13-14 maart 2025 – ESERO Belgium was samen met ESA Education aanwezig op de inspirerende wetenschapsbeurs Science is Wonderful! in het prachtige Africamuseum te Brussel. Twee dagen lang ontvingen we meer dan 3000 kinderen en jongeren, samen met hun ouders en leerkrachten, om hen onder te dompelen in de wondere wereld van wetenschap en ruimtevaart. Onze stand bood twee boeiende workshops die zowel jong als oud wisten te fascineren!

Van rubberen eendjes naar oceaanstromingen

Eén van onze workshops dook in de mysteries van oceaanstromingen. Met een interactief experiment toonden we hoe warm en koud water elkaar beïnvloeden en hoe het smelten en bevriezen van ijskappen een impact heeft op de zoutconcentratie en stromingen in de oceanen. Dit alles werd geïllustreerd aan de hand van een intrigerend verhaal: de rubberen badeendjes die dertig jaar geleden in zee terechtkwamen door een gekapseisd schip. Wat een rampzalig milieuprobleem was, werd door ESA omgezet in een wetenschappelijke kans: satellietbeelden hielpen de verspreiding van de badeendjes in kaart te brengen, waardoor onderzoekers beter inzicht kregen in oceaanstromingen. Tot op de dag van vandaag zijn nog niet alle badeendjes gevonden, kijk dus op je volgende stranddagje zeker eens rond of je niets geels ziet dobberen. De kinderen keken gefascineerd toe hoe ons waterexperiment dit fenomeen in een kleine bak met water tot leven brachten!

Bouw je eigen ruimtevaartuig!

De tweede workshop liet de jonge wetenschappers in spe experimenteren met materialen via de Space Craft Materials Kit van ESA Education. Ze kregen de uitdaging om het meest geschikte materiaal te vinden voor het bouwen van een ruimtevaartuig. Het materiaal moest licht zijn, geleidend, niet-magnetisch en bestand tegen schokken. Door middel van verschillende proefjes ontdekten de kinderen zelf dat aluminium-achtig materiaal ideaal was om een ruimtevaartuig te bouwen. We toonden hen dan ook een sample van het materiaal Alloy 6061, waaruit de échte space crafts gemaakt worden. Een echte hands-on ervaring die wetenschappelijk denken stimuleerde!

Dinsdag 4 maart 2025 – ESA, NASA en SpaceX werken hard aan plannen om mensen terug naar de Maan te brengen – en misschien zelfs daar te laten wonen. Maar hoe bouw je een leefbare maanbasis in zo’n extreme omgeving? Tien jonge ingenieurs gingen de uitdaging aan, leerden alles over de maan en ontwierpen hun eigen 3D-maanbasis in TinkerCad. 🚀

De UGent Volkssterrenwacht Armand Pien stelde de deuren open voor deze workshop. De omgeving had dus alvast een inspirerend effect!

ESA, NASA en SpaceX zijn er volop mee bezig: mensen terug naar de maan brengen en misschien zelfs ooit daar laten wonen.

Maar hoe zo’n maanhuis eruit moet zien? Daar wordt nog flink over gediscussieerd. Wonen op de maan is namelijk allesbehalve simpel. Er is geen zuurstof, geen grassprietje te bekennen en een kip rond laten scharrelen? Vergeet het maar. Als je naar buiten gaat, loop je het risico geraakt te worden door een meteoriet, je bloed zou koken door het gebrek aan luchtdruk, of je bevriest ‘s nachts bij -180°C en verbrandt overdag bij meer dan 100°C. Kortom: gewoon een huis bouwen is niet bepaald een optie. We zullen moeten leven in een speciale maanbasis.

Deze 10 jonge ingenieurs in spe gingen de uitdaging aan en ontwierpen elk hun eigen maanbasis. Niet vanzelfsprekend, want je moet rekening houden met oh-zoveel factoren: de bouwplek, de indeling van de ruimtes, bescherming tegen meteorietenregens, radiatie, water- en voedselvoorziening, zuurstof (!), transport heen en terug, communicatie naar planeet aarde,… en duizend-en-een andere zaken. Onze ruimte-animatrices, Maaike en Leonie, leidden de groep in in de wereld van de maanomgeving. Geen vraag bleef onbeantwoord.

Met de stevige basiskennis over de maan, konden de jonge ingenieurs aan de slag. Elke architect begint natuurlijk met een schets op papier, en zo startten we dus ook het denkproces voor de opbouw van de maanbasissen. Hoe wil ik dat mijn basis eruit ziet? Waar komt welke ruimte? Kan ik ruimtes combineren? De schetsen zagen er prachtig uit, en belangrijker, ze waren wetenschappelijk geïnspireerd.

De schetsen werden vervolgens in TinkerCad gegoten en zo ontstonden er 10 digitale maanbasissen, in 3D! Klaar is kees!

Apetrots stelden de jonge ingenieurs hun basis voor. “Mijn toilet is verbonden met mijn plantenserre om zo aan bemesting te kunnen doen”, “Diep onder de grond, onder mijn basis, heb ik een ijskamer geïnstalleerd om voedsel vers te houden”, “Op mijn basis zijn er multifunctionele kamers waarin je kan slapen, sporten en eten”, “Ik vond het belangrijk dat er een gemeenschappelijke leefruimte is voor de astronauten, anders wordt je toch maar eenzaam op de maan”, … Iedereen legde zijn of haar eigen focus in de maanbasis en stak er een stukje van zichzelf in.

Eén ding is zeker, in wiens basis ook, de astronauten van de toekomst zijn in goede handen!

17-23 februari 2025 – Klimaatverandering is geen ver-van-ons-bedshow. Het is iets wat ons allemaal raakt, en het vraagt om actie. Daarom sluiten wij, ESERO Belgium, ons met veel enthousiasme aan bij de actie #iktrekhetmijaan, een initiatief vanuit MOS Vlaanderen om jongeren te inspireren tot klimaatactie. Als educatief programma van ESA willen we leerlingen in Vlaanderen niet alleen bewust maken van de klimaatuitdagingen, maar hen ook de tools geven om zelf bij te dragen aan een duurzamere wereld.

Climate Detectives: Jongeren als klimaatonderzoekers

Een van onze belangrijkste initiatieven op dit vlak is Climate Detectives. Dit project daagt leerlingen van het lager en secundair onderwijs uit om als echte wetenschappers aan de slag te gaan. Ze kiezen een klimaatprobleem in hun eigen omgeving, doen hier onderzoek naar met behulp van echte wetenschappelijke methodes en stellen een actieplan op om een verschil te maken.

Van luchtvervuiling tot hitte-eilanden in de stad, van de impact van ontbossing tot de opwarming van waterlopen: onze Climate Detectives brengen lokale problemen in kaart en zoeken naar oplossingen. Zo leren ze niet alleen over klimaatverandering, maar ervaren ze ook dat hun acties een impact kunnen hebben.

Onderzoek, ontdek en onderneem actie!

Het mooie aan Climate Detectives is dat leerlingen niet alleen maar in de boeken duiken. Ze gaan zelf meten, observeren en analyseren. Naar buiten dus! Ze werken met satellietbeelden, nemen bodemstalen, meten temperaturen en vergelijken gegevens. Zo ontdekken ze hoe wetenschap en technologie kunnen bijdragen aan een duurzamere toekomst. ESERO Belgium voorziet ook professionele klimaatwetenschappers in beroep, die maar al te graag een plekje in hun agenda vrijmaken om in gesprek te gaan met de leerlingen over hun onderzoek.

Maar onderzoek alleen is niet genoeg. Een belangrijk onderdeel van het project is het actieplan: hoe kunnen ze hun gemeenschap inspireren om ook in actie te komen? Sommige teams ontwikkelen bewustmakingscampagnes voor hun school, anderen werken samen met lokale overheden om kleine maar betekenisvolle veranderingen door te voeren. Nog anderen bekijken wat ze als individu kunnen realiseren om een positieve bijdrage te leveren aan het klimaat.

#iktrekhetmijaan: Samen voor het klimaat

De boodschap van #iktrekhetmijaan sluit perfect aan bij wat Climate Detectives wil bereiken: jongeren laten zien dat ze het verschil kunnen maken. Door hun eigen buurt onder de loep te nemen, beseffen ze dat klimaatverandering niet iets abstracts is, maar iets wat hun dagelijks leven beïnvloedt. En vooral: dat ze er zelf iets aan kunnen doen!

We zijn trots op alle leerlingen en leerkrachten die zich elk jaar inzetten om met wetenschap en actie hun omgeving duurzamer te maken. Wil jij met je klas ook meedoen aan Climate Detectives? Of gewoon meer leren over hoe ruimtevaarttechnologie kan helpen in de strijd tegen klimaatverandering? Neem dan een kijkje op onze website en trek het je aan!

Zaterdag 8 februari 2025 – Afgelopen weekend was het eindelijk zover: het Vlaams Congres voor Leraars Wetenschappen vond plaats op de Campus Diepenbeek van de Universiteit Hasselt. Op zaterdag 8 februari 2025 verzamelden 200 leerkrachten wetenschappen uit heel Vlaanderen zich voor een dag vol inspiratie, nieuwe inzichten en boeiende ontmoetingen. Ook wij waren van de partij, uiteraard!

Met meer dan 30 verschillende activiteiten was er voor ieder wat wils. De sessies waren zoals altijd gestructureerd rond de klassieke wetenschappelijke vakgebieden, maar er was ook ruimte voor de steeds vager wordende grenzen tussen disciplines. Daardoor konden deelnemers makkelijk hun interessegebieden kiezen en toch een brede blik houden op wetenschap en onderwijs.

Naast de lezingen en workshops was er ook een uitgebreide beurs waar uitgeverijen hun nieuwste publicaties voorstelden en bedrijven en vzw’s innovatief didactisch materiaal demonstreerden. Bij die laatste categorie behoort ESERO Belgium, natuurlijk. Het is de ideale plek om ideeën op te doen en nieuwe leermiddelen te ontdekken!

Daar, in de zee aan didactisch materiaal, stond onze ESERO stand, bemand door onze coördinator. Ons pronkstuk dit jaar was Climate Detectives, een klimaatproject voor jong en oud. Ons doel is informeren en mobiliseren, maar bij dit STEM-project geven we die opdracht aan de leerlingen zelf. Ze doen klimaatonderzoek in hun eigen buurt en ontwerpen een concreet actieplan dat verandering nastreeft. Verandering die ten goede komt van het klimaat. De veelvuldige passage aan de ESERO-stand toonde ons dat het klimaatonderwerp sterk leeft bij leerkrachten en dat doet ons oh-zoveel plezier!

De inschrijvingen gingen in december al van start en sommige sessies zaten bliksemsnel vol – een duidelijk teken dat dit congres een vaste waarde is voor leerkrachten die hun lessen willen verrijken.

Voor wie erbij was: hopelijk heb je genoten en heb je weer volop inspiratie opgedaan voor in de klas. En voor wie deze editie gemist heeft: geen zorgen, volgend jaar zijn we er weer! Tot dan?

Maandag 3 februari 2025 – Impact Connecting Education organiseerde de ICT-Praktijkdag in UCLL. Een dag waarop iedereen, van kleuter- tot volwassenenonderwijs, zich kan onderdompelen in de wereld van ICT. Nieuwigheden, oudigheden, must-know’s en must-do’s. Ook ESERO Belgium was van de partij, natuurlijk. Want wie ICT zegt, zegt Astro Pi!

Hoe kan educatieve technologie jouw onderwijs verrijken? De ICT-Praktijkdag van Impact Connecting gaf een plaats aan verscheiden onderwerpen, van ICT-beleid op andere scholen tot de praktische toepassingen van ICT in de klas. Of je nu een beginner of een gevorderde bent, technologie kan zowel pedagogisch als technisch een meerwaarde bieden in jouw onderwijsaanpak. Wat kan educatieve technologie voor jou betekenen?

ESERO Belgium paste perfect in het kader van de ICT-praktijkdag, want ook wij zien de uitdagingen en mogelijkheden van technologie in de klas. Daarom raden we alle leerkrachten aan, met of zonder ervaring, om programmeren in de klas te brengen. Als je nog geen ervaring hebt met programmeren in python en je wil een toegankelijke en motiverende beginnersoefening doen met je leerlingen, dan is de “Astro Pi Mission Zero“-uitdaging ideaal voor jou. Deze oefening is perfect voor leerlingen van 9 tot 16 jaar (maar ook voor oudere studenten tot 19 jaar). Op de ICT-praktijkdag 2025 bood ESERO Belgium dan ook een sessie aan waarin we je stap voor stap begeleiden door de beginnersopdracht, met alle benodigde uitleg. Zo zijn de deelnemende leerkrachten nu helemaal klaar om de oefening ook met hun leerlingen uit te voeren.

De sessie begon met een korte kennismaking met het scholenprogramma van de Europese ruimtevaart, gepresenteerd door de Vlaamse coördinator van ESERO Belgium. Daarna werd het STEM-project Astro Pi gepresenteerd, met twee niveaus: Mission Zero voor beginners en Mission Space Lab voor gevorderden. In deze sessie werd er samen de Python-code geschreven in een online tool van de ESA en de Raspberry Pi Foundation, die zowel jij als je leerlingen op hun eigen laptops kunnen gebruiken.

De opdracht voor Mission Zero is het creëren van een tekening van 8 x 8 pixels die verschijnt op het LED-raster van het Astro Pi-apparaat, met als thema fauna & flora (en zelfs aliens!). De kleur van je tekening wordt bepaald door de lichtsensor op het apparaat, waardoor de achtergrondkleur dynamisch verandert. Na maximaal 30 seconden eindigt je programma, en kan je je creatieve werk naar het International Space Station (ISS) opsturen!

Programmeren, creëren, technologie, inzicht, … het komt allemaal terug in het STEM-project Astro Pi. Leerkrachten zijn de mentors van de nieuwe generatie, een meer dan ooit technologische generatie. Dat is waarom ESERO Belgium de ICT-praktijkdag mee ondersteunde. We zijn al helemaal klaar voor de volgende editie!

Woensdag 22 januari 2025 – Deze ochtend nodigde het SJC te Aalst een Space Professional uit in de klas. De jongens en meisjes in het 5e leerjaar hadden de prachtige kans om te praten met een echte ESA-wetenschapper, Bram Verbruggen. De videocall werd mede mogelijk gemaakt door Geert Callebaut, lector aan Odisee Hogeschool, die ook een voorliefde heeft voor ruimtevaart en STEM.

Bram (28 jaar) is deel van een onderzoeksteam van wetenschappers aan de European Space Agency die onderzoek doen naar het bouwen van een basis op de maan. Na een onderzoek dat meer dan twee jaar duurde, heeft het team een techniek ontwikkeld waarmee ze ‘bakstenen’ kunnen maken voor bouwstructuren op de maan, en daarvoor hebben ze enkel wat plastiek nodig en… maanstof!

De leerlingen van het 5e leerjaar van het SJC te Aalst hadden een online meeting met ESA-wetenschapper Bram Verbruggen. Ze werden immers geïnspireerd door zijn onderzoek om zelf aan de slag te gaan met 3d-printing om een maanbasis te ontwerpen. Vorige week gingen de leerlingen aan de slag met Tinkercad. Vandaag werden ze geïnspireerd door de wetenschapper om hun deelname aan Asgard Balloons for Science uit te werken: Een holle baksteen printen om deze dan met maanstof te vullen? De volgende uitdaging is alvast binnen!

Een maanbasis spreekt tot de verbeelding en deze ochtend konden de leerlingen dus al hun vragen stellen aan Bram. Zij die ervan dromen om astronaut of wetenschapper te worden, kwamen vandaag dat tikkeltje dichter bij die droom. Bram inspireerde de kinderen met zijn verhaal, en zelfs zij die (nog) niets hebben met wetenschap, lieten zich toch meeslepen door zijn ervaringen.

Een nieuwe reis naar de maan komt dichter en dichter bij… Ben jij klaar om al de vragen van jouw leerlingen te beantwoorden en dit niet-meer-zo-futuristische thema in de klas te brengen? Wij zeggen alvast: volg in de voetsporen van Capucienen!

9-10 januari 2025 – CanSat 2024-2025 is goed gelanceerd! Afgelopen week kwamen de deelnemende teams op bezoek bij onze experts die feedback gaven op hun CanSat projecten. De fundamenten zijn gelegd voor het heuse avontuur.

(Foto credits: cansat.spirit)

(foto credits: aerocontrol_cansat)