7 okt 2024 okt 2024

Climate Detectives: Thema Oceanen

2025-01-24T13:27:40+01:00

Climate Detectives: Thema Oceanen (video’s)

De oceaan, dat wat onze planeet de blauwe planeet maakt, is veel meer dan alleen een grote watermassa. Ze speelt een cruciale rol in het reguleren van ons klimaat en is daarom ook een perfect onderzoeksthema voor jouw project voor Climate Detectives.

Voor de eerste fase van je onderzoek stel je een onderzoeksvraag op. Kies je voor het thema ‘Oceanen’, dan heb je heel veel mogelijkheden om toe te spitsen op meer specifieke aspecten van het oceaan-klimaatverhaal. Wij maken alvast een onderscheid in 6 deelthema’s:

  • Dalend zuurstofgehalte
  • De koolstofcyclus
  • Oceaancirculatie
  • Soortverschuiving
  • Zeespiegelstijging
  • Verzuring

Voor dit thema, Oceanen, schakelden we een zee-expert in, namelijk Jan Seys uit het VLIZ, die jou en je team alvast inleidt in het onderwerp in het algemeen, en eveneens in de deelthema’s afzonderlijk. Bekijk dus zeker de onderstaande video’s voor extra info en inspiratie. Succes!

✔️ Niveau: lager en secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Mens en maatschappij (mens, tijd, ruimte, bron), Wetenschappen en Techniek (Natuur, techniek), ICT, Sociale vaardigheden (samenwerking)

Secundair onderwijs
aardwetenschappen, biologie, STEM, digitale competenties, duurzaamheid, leercompetenties, ruimtelijk bewustzijn, sociaal-relationele competenties, chemie, fysica, wiskunde,

✔️ Partners: ESERO Belgium, VLIZ, ESA

Introductie over oceanen

Dalend zuurstofgehalte

Koolstofcyclus

Oceaancirculatie

Soortverschuivingen

Zeespiegelstijging

Oceaanverzuring

Climate Detectives: Thema Oceanen2025-01-24T13:27:40+01:00
9 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal basisonderwijs: het broeikaseffect

2025-03-26T14:25:53+01:00

Lesmateriaal: Het broeikaseffect 🥵

Het stijgen van de zeespiegel, klimaatveranderingen, koolstofdioxide-uitstoot, het zijn termen die leerlingen waarschijnlijk regelmatig hebben gehoord. Die begrippen heb- ben allemaal te maken met het broeikaseffect. Maar vaak wordt niet precies uitgelegd wat ze betekenen. In deze les onderzoeken de leerlingen de begrippen en leren ze wat het broeikaseffect is.

✔️ Niveau: 3de graad basisonderwijs (10-12 jaar)

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschappen en techniek (Natuur, Techniek), Wiskunde (Meten)

✔️ Partners: ESERO Netherlands, ESERO Belgium, KNMI, NEMO science center, ESA

✔️ Editie: juni 2020

Downloads 👩‍🏫

Lesmateriaal basisonderwijs: het broeikaseffect2025-03-26T14:25:53+01:00
9 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal: SSVI in a box

2025-03-26T15:29:48+01:00

Lesmateriaal: SSVI in a box 🔭

Zelfbouw telescopen in de klas met SSVI! De werkgroep Kijkerbouw van de UGENT Volkssterrenwacht Armand Pien biedt een zelfbouwpakket aan voor scholen met een eenvoudige lenzentelescoop, spiegeltelescoop, en spectroscoop. Alle onderdelen worden geleverd, de leerlingen assembleren het zelf. De telescoopjes zijn bruikbaar voor het observeren van planeten, de Maan en de Zon (met veilige filter!).

Via ESERO Belgium kan je een workshop voor groep leraren aanvragen waarbij we je zelfbouwmateriaal laten zien, en demonstreren hoe je het in elkaar steekt. Je leert de telescoopjes ook correct instellen, en we tonen hoe je de zonnefilter en de spectroscoop gebruikt. Dit kan je dan nadien met je leerlingen doen als je één of meerdere kits bestelt.

✔️ Niveau: basisonderwijs én secundair onderwijs (minimum 9 jaar)

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Wetenschappen en techniek (Techniek)

Secundair
Fysica, STEM (Engineering)

✔️ Partners: UGent Volkssterrenwacht Armand Pien (werkgroep Kijkerbouw), Project SSVI, ESERO Belgium

✔️ Editie: december 2021

Inhoud van de handleiding 📖

  • Context
  • Benodigd gereedschap

  • Assemblage montering
  • Assemblage Newton- of spiegeltelescoop
    • Hoe steek je de spiegeltelescoop in elkaar?
    • Uitlijnen van de optiek van de spiegeltelescoop
  • Assemblage refractor- of lenzentelescoop
  • Assemblage hulpstuk voor refractortelescoop
  • Assemblage PVC spectroscoop

  • Newton- en refractortelescoop
  • Spectroscoop
  • Zonnefilter

Zo gebruik je hem 👉

Downloads 👩‍🏫

Handleiding voor assemblage van de telescopen

Met deze handleiding voor leraren en leerlingen leer je hoe je de spiegeltelescoop, lenzentelescoop en accessoires kunt monteren en correct gebruiken.

Video voor assemblage van de telescopen

Jean-Pierre toont in deze video van 20 minuten de volledige montage van de telescoopjes.

Presentatie over assemblage van de telescopen

De presentatie die gebruikt wordt in de lerarenworkshop, over de montage van de telescoopjes.

Begeleidend boekje bij de workshop SSVI in a Box

Als je een lerarenworkshop volgt bij SSVI, dan wordt dit boekje meegegeven als werkmateriaal.

Website van SSVI met meer info

Hoeveel kost een SSVI in a Box pakketje voor je school, en hoe bestel je er eentje? Via deze link kan je de SSVI-organisator contacteren en krijg je extra info.

Extra lesmateriaal bij SSVI in a box

voor eerste graad secundair onderwijs ontwikkelden we STEM pakketten waarbij de zelfbouwtelescopen van SSVI in a box in de klas gebruikt worden: “Het heelal in een brandpunt” en “Verwondering over het heelal”.

Lesmateriaal: SSVI in a box2025-03-26T15:29:48+01:00
9 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: Zonsverduistering

2025-03-26T17:13:08+01:00

Lesmateriaal: Zonsverduistering 🌑

Elke zonsverduistering is een prachtkans als leerkracht (en als leerling) om vanop de speelplaats omhoog te kijken.

Dit pakket biedt activiteiten om een zonsverduistering op laagdrempelige manier in de klas te bespreken. De lesmaterialen werden gemaakt naar aanleiding van de gedeeltelijke zonsverduistering op 25 oktober 2022, maar kunnen uiteraard ook gebruikt worden voor toekomstige verduisteringen, zoals bijvoorbeeld de gedeeltelijke zonsverduistering op 29 maart 2025. We maken gebruik van activerende werkvormen om je leerlingen te boeien met de kosmische dans van Zon, Aarde en Maan. 

✔️ Niveau: 3de graad basisonderwijs én 1ste graad secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Wetenschappen en techniek (Natuur)

Secundair onderwijs
Natuurwetenschappen

✔️ Partners: UGent Volkssterrenwacht Armand Pien, ESERO Belgium

✔️ Editie: oktober 2022

Inhoud van de bundel 📖

  • Zonsverduistering in 2D
  • Zonsverduistering in 3D

  • De maan draait in ellipsen
  • Soorten zonsverduistering
  • Zonsverduisteringen in de wereld

Klasoefening met behulp van powerpoint ‘hoe kijk je naar de zon?’ (zie downloads)

Downloads 👩‍🏫

Zonsverduistering: lerarenhandleiding en leerlingenbundel

Laat je leerlingen zelf experimenteren met hemelmechanica van Aarde, Maan en Zon. Ze leren ook hoe een verduistering ontstaat. In deze bundels laten we zien hoe dat eenvoudig kan, zonder dat je als leerkracht specifieke voorkennis nodig hebt.

Gebruikte media

Hieronder vind je alle originele afbeeldingen terug die we in het lesmateriaal gebruikt hebben.

Klik en download de bestanden om in je les te gebruiken.

Lesmateriaal secundair: Zonsverduistering2025-03-26T17:13:08+01:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal: De slimme Fetchrover op Mars

2025-04-01T13:15:55+02:00

Lesmateriaal: de slimme Fetchrover op Mars 🧪

Haal Mars-samples van Perseverance op met de fetch rover met behulp van AI (beeldherkenning). Perseverance is een NASA Marsrover die sinds 2021 bodemstaaltjes neemt in de Jezero krater. De staaltjes (‘samples’) worden in gesloten buisjes op de grond gelegd, en later opgehaald door een ‘fetch rover’ om tenslotte terug te brengen naar de Aarde: de Mars Sample Return missie.

De leerlingen gaan de camera van de Fetch rover zo programmeren dat hij automatisch bij elk camerabeeld kan zeggen of er een sample te zien is of niet.

Zowel de oefening over het trainen van de AI beeldherkenning als het programmeren is heel eenvoudig, en kan uitgevoerd worden door leerlingen (en leraren) zonder voorkennis.

✔️ 2 Niveau-opties: 10-14 jaar (scratch blokcode) // 14-18 jaar (Python)

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Wetenschappen en Techniek (Techniek), ICT, Sociale vaardigheden (samenwerking)

Secundair onderwijs
STEM, informaticawetenschappen, sociaal-relationele competenties

✔️ Partners:La scientothèque, ESERO Belgium

✔️ Editie: april 2023

Inhoud van de bundel 📖

❶ Inleiding

❷ Teachable machine

❸ Interface om het model te trainen

❹ Klassen kiezen

❺ Voorbeeld : een gezicht sorteerder

❻ Modelleren en testen

❼ Modellen exporteren

❽ Herkenning van samples op Marsbodem

❶ Overzicht

❷ Adacraft

❸ Een Adacraft project maken.

❹ Laat de ster spreken.

❺ Verander de ster in een Marsrover

❻ Voorwaarden en lussen.

❼ Camera activering en bewegingsdetectie.

❽ Beeldherkenning met Teachable Machine-model

Dit deel is nog niet klaar, maar wordt binnenkort gepubliceerd.

Downloads 👩‍🏫

Lerarenhandleiding: De slimme fetch rover op Mars

Download hier het cursusmateriaal: de handleiding voor leraren. Deze bundel bevat de volledige workshop:

Fase 1: Het model trainen voor beeldherkenning

Fase 2a: De rover programmeren met Scratch blokcode

Fase 2b: De rover programmeren met Python (nog niet beschikbaar, wordt binnenkort aangevuld).

Lesmateriaal: De slimme Fetchrover op Mars2025-04-01T13:15:55+02:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal: Vrouwen in de ruimte

2025-04-01T13:26:31+02:00

Lesmateriaal: Vrouwen in de ruimte 💁‍♀️

Neil Armstrong, Joeri Gagarin of Dirk Frimout. Het zijn allemaal namen die iedereen spontaan aan de ruimtevaart doen denken. Helaas is dit niet het geval bij vrouwen als Valentina Tereshkova, Sally Ride of Judith Resnik.

Het aantal vrouwen in de ruimte ligt nog altijd spectaculair veel lager dan het aantal mannen. Dit zie je ook aan het aantal vrouwen in de opleiding tot astronaut. In 2021 was van de 8.400 aanmeldingen die ESA ontving, slechts 15,5 procent een vrouw.

Het gebrek aan vrouwelijke astronauten houdt het clichébeeld van de mannelijke astronaut in stand. Maar door een lessenreeks over vrouwelijke astronauten kan de cirkel doorbroken worden.

✔️ Niveau: basisonderwijs én secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Mens en maatschappij

Secundair onderwijs
Burgerschap, historisch bewustzijn, sociale wetenschappen, gedragswetenschappen

✔️ Partners: ESERO Belgium, stagiaires Care Schreurs en Sarah Feys

✔️ Editie: juli 2023

Inhoud van de bundel 📖

Beschrijving: De leerlingen maken een mentale voorstelling van een astronaut

Resultaat: De leerlingen weten wat een astronaut is
Vereisten: Geen
Tijd: 5 minuten

Beschrijving: De leerlingen maken een collage over de ruimtevaart
Resultaat: De leerlingen beseffen dat ze bij het denken aan een wetenschapper vaak aan een man denken
Vereisten: Geen
Tijd: 10 minuten

Beschrijving: De leerlingen brainstormen over het verschil in aanwezigheid tussen mannen en vrouwen.
Resultaat: De leerlingen kunnen oorzaken geven van de ongelijke aanwezigheid van mannen en vrouwen in de wetenschap.

Vereisten: Lesfase 2 moet doorlopen zijn.
Tijd: 5 minuten

Beschrijving: De leerlingen bekijken een video over het verschil in aanwezigheid tussen mannen en vrouwen.
Resultaat: De leerlingen kunnen oorzaken geven van de ongelijke aanwezigheid van mannen en vrouwen in de wetenschap.

Vereisten: Lesfase 3 moet doorlopen zijn.

Tijd: 15 minuten

Beschrijving: Leerlingen bespreken mannelijke en vrouwelijke stereotypes.
Resultaat: Leerlingen halen stereotypes onderuit en krijgen een besef dat dit verkeerd is.
Vereisten: Geen
Tijd: 15 minuten

Beschrijving: De leerlingen bekijken een video over vrouwen in de ruimte en beantwoorden vragen.
Resultaat: Leerlingen maken kennis met belangrijke vrouwen in de ruimtevaart.

Vereisten: Geen
Tijd: 15 minuten

Beschrijving: De leerlingen maken een creatieve voorstelling van een getrokken vrouw.
Resultaat: Leerlingen maken kennis met belangrijke vrouwen in de ruimtevaart.
Vereisten: Geen
Tijd: 50 minuten uitwerking, 50 minuten presentatie

Beschrijving: De leerlingen maken een quiz over vrouwen in de ruimte.
Resultaat: Leerlingen maken kennis met belangrijke vrouwen in de ruimtevaart.
Vereisten: Lesfase 8 moet doorlopen zijn.
Tijd: 20 minuten

Beschrijving: De leerlingen kunnen tussen opdrachten aan een woordpuzzel werken.

Resultaat: De leerlingen maken kennis met woorden over de ruimtevaart.
Vereisten: Geen

Tijd: 10 minuten (kan tussen de andere lesfases)

  • Mens en maatschappij – Mens – Ik en mezelf: 1.2.
    De leerlingen kunnen beschrijven wat ze voelen en wat ze doen in een concrete situatie en kunnen illustreren dat zowel hun gedrag als hun gevoelens situatie gebonden zijn.
  • Mens en maatschappij – Maatschappij – sociaal-economische verschijnselen: 2.1.
    De leerlingen kunnen illustreren dat verschillende vormen van arbeid verschillend toegankelijk zijn voor mannen en vrouwen en verschillend gewaardeerd worden.
  • Sociale vaardigheden – Domein relatiewijzen – relatiewijzen: 1.2
    De leerlingen kunnen in omgang met anderen respect en waardering opbrengen.

1ste graad A-stroom

  • 1.16 (attitudinaal) De leerlingen uiten hun gevoelens respectvol –
  • 2.1 (BG) De leerling haalt het onderwerp en relevante informatie uit geschreven en gesproken niet-fictionele teksten in functie van doelgerichte informatieverwerking en communicatie.
  • 2.4 De leerlingen selecteren relevante informatie in geschreven en gesproken teksten in functie van doelgerichte informatieverwerking en communicatie.
  • 2.5 De leerlingen nemen eenvoudige notities bij het lezen en beluisteren van teksten in functie van doelgerichte informatieverwerking en communicatie.
  • 5.2 (attitudinaal) De leerlingen houden in interacties rekening met de opvattingen, fysieke en mentale grenzen en emoties van anderen
  • 7.4 De leerlingen lichten de mechanismen van vooroordelen, stereotypering, machtsmisbruik en groepsdruk toe.
  • 7.6 De leerlingen onderscheiden zowel onverdraagzaamheid als discriminatie in de samenleving.
  • 7.7 De leerlingen onderbouwen een eigen mening over maatschappelijke gebeurtenissen, thema’s en trends met betrouwbare informatie en geldige argumenten.

1ste graad B-stroom

  • 1.16 (attitudinaal) De leerlingen uiten hun gevoelens respectvol
  • 2.1 (BG) De leerling haalt het onderwerp en relevante informatie uit geschreven en gesproken niet-fictionele teksten in functie van doelgerichte informatieverwerking en communicatie.
  • 2.4 De leerlingen selecteren relevante informatie in geschreven en gesproken teksten in functie van doelgerichte informatieverwerking en communicatie.
  • 2.5 De leerlingen nemen eenvoudige notities bij het lezen en beluisteren van teksten in functie van doelgerichte informatieverwerking en communicatie.
  • 5.2 (attitudinaal) De leerlingen houden in interacties rekening met de opvattingen, fysieke en mentale grenzen en emoties van anderen
  • 7.4 De leerlingen lichten de mechanismen van vooroordelen, stereotypering, machtsmisbruik en groepsdruk toe.
  • 7.6 De leerlingen onderscheiden zowel onverdraagzaamheid als discriminatie in de samenleving.
  • 7.7 De leerlingen onderbouwen een eigen mening over maatschappelijke gebeurtenissen, thema’s en trends met betrouwbare informatie en geldige argumenten.

Downloads 👩‍🏫

Leraren handleiding Vrouwen in de ruimte

In deze handleiding vind je de uitleg en achtergrondinformatie terug om de verschillende lesfases uit te voeren.
De bundel bevat linken naar de padlet, video’s etc.
Achteraan in de bundel zijn er invulbladen en opdrachtenbladen voor de leerlingen.
Bij elke vragenbundel is er ook een antwoordenbundel voor de leerkracht.

Handleiding tijdelijk niet beschikbaar.

Quiz Vrouwen in de ruimte

Dit is de Quiz voor fase 9 met vragen en antwoorden.

Kaartjes deel 1 Vrouwen in de ruimte

Deze kaartjes horen bij lesfase 8.
Het is de bedoeling deze kaartjes af te drukken en uit te knippen.

Kaartjes deel 2 Vrouwen in de ruimte

Deze kaartjes horen bij lesfase 8.
Het is de bedoeling deze kaartjes af te drukken en uit te knippen.

Lesmateriaal: Vrouwen in de ruimte2025-04-01T13:26:31+02:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal secundair: Astro Pi – Workshop Astro Pi Mission Zero

2025-04-01T13:56:05+02:00

Lesmateriaal_Secundair_Astro Pi Mission Zero_Voorpagina

Lesmateriaal: Astro Pi Mission Zero workshop 👾

Een introductie in de wereld van programmeren met Python.

Het doel van dit lespakket is om de leerlingen een eerste kennismaking te geven met de codeertaal Python. Dit doen ze door een simulatie van een Astro Pi computer te coderen op een internetapplicatie. De verschillende codeonderdelen worden stapsgewijs aangebracht om de nodige denkwijze bij coderen te stimuleren.

✔️ Niveau: 3de graad basisonderwijs én alle graden secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Wetenschappen en Techniek (Techniek), ICT

Secundair onderwijs
STEM, informaticawetenschappen

✔️ Partners: ESERO Belgium

✔️ Editie: juni 2024

Inhoud van de bundel 📖

  • Doel
  • Waarom Pythoncode in het onderwijs?

  • Account voor de leerkracht
  • Klasopstelling
  • Computers die de leerlingen mogen gebruiken

  • Inleiding
    • Doel van de dag
    • Wat is een astro Pi?
    • Een Astro Pi in het ISS v.s. in de klas
    • Wat is programmeren in Python?
    • Voorbeelden van Python in het dagelijkse leven
  • Instructie & Verwerking
    • Herhaling van de opdracht: tonen van de simulatie
    • Overlopen van de code op hun blaadje
    • Openen van de simulator op hun computer
    • Verschillende # noteren in de code
    • Liberaries
    • STAP 1: Kleuren aanmaken
    • STAP 2: Maak een tekening
    • STAP 3: Toon op display en sleep
    • EERSTE RUN TEST
    • STAP 4: Kleuren waarnemen met een sensor
    • TWEEDE RUN TEST
    • STAP 5: Loop
    • DERDE RUN TEST
    • STAP 6: Stopscherm
    • VIERDE RUN TEST
  • Afronding
    • Code indienen
    • Toonmoment
  • OPGELET

1️⃣ Vrije val (Terminale snelheid)

2️⃣ Parachutes, wat een weerstand!

3️⃣ Het belang van de vorm

4️⃣ Traag maar gestaag is het winnende concept

1️⃣ Vrije val

2️⃣ Parachutes, wat een weerstand!

3️⃣ Het belang van de vorm

4️⃣ Slow and steady wins the race

Downloads 👩‍🏫

Workshop Astro Pi Mission Zero (lerarengids)

In deze lerarengids wordt je alles stap voor stap uitgelegd zodat je je leerlingen zo goed mogelijk kan begeleiden bij het uitvoeren van deze missie.

Lesmateriaal_BO_SEC_Workshop Astro Pi_Spiekblaadje

Workshop Astro Pi Mission Zero: Spiekblaadje voor de leerlingen

In dit spiekblaadje kunnen de leerlingen de verschillende stappen in de code terugvinden. Ze kunnen dit blaadje gebruiken om de ‘lege code’ in te vullen en later over te typen in de simulator.

2024_Lesmateriaal_BO_SEC_Workshop Astro Pi Mission Zero_Ppt-voorpagina_ESERO BE VL

Workshop Astro Pi Mission Zero: PowerPoint

Deze PowerPoint ondersteund de leerkracht bij het begeleiden van de leerlingen tijdens de oefeningen.
De verschillende onderdelen van de lerarengids worden met duidelijke beelden aangevuld.

Lesmateriaal secundair: Astro Pi – Workshop Astro Pi Mission Zero2025-04-01T13:56:05+02:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal: verwijzing naar ESERO NL

2025-04-01T13:56:48+02:00

Ontdek extra paketten op ESERO NL 🇳🇱

Onze collega’s van ESERO Nederland publiceren al vele jaren lesmateriaal met een context van ruimtevaart die evengoed in de Vlaamse klassen kan gebruikt worden. Uiteenlopende thema’s worden behandeld. Neem eens een kijkje in hun collectie.

Lesmateriaal: verwijzing naar ESERO NL2025-04-01T13:56:48+02:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal basisonderwijs: Orion ruimteschip

2025-04-01T14:04:22+02:00

Lesmateriaal: Orion ruimteschip materialen kit 🛰️

Leerlingen kunnen de ESA Spacecraft Materials Kit gebruiken om verschillende materialen (hout, steen, aluminium, koper, polystyreen, plastic, messing en staal) experimenteel te onderzoeken. Een set van vijf activiteiten stelt leerlingen in staat om kennis te maken met de eigenschappen van verschillende materialen, door alledaagse materialen te vergelijken en te groeperen op basis van: elektrische geleidbaarheid, thermische geleidbaarheid, massa, magnetisme en weerstand tegen impact. Leerlingen gaan na welke materialen het meest geschikt zijn voor verschillende onderdelen van een ruimtevaartuig. Deze bron neemt ESA’s European Service Module als voorbeeld, een capsule die NASA’s Orion Spacecraft naar het internationale ruimtestation zal sturen.

De Spacecraft Materials Kit is een doos met zes sets kubussen gemaakt van verschillende materialen, evenals alle benodigde apparatuur om de kubussen te testen. Je kan de kit lenen via je plaatselijke ESERO-kantoor.

✔️ Niveau: 2de en 3de graad basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek (natuur en techniek), wiskunde

✔️ Partners: UGent Volkssterrenwacht Armand Pien, ESERO Belgium, ESA education

✔️ Editie: eerste editie 2016, tweede editie 2022

Inhoud van de bundel 📖

❶ Achtergrond bij deze kit.

❷ Materialen verkennen: kijk en voel!

❸ Elektrische geleidbaarheid.

❹ Warmtegeleiding.

❺ De massa meten.

❻ Magnetisme.

❼ De botsingstest.

❽ Klasgesprek.

Woordenlijst

❶ Materialen ontdekken:

  • uitzicht en gevoel.
  • Wist je dat?
  • Uitrusting.
  • Oefening.
  • Besluit.

❷ Elektrische geleiding.

  • Wist je dat?
  • Uitrusting.
  • Oefening.
  • Besluit.

❸ Warmtegeleiding.

  • Wist je dat?
  • Uitrusting.
  • Oefening.
  • Besluit.

❹ De massa meten.

  • Wist je dat?
  • Uitrusting.
  • Oefening.
  • Besluit.

❺ Magnetisme.

  • Wist je dat?
  • Uitrusting.
  • Oefening.
  • Besluit.

❻ De botsingstest.

  • Wist je dat?
  • Uitrusting.
  • Oefening.
  • Besluit.

❼ Klasgesprek.

  • Welke materialen blijken het best geschikt om een ruimteschip te maken?

Woordenlijst

Wetenschappen en Techniek:

  • 1. Natuur – Algemene vaardigheden – 1.1: De leerlingen kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een systematische wijze noteren.
  • 1. Natuur – Algemene vaardigheden – 1.2: De leerlingen kunnen, onder begeleiding, minstens één natuurlijk verschijnsel dat ze waarnemen via een eenvoudig onderzoek toetsen aan een hypothese.
  • 1. Natuur – Levende en niet-levende natuur – 1.14: De leerlingen kunnen van courante materialen uit hun omgeving enkele eigenschappen aantonen.
  • 1. Natuur – Levende en niet-levende natuur – 1.16: De leerlingen kunnen met enkele voorbeelden aantonen dat energie nodig is voor het functioneren van levende en niet-levende systemen en kunnen daarvan de energiebronnen benoemen.
  • 2. Techniek – Kerncomponenten van techniek – 2.1: De leerlingen kunnen van technische systemen in hun omgeving zetten uit welke materialen of grondstoffen ze gemaakt zijn.
  • 2. Techniek – Kerncomponenten van techniek – 2.6: De leerlingen kunnen illustreren hoe technische systemen onder meer gebaseerd zijn op kennis over eigenschappen van materialen of over natuurlijke verschijnselen.
  • 2. Techniek – Techniek als menselijke activiteit – 2.12: De leerlingen kunnen keuzen maken bij het gebruiken of realiseren van een technisch systeem, rekening houdend met de behoefte, met de vereisten en met de beschikbare hulpmiddelen.
  • 2. Techniek – Techniek als menselijke activiteit – 2.13: De leerlingen kunnen een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren.
  • 2. Techniek – Techniek als menselijke activiteit – 2.16: De leerlingen zijn bereid hygiënisch, nauwkeurig, veilig en zorgzaam te werken.

Wiskunde:

  • 2. Wiskunde – Meten – 2.1 De leerlingen kennen de belangrijkste grootheden en maateenheden met betrekking tot lengte, oppervlakte, inhoud, gewicht(massa) tijd, snelheid, temperatuur en hoekgrootte en ze kunnen daarbij de relatie leggen tussen de grootheid en de maateenheid.
  • 2. Wiskunde – Begripsvorming-wiskundetaal-feitenkennis – 2.3: De leerlingen kunnen veel voorkomende maten in verband brengen met betekenisvolle situaties.

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lerarengids

Deze handleiding voor de leraar bevat:

  • Doelstellingen van deze lessen
  • Achtergrondinformatie bij de experimenten
  • Opstellingen van de experimenten
  • Didactische tips

Leerlingenbundel

hier wordt aangeboden aan de leerlingen per experiment:

  • Inleidende informatie
  • Opstelling van het experiment
  • Invulblad voor het noteren van resultaten
  • Invulblad voor het noteren van de conclusie

Video’s voor in de klas 📽️

Lesmateriaal basisonderwijs: Orion ruimteschip2025-04-01T14:04:22+02:00
8 jul 2024 jul 2024

Lesmateriaal basisonderwijs: Op reis naar de ruimte met Fritz

2025-04-01T14:18:20+02:00

Lesmateriaal: op reis naar de ruimte met Fritz 🐵

We ontvangen elk schooljaar heel wat kinderen uit de derde kleuterklas, het eerste en tweede leerjaar, en dompelen ze onder in ons thema: de ruimte en ruimtereizen. Allemaal zijn ze betoverd door het wonder van het heelal en de ruimtevaart. Dat zette ons aan het denken: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de magie ook in de klas blijft? Het resultaat van die denkoefening ligt hier voor u: een handleiding boordevol praktische activiteiten rond astronomie en ruimtevaart: proefjes, beweegopdrachten, opdrachten beeld en muziek,… Dit project is een ‘work-in-progress’. Er zal blijven aan gesleuteld en verfijnd worden.

Er zijn een 50-tal lessen, de gebruiker kan zelf uitkiezen welke in de klas uitgevoerd worden.

  • Deel 1: Een planetenpad in je klas: Laat je kinderen op een speelse manier kennis maken met onze Zon en haar planeten en manen.
  • Deel 2: Programmeren voor kinderen: Hoe bestuur je robotjes in de ruimte en op andere planeten?
  • Deel 3: Raketten: Raketjes bouwen, begrijpen en lanceren op school. Het kan!
  • Deel 4: Een ruimtepak : Waarom heb je een ruimtepak nodig als astronaut? En hoe werkt het?
  • Deel 5: De sterrenhemel: Ontdek wat je ’s nachts aan de hemel ziet en de verhalen achter de sterrenbeelden.

✔️ Niveau: 1ste graad lager onderwijs én kleuterklas

✔️ Vakken/eindtermen: Lichamelijke opvoeding, muzische vorming wetenschappen en techniek,

✔️ Partners: UGent Volkssterrenwacht Armand Pien, ESERO Belgium, ICT, Sociale vaardigheden

✔️ Editie: eerste editie 2019, tweede editie 2021, derde editie 2024

Uitleenkoffer met klasmateriaal 🧰

Bij de UGENT Volkssterrenwacht Armand Pien (Lovelingstraat Gent) staat een koffer vol met materiaal die je kan gebruiken om de lessen met Fritz in je klas te brengen. Je kan de koffer 2 weken gratis lenen als je hem zelf ophaalt en terugbrengt.

In het najaar 2022 zal Volkssterrenwacht Urania een kopie van deze koffer voorzien, zodat ook leraren uit regio Antwerpen gebruik kunnen maken van de uitleenkoffer.

Reservaties, afspraken, gebruiksvoorwaarden: via de website van de betrokken volkssterrenwachten (knoppen hieronder).

Gent

Antwerpen, Hove

Inhoud van de bundel 📖

OP REIS NAAR DE RUIMTE MET FRITZ

❶ Over deze lessenreeks
❷ Over FRITZ, het ruimte-aapje

DEEL 1 : EEN PLANETENPAD IN DE KLAS

❶ Inleiding

  • PL011 Maak kennis met Fritz
  • PL012 Het planetenpad
  • PL013 Het commandospel
  • PL014 De Didactische wand

❷ De Zon

  • PL021 Waarom een eclipsbril?
  • PL022 Fotosynthese
  • PL023 Bloemetje op zonne-energie
  • PL024 Wit licht bestaat uit verschillende kleuren
  • PL025 De regenboog
  • PL026 Hoe werkt een zonnewijzer?
  • PL027 De Zon is geen vuurbal
  • PL028 Knutselopdracht Zon

❸ Mercurius

  • PL031 Bewegen om de Zon
  • PL032 Knutselopdracht

❹ Venus

  • PL041 Atmosfeer op Venus
  • PL042 Klokjeslied
  • PL043 Zelf wolken maken
  • PL044 Knutselopdracht

❺ Aarde

  • PL051 Rotatie van de Aarde, Zon Maan
  • PL052 Waarom ziet water er vanuit de ruimte blauw uit?
  • PL053 Knutselopdracht

❻ MAAN

  • PL061 Geen atmosfeer op de Maan
  • PL062 Zwaartekracht op de Maan is minder sterk dan op Aarde
  • PL063 De Maan is klein in vergelijking met de Aarde
  • PL064 Maankraters
  • PL065 Maanfasen

❼ Mars

  • PL071 Mars en Aarde houden een wedstrijd
  • PL072 Marslandschap bekijken
  • PL073 Roest op Mars
  • PL074 Knutselopdracht

❽ Jupiter

  • PL081 Wolken op Jupiter
  • PL082 Jupiter draait het snelst om zijn as
  • PL083 Herken jij figuren in de wolken?
  • PL084 Knutselopdracht

❾ Saturnus

  • PL091 De ringen van Saturnus
  • PL092 Saturnus drijft op water
  • PL093 Knutselopdracht

❿ Uranus

  • PL101 Horizontaal – verticaal en liggen – staand
  • PL102 Knutselopdracht

⓫ Neptunus

  • PL111 De lange weg naar Neptunus
  • PL112 Op zoek naar Neptunus
  • PL113 Knutselopdracht

⓬ De grote herhaling van het Planetenpad

  • PL013 Commandospel
  • PL014 Didactische wand
  • PL015 Bewegingsquiz

PROGRAMMEREN MET KINDEREN
❶ Maak kennis met Fritz
❷ De grijparm van Mars InSight
❸ Hoe rijdt een Marsautootje rond op Mars?
❹ Bordspel: Perseverance zoekt zijn krater
❺ Scratch

❶ RA01 Maak kennis met Fritz.

❷ RA02 Waarom dieren in de ruimte?

❸ RA03 Kruip in de huid van Ham.

❹ RA04 Zwaartekracht en raketten?

❺ RA05 Zelf een raket lanceren.

❻ RA06 Aftellen voor de lancering.

❼ RA07 Raketten bouwen in de klas.

❶ RU01 Maak kennis met Fritz.

❷ RU02 Het ISS

❸ RU03 Ik ga op reis naar de ruimte en neem mee …

❹ RU04 Zelf de koffer maken

❺ RU05 Astronautentraining

❻ RU06 Ruimtepak van Fritz

❶ ST01 Maak kennis met Fritz.

❷ ST02 Mijn eigen sterrenhemel

❸ ST03 Westerse samenleving

❹ ST04 Sterrenbeelden prikken

❺ ST05 Wegwijs aan de noordelijke sterrenhemel

❻ ST06 De telescoop

❼ ST07 Zelf een telescoop maken

❽ STO8 Memory spel

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Deel 1: Het Planetenpad

Een veertigtal lessen om de Zon, de Aarde, de Maan en de andere planeten van het Zonnestelsel te ontdekken op een speelse manier. Lerarengids met activerende werkvormen en onderzoekend leren.

Deel 2: Programmeren met Kinderen

Hoe weet een autootje op Mars waar hij moet rijden en wat hij moet doen? Hier maken kinderen op een speelse manier kennis met principes van programmeren en hoe je met computers of machines communiceert.

Deel 3: Raketten

Voordat mensen de eerste keer in een raket stapten, waren er verschillende dieren die naar de ruimte reisden! Die moesten dan wel leren om hun raket te besturen. ontdek hun verhaal.

Waarom heb je eigenlijk een raket nodig om naar de ruimte te reizen. Kan dat niet met een vliegtuig of zo?

Tenslotte maken we ons eigen raketje om af te vuren!

Deel 4: Ruimtepak

Wanneer je door de ruimte reist, draag je niet gewoon je alledaagse kleren. Neen hoor, je draagt een ruimtepak. Het beschermt je tegen alle gevaren die de ruimte op je af stuurt. Het houdt de helse temperaturen en steentjes met de snelheid van een kogel tegen. Bovendien geeft het pak ons ook nog eens zuurstof.

Leer in dit onderdeel hoe het leven aan boord van het ISS is. Hoe ga je naar het toilet? Wat eet je in de ruimte?

Tenslotte maken de leerlingen hun eigen reiskoffer naar de ruimte.

Deel 5: Sterrenhemel

De mens kijkt sinds het begin met het blote oog naar de nachtelijke hemel. Ze verbonden de vele lichtstipjes met elkaar en verzonnen er verhalen bij. Later kwam er de telescoop. Die bracht nog meer moois in de kijker.

In dit deelt leren de kinderen hun weg kennen aan de noordelijke sterrenhemel. Ze springen van de steelpan naar de Poolster, van de Poolster naar de ijdele koningin Cassiopeia en haar man Cepheus…

Als kers op de taart kijken ze door een echte telescoop.

Downloads – Afbeeldingen en video’s 📸

DEEL 1 Planetenpad
0. Fritz zonder achtergrond (afb.)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
1. Ham (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
2. Laika (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
3. Fritz intro (video)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
4a. Didactisch wand a (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
4b. Didactische wand b (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
5. Stappenplan tuinkers (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
6. Zonnepanelen (afb.)
Bron: Pixabay

DEEL 1 Planetenpad
7b. Zon vanuit de ruimte (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
9. Kleurplaat Zon (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
10. Kleurplaat Zonnebril (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
11. Mercurius (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
12. Banen in Solar System Scope (video)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
13. Kleurplaat Mercurius (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
14. Kleurplaat schoenen Mercurius (afb.)
Bron: ESERO BE

Venus

DEEL 1 Planetenpad
15. Venus (afb.)
Bron: NASA

Aarde

DEEL 1 Planetenpad
16. Aarde (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
17a. Klokjeslied gezongen (mp3)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
17b. Klokjeslied instrumentaal (mp3)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
18. Wolk in een bokaal (video)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
19. Kleurplaat Venus (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
20. Aardse dag/jaar (video)
Bron: ESA Education

DEEL 1 Planetenpad
21. Kleurplaat Aarde (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
22. Astronauten doen gek op de Maan (video)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
23. Pluim en hamer vallen op de Maan (video)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
24. Krater in een bord (video)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
25a. Shoemaker krater (afb.)
Bron: ESA

DEEL 1 Planetenpad
25b. Krater Arizona (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
25c. Kaali krater (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
25d. Bosumtwi krater (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
25e. Krater Manicouagan (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
26a. Maankraters voorkant (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
26b. Maankraters achterkant (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
26c. Kraters op de Maan (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
27. Kraters Mercurius (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 1 Planetenpad
28. Wedstrijd Aarde-Mars (video)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
29a. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, danfodor

DEEL 1 Planetenpad
29b. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, Jplenio

DEEL 1 Planetenpad
29c. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, SplitShire

DEEL 1 Planetenpad
29d. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, Norm_Bosworth

DEEL 1 Planetenpad
29e. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, ChiemSeherin

DEEL 1 Planetenpad
29f. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, FrankWinkler

DEEL 1 Planetenpad
30a. Landschap Mars (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
30b. Landschap Mars (afb.)
Bron: NASA

Algemeen
het leven in het ISS (5 min)
Bron: ESERO BE, astronaut Chris Hatchfield

DEEL 1 Planetenpad
30c. Landschap Mars (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
30d. Landschap Mars (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
30e. Landschap Mars (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
31. Mars (afb.)
Bron: WIKIPEDIA

(Nog niet beschikbaar)

DEEL 1 Planetenpad
32. Kleurplaat Mars (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
33. Jupiter (afb.)
Bron: ESA

DEEL 1 Planetenpad
34a. Wolken Jupiter (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
34b. Wolken Jupiter (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
34c. Wolken Jupiter (afb.)
Bron: NASA

DEEL 1 Plantetenpad
35. Flyby Juno Jupiter
(1 min 40 sec - geluid)
Bron: NASA

DEEL 1 Planetenpad
36. Jupiter schrijfmotoriek (pdf)
Bron: XXX

DEEL 1 Planetenpad
37. Versje Jupiter (afb.)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
38. Kleurplaat Jupiter (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
39. Saturnus (afb.)
Bron: ESA

DEEL 1 Planetenpad
40. Werkblaadje zinken en drijven (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
41. Kleurplaat Saturnus (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
42. Kleurplaat ijsbollen (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
43. Uranus (afb.)
Bron: ESA

DEEL 1 Planetenpad
44. Kleurplaat Uranus (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
45. Neptunus (afb.)
Bron: ESA

DEEL 1 Planetenpad
46. Afbeelding puzzel Neptunus (afb.)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
47. Kleurplaat Neptunus (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 1 Planetenpad
48a. Zoekplaat Neptunus 1 (afb.)
Bron: ESERO BE, Stellarium

DEEL 1 Planetenpad
48b. Zoekplaat Neptunus 2 (afb.)
Bron: ESERO BE, Stellarium

DEEL 1 Planetenpad
48c. Zoekplaat Neptunus 3 (afb.)
Bron: ESERO BE, Stellarium

DEEL 2 Programmeren met kinderen
1. Ham (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 2 Programmeren met kinderen
2. Laika (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 2 Programmeren met kinderen
3. Introvideo Fritz deel 2
Bron: ESERO BE

DEEL 2 Programmeren met kinderen
4. Mars Insight
Bron: NASA

DEEL 1 Programmeren met kinderen
5. Mars Curiocity Rover
Bron: NASA

DEEL 2 Programmeren met kinderen
6. Foto's Mars Curiosity Rover
Bron: NASA, ElderFox Documentaries

DEEL 2 Programmeren met kinderen
7a. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, danfodor

DEEL 2 Programmeren met kinderen
7b. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, Norm_Bosworth

DEEL 2 Programmeren met kinderen
7c. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, ChiemSeherin

DEEL 2 Programmeren met kinderen
7d. Landschap Aarde (afb.)
Bron: PIXABAY, FrankWinkler

DEEL 2 Programmeren met kinderen
8. Bordspel (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 2 Programmeren met kinderen
9. Werkblaadjes Bordspel (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 2 Programmeren met kinderen
10. Oefeningen ScratchJr (pdf)
Bron: ESERO BE, ScratchJr

DEEL 2 Programmeren met kinderen
11a. Block descriptions ScratchJr (pdf)
Bron: ScratchJr

DEEL 2 Programmeren met kinderen
11b. Blocks ScratchJr (pdf)
Bron: ScratchJr

DEEL 2 Programmeren met kinderen
11a. Block descriptions ScratchJr (pdf.)
Bron: ScratchJr

DEEL 2 Programmeren met kinderen
11b. Blocks ScratchJr (pdf.)
Bron: ScratchJr

DEEL 2 Programmeren met kinderen
11c. Interface Guide ScratchJr (pdf.)
Bron: ScratchJr

DEEL 2 Programmeren met kinderen
11d. Paint Editor Guide ScratchJr (pdf.)
Bron: ScratchJr

DEEL 3 Raketten
1. Ham (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 3 Raketten
2. Laika (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 3 Raketten
3. Introvideo Fritz deel 3
Bron: ESERO BE

(Nog niet beschikbaar)

DEEL 3 Raketten
4. Dieren in de ruimte
Bron: NASA

DEEL 3 Raketten
5. Dieren in de ruimte
Bron: Spacepage

DEEL 3 Raketten
6. Kruip in de huid van Ham (pdf.)
Bron: ESERO BE

DEEL 3 Raketten
7. Vervoer naar de ruimte (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 3 Raketten
8. Animation lancering Falcon Heavy
Bron: SpaceX

DEEL 3 Raketten
9a. Sjabloon vleugels raket (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 3 Raketten
9b. Sjabloon raket (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 3 Raketten
10. Getalkaarten 0 tot 10 (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 3 Raketten
11. Getalbeelden 0 tot 10 (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 3 Raketten
12. Afbeeldingen raketten (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 3 Raketten
13. Voorbeeld video ballonraket
Bron: ESERO BE

DEEL 4 Astronautenpak
1. Ham (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 4 Astronautenpak
2. Laika (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 4 Astronautenpak
3. Introvideo Fritz deel 4
Bron: ESERO BE

(Nog niet beschikbaar)

DEEL 4 Astronautenpak
4. ESA ISS Panoramic Tour
Bron: ESA

DEEL 4 Astronautenpak
5. Space Oddity Chris Hadfield
Bron: Rare Earth

DEEL 4 Astronautenpak
6. Space Olympics
Bron: ESA

DEEL 4 Astronautenpak
7. Vervoer naar de ruimte (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 4 Astronautenpak
8a. Aguility Course (pdf)
Bron: ESERO

DEEL 4 Astronautenpak
8b. Aquility Course leerlingenblaadje (pdf)
Bron: ESERO

DEEL 4 Astronautenpak
9a. Building Astronaut Core (pdf)
Bron: ESERO

DEEL 4 Astronautenpak
9b. Building Astronaut Core leerlingenblaadje (pdf)
Bron: ESERO

DEEL 5 Sterrenhemel
1. Ham (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 5 Sterrenhemel
2. Laika (afb.)
Bron: Wikipedia

DEEL 5 Sterrenhemel
3. Introvideo Fritz deel 5
Bron: ESERO BE

(Nog niet beschikbaar)

DEEL 5 Sterrenhemel
4. Werkblad teken je eigen sterrenbeelden (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 5 Sterrenhemel
5. Stellarium app
Bron: Stellarium

DEEL 5 Sterrenhemel
6. Werkblad prikprent (pdf)
Bron: ESERO BE

DEEL 5 Sterrenhemel
7. Zoekprent Sterrenhemel (pdf)
Bron: ESERO BE, Stellarium

DEEL 5 Sterrenhemel
8. Memory spel (pdf)
Bron: ESERO BE, Stellarium

DEEL 5 Sterrenhemel
9. Werkblad sterrenbeeld telescoop (pdf)
Bron: ESERO BE

Lesmateriaal basisonderwijs: Op reis naar de ruimte met Fritz2025-04-01T14:18:20+02:00
Go to Top