten dus eens goed willen verwennen en vooral ook inspireren met ruimtevaart. Elk jaar zoeken we een gastheer uit de ruimtevaartsector die in eigen huis zorgt voor een ‘space experience’. Ter plaatse geven we dan ook een presentatie over het meest recente ESERO aanbod voor leerkrachten. Leerkrachten, jong en oud, zich kunnen gratis inschrijven als ze al lesgeven in lager of secundair onderwijs of in nog in opleiding zijn om leerkracht te worden. Dit jaar trokken we naar Keulen… naar het EAC!

Het EAC, wat is dat?

Het European Astronaut Centre (EAC) in Keulen is de bakermat van de Europese ruimtevaart. Hier worden astronauten getraind om missies naar het internationale ruimtestation ISS uit te voeren. Wetenschappers en ingenieurs werken samen om baanbrekende technologie te ontwikkelen en onze kennis over het heelal te vergroten. Het EAC is een inspirerende plek waar wetenschap en technologie samenkomen om de grenzen van het menselijke te kunnen verleggen.

Maar! Het EAC is meer dan alleen een gebouw met geavanceerde technologie. Het is een plek waar mensen met passie en toewijding werken aan een gemeenschappelijk doel: de ruimte verkennen. Astronauten uit alle hoeken van Europa bereiden zich hier voor op hun missies, terwijl wetenschappers en ingenieurs dag in dag uit werken aan innovatieve oplossingen. Het is indrukwekkend om te zien hoe deze internationale groep van experts samenwerkt om onze kennis over het heelal te vergroten en onze menselijke aanwezigheid in de ruimte uit te breiden.

Voor ruimtevaartliefhebbers is een bezoek aan het EAC een unieke ervaring. Het centrum bood ons een kijkje achter de schermen van de Europese ruimtevaart en liet ons zien hoe belangrijk wetenschap en technologie zijn voor onze toekomst. Door onze gidsen en hun inspirerende talks en rondleidingen, leerden we over de uitdagingen van ruimtereizen en de rol van Europa in de wereldwijde ruimtevaart.

Waarmee is het EAC zoal bezig?

We startten ons bezoek met een presentatie van niemand minder dan Bram Verbruggen, onze Vlaamse Young Graduate Trainee in het EAC. Bram verwelkomde ons met een uiteenzetting van wat hij zelf doet, en waarmee het EAC zich bezighoudt. Het motto van het EAC luidt: ‘als onze uitvinding een probleem in de ruimte oplost, maar het maakt onze raket zwaarder, dan is het geen oplossing voor het probleem‘. Er wordt dus steeds vanuit een probleem vertrokken.

Neem nu bijvoorbeeld maanreizen, waarvoor de plannen al op tafel liggen. Dit initiatief werpt verschillende uitdagingen op, want de Maan is niet zo schattig als die eruit ziet. Het grootste probleem op de Maan is het ‘maanzand‘ (regoliet). Het maanstof daar valt niet te vergelijken met het zand zoals wij dat kennen aan onze kusten, neen, regoliet is giftig én vlijmscherp. Bovendien draagt het regoliet een elektrische lading door de straling van de zon, waardoor de vlijmscherpe stofdeeltjes opspringen wanneer je erover wandelt of rijdt. Een groot probleem voor ruimtepakken en robots dus, want zij zouden worden blootgesteld aan die constante aanval van scherpe partikels die onze longen kunnen doorboren.

Dit is het probleem waaruit de onderzoekers in het EAC vertrekken: regoliet is schadelijk voor onze apparatuur. De oplossing: creëer een bescherming. We spreken hier dus in de eerste plaats over een maanbasis, waarin de astronauten kunnen verblijven. Maar, herinner je, die maanbasis moet gebouwd worden, zonder de raket significant zwaarder te maken. Heel veel extra bouwmateriaal meenemen vanaf de Aarde, is dus geen optie. Daarom hebben de experts in het EAC een technologie ontwikkeld die aan de slag kan met wat er voor handen is op de maan zelf. Wat is er voor handen op de maan zelf? Regoliet!

Ja, je leest het goed, een groep experts heeft een baksteen ontwikkeld die voornamelijk bestaat uit regoliet, gemengd met een minimum aan plastic. Deze ‘stenen’ kunnen worden gemaakt op de maan zelf door middel van een 3D-printer, zonder al te veel extra materiaal mee te nemen in de raket. Geniaal!

Onze gidsen deden samples van dergelijke regolietbakstenen cadeau aan onze leerkrachten. De samples bestaan natuurlijk niet uit écht regoliet, want daarvan is er maar 300kg aanwezig op heel de Aarde én dat mag uitsluitend voor onderzoek worden gebruikt. De samples zijn echter gemaakt uit nagebootst regoliet en voelt even ruw aan als echt maanstof. Een super-souvenir voor de deelnemende leerkrachten natuurlijk!

Het EAC, een ruimtevaartmuseum

Na de korte presentatie, werden we verder rondgeleid in het EAC. Zo bezochten we de communicatiekamer, waar de astronauten in contact staan met ground control. Het EAC beschikt daarnaast ook over een groot zwembad waar Europese astronauten trainen op het uitvoeren van ruimtewandelingen. Enkel de astronauten die het bést scoren op deze test, mogen ook effectief een ruimtewandeling maken. Trainen is dus een vereiste, en dat doe je het best onder water, waar de zwaartekracht minder is. Verder bezochten we de schaalmodellen (op ware grootte) van het Europese Columbus ruimtelabo, de Automated Transfer Vehicle en de Node 2 (Harmony) koppelingsmodule. De schaalmodellen staan daar niet als decor, er wordt natuurlijk echt in geoefend.

Het EAC leek haast een museum, waarvan we uiteraard gebruik hebben gemaakt voor onze foto’s. Voor even waanden we ons échte astronauten!

Flemish Teacher Day 2025

Deze dag was voor ons onvergetelijk en ook de leerkrachten waren razend enthousiast!

We kijken al uit naar onze volgende Flemish Teacher Day in 2025. Waarnaar de uitstap dan zal wijzen en wanneer, dat is momenteel nog een raadsel, maar het belooft wederom een event te worden om ú tegen te zeggen! Hou onze nieuwsbrief dus goed in de gaten om op de hoogte te blijven over onze evenementen.

Tot snel!

Vandaag hebben we met veel enthousiasme de opleiding “Mijn eerste minisatelliet” afgerond. Deze unieke workshop, georganiseerd door ESERO Belgium, Ingegno en Masynmachien, bood leerkrachten secundair onderwijs de kans om hun eerste stappen te zetten in de wereld van de elektronica en ruimtevaart. Het programmeren van een minisatelliet wordt gecombineerd met het lanceren van een eigengebouwde raket. Campus De Sterre te Gent werd vandaag gevuld met blije gezichten en enthousiaste deelnemers die al staan te popelen om deze kennis en ervaring door te geven aan hun eigen leerlingen en klas!

Mijn eerste minisatelliet

Onze vorming ‘mijn eerste minisatelliet’ is speciaal ontworpen voor leerkrachten die geïnteresseerd zijn in projecten zoals ASGARD, Astro Pi of CanSat. Voor deze projecten legt deze opleiding een stevige basis. Ook leerkrachten die niet wensen deel te nemen aan onze projecten, kunnen de opleiding uiteraard volgen en er achteraf hun eigen ding mee doen!

Wat leer je zoal op deze vorming?

• Hardware: microcontroller, stroombron, connecties met PC, digitale en analoge pins, …
• Accessoires: LEDs, sensoren, schakelaar, weerstanden, …
• Coding: De python programmeercode gebruiken om alles prima te doen werken tijdens de onbemande vlucht.
• Data verwerven en verwerken: in de vorming zal je data na de vlucht afladen van een geheugenkaart. Indien er nog tijd zou overblijven door snelle vooruitgang in de groep, dan kan datatransfer via radiocommunicatie ook even aan bod komen.

De ervaring

Tijdens de vorming kregen de deelnemers de beschikking over een Raspberry Pi Pico en alle benodigde accessoires. Via duidelijke handleidingen van de begeleiders van Ingegno konden ze stap voor stap de wereld van de elektronica ontdekken. Het hoogtepunt was natuurlijk de lancering van de zelfgebouwde satellieten. Het was fantastisch om te zien hoe de leerkrachten hun creativiteit de vrije loop lieten en het kind in zich herontdekten. Met lijm en een vijl gingen ze aan de slag om hun raket om te toveren tot een meesterwerk.

In de tuin rond Campus De Sterre van UGent werden de raketjes loodrecht de lucht in geschoten, een heel impressionant zicht. Alle raketten hebben een mooie lancering neergezet met een rokerige wolk als staart. Er werd zelfs applaus gegeven van enkele studenten die eromheen stonden!

Voordelen van de opleiding?

• Toegankelijk voor beginners: De opleiding was ontworpen zodat mensen zonder enige technische achtergrond kunnen volgen.
• Praktisch: Deelnemers konden direct aan de slag met de hardware en software, die door ESERO Belgium en partners voorzien wordt.
• Inspirerend: De opleiding bood een unieke kans om de eigen creativiteit te ontplooien.
• Ondersteuning: Tijdens en na afloop van de opleiding kunnen deelnemers bij onze lesgevers terecht met vragen.

Hop naar de volgende editie!

Met deze opleiding hebben we leerkrachten geïnspireerd om de fascinerende wereld van de ruimtevaart naar de klas te brengen. We kijken uit naar de vele spannende projecten die hieruit zullen voortvloeien. Elk jaar organiseren we deze opleiding in het begin van het schooljaar. De opleiding wordt opgesplitst in twee delen, die een maand uit elkaar liggen.

Ben jij leerkracht en wil je ook aan de slag met je eigen minisatelliet? Hou onze website in de gaten voor toekomstige opleidingen!

De afgelopen weken heeft ESERO Belgium een ware raketlancering van kennis en inspiratie georganiseerd! Negen vormingen, elk met een eigen focus, hebben leerkrachten uit heel het land samengebracht om de wonderen van de ruimtevaart te ontdekken. Van het bouwen van je eigen mini-satelliet tot het trainen als een echte astronaut, de vormingen van ESERO Belgium bieden voor elk wat wils. Leerkrachten hebben de kneepjes van het programmeren onder de knie gekregen, zijn op onderzoek gegaan naar lesmateriaal dat bij hun klas past en hebben ontdekt hoe ze ruimtevaart gemakkelijk kunnen integreren in hun lessen.

Basisschool De Stappe te Stabroek

Onze collega’s Leonie en Pieter gingen op pad naar basisschool De Stappe in Stabroek. Daar hebben ze een groep van 20 bevlogen leerkrachten kennis laten maken met ons uitgebreide aanbod voor het lager onderwijs, waarbij de ruimtevaart centraal staat.

Tijdens deze opleiding hebben we samen gewerkt aan het ontdekken van onze projecten en het uitproberen van ons lesmateriaal. De leerkrachten mochten zelf de vele mogelijkheden testen die de ruimtevaart aanbiedt om kinderen op een speelse manier in contact te brengen met wetenschap, technologie, engineering en wiskunde.

Wil jij net als de leerkrachten van basisschool De Stappe een vorming op maat aanvragen voor jouw leerkrachtenteam? Neem dan zeker contact met ons op! We komen graag bij jou in de klas om je te begeleiden bij de implementatie van onze projecten en lesmateriaal. Helemaal gratis uiteraard 🙂

Vormingen per project

Naast vormingen op aanvraag, organiseren we natuurlijk ook zelf opleidingen in het kader van onze projecten. Hiervoor kan je je steeds inschrijven via onze website. De data en verdere wordt gecommuniceerd via onze nieuwsbrief, vergeet je hierop dus zeker niet in te schrijven (zie kantlijn rechts 😉).

Even een kleine throw-back naar onze opleidingen van de afgelopen maand!

• Project Mission X: Als leerkracht wil je graag je leerlingen inspireren op een aantrekkelijke manier. Wij willen hetzelfde en daarom start ons team in de eerste plaats met het inspireren van leerkrachten op een aantrekkelijke manier. Ons project Mission X is dan ook één van onze uitblinkers hiervoor. Leerlingen worden hierbij uitgedaagd om te trainen zoals een astronaut, waarbij ze niet alleen hun lichaam, maar ook hun geest versterkten. Op onze training legden we dan ook alles gedetailleerd uit aan de leerkrachten om het voor hen zo gemakkelijk mogelijk te maken om dit project in de klas te implementeren.

• Climate Detectives: Leerkrachten leerden hoe ze met hun leerlingen op onderzoek kunnen gaan naar klimaatverandering, gebruikmakend van echte wetenschappelijke data. Dit project is een engagement voor een periode die je zelf bepaalt en vergt dus enige toewijding van de leerlingen, wat de leerkrachten in de vorming heel erg aansprak. Eveneens het feit dat leerlingen zelf hun onderzoeksvraag mogen opstellen over een onderwerp dat hen  interesseert, viel goed in de smaak. Wij zijn alvast benieuwd naar hoe de leerkrachten het in de klas brengen!

• Astro Pi: De deelnemers van deze opleiding doken online in de wereld van het programmeren en leerden hoe ze hun eigen experimenten konden uitvoeren aan boord van het internationale ruimtestation ISS. Deze vorming werd gegeven door onze vrijwilliger Pieter-Jan, expert in all things digital. Hij genoot zelf enorm van het uitleggen van alle oefeningen, en ook de leerkrachten kregen de codeeroefening al snel onder de knie. Een geslaagde vorming dus!

• CanSat: CanSat is ons pronkstuk, natuurlijk. In dit project lanceren leerlingen hun eigengemaakte satellietje. Niet eenvoudig, maar een gigantisch leuke en prikkelende uitdaging voor jongeren van de derde graad secundair. Leerkrachten zijn bij deze uitdaging een ankerpunt voor de leerlingenteams en daarom is het belangrijk dat ook zij de kneepjes van het vak beheersen. Wat er van hen verwacht wordt, waar ze alvast rekening mee moeten houden, hoe de competitie verloopt en alles wat daarbij komt kijken, werd uit de doeken gedaan op deze vorming. We zijn er alvast van overtuigd dat de deelnemende leerlingenteams in goede handen zijn bij de begeleidende leerkrachten.

Samenwerking met CNO

ESERO Belgium werkt trots samen met Centrum Nascholing Onderwijs (CNO) in Antwerpen. Dat betekent dat CNO enkele keren per jaar een opleiding aanbiedt over het ESERO-programma van België. We tonen hier onze projecten en lesmateriaal dat relevant is voor de deelnemers. Onze eerste vorming in Antwerpen dit schooljaar zit er alvast op. Negen leerkrachten van het secundair onderwijs vonden hun weg op 1 oktober naar onze vorming, gegeven door Pieter Mestdagh, onze coördinator. De favoriete onderwerpen? ASGARD, CanSat, Climate Detectives en Astro Pi. Onze projecten dus.

Wij hopen alvast bekende gezichten te zien bij de deelnemers aan deze projecten 🙂

Op dit moment staan er nog 4 vormingen via CNO gepland, namelijk:

• 12 november 2024: Ruimtevaart in de klas (lager onderwijs)
• 29 april 2025: Ruimtevaart in de klas (secundair onderwijs)
• 6 mei 2025: Ruimtevaart in de klas (lager onderwijs)

De toekomst

ESERO Belgium blijft inzetten op het bieden van waardevolle vormingen voor leerkrachten. Wil jij ook de ruimtevaart in je klas brengen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief of neem contact met ons op voor meer informatie.

Ontdek ons volledige aanbod op onze webpagina voor lerarenvormingen