16 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Urban Hotspots

2025-09-16T14:15:02+02:00

Lesmateriaal: Urban Hotspots

In deze reeks activiteiten zullen de leerlingen leren hoe de gebouwde omgeving het stedelijk hitte-eilandeffect beïnvloed en hoe aardobservatie kan worden gebruikt om dit effect te monitoren en pogingen om het te verminderen te ondersteunen.
In de eerste activiteit verkennen de leerlingen visuele temperatuurgegevens van een stad; en gebruiken die om enkele oorzaken van stedelijke hitte-eilanden te
identificeren.
De tweede activiteit introduceert de principes achter het meten van de temperatuur van het landoppervlak; en past dit toe op het berekenen van het effect van het gebruik van verschillende materialen in steden.
In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen de Climate from Space webapplicatie en gedownloade gegevens om temperaturen en trends in een stedelijke en omgeving te vergelijken met die in een landelijke omgeving.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Natuurwetenschappen, digitale competenties, ruimtelijk bewustzijn, wiskunde, STEM

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Urban (stedelijke hotspots: Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Webapplicatie ‘Climate from space’
Opwarming van steden: achtergrondinformatie

Oefening 1: Urban (stedelijke) hotspots
Oefening 2: Straling en temperatuur
Oefening 3: Stad en land

Werkblad 1: Urban (stedelijke) hotspots
Werkblad 2: Straling en temperatuur
Werkblad 3: Stad en land

Informatieblad 1: Stedelijke hotspots
Informatieblad 2: Straling en temperatuur

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Urban Hotspots2025-09-16T14:15:02+02:00
16 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Planetaire warmtepompen

2025-09-16T13:57:57+02:00

Lesmateriaal: Planetaire warmtepompen

Door het volgen van deze reeks activiteiten leren de leerlingen hoe de oceaancirculatie het klimaat beïnvloedt.
In de inleidende activiteit voeren zij berekeningen uit om te vergelijken wat het relatieve effect van de opwarming van de aarde is op de atmosfeer en de oceanen.
Door middel van een praktische activiteit, waarbij gebruik wordt gemaakt van gemakkelijk verkrijgbare apparatuur, onderzoeken de leerlingen hoe water met verschillende temperaturen lagen kunnen vormen in de oceaan. Met deze informatie kunnen ze vervolgens onderzoeken wat het effect van veranderingen in het
zoutgehalte zal zijn op de stratificatie.
In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen de webtoepassing Climate from Space om meer te weten te komen over de Golfstroom.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Natuurwetenschappen, digitale competenties, ruimtelijk bewustzijn, wiskunde, STEM

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Planetaire warmtepompen: Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Klimaat vanuit de ruimte
Oceanen en klimaat: achtergrondinformatie

Oefening 1: Planetaire warmtepompen
Oefening 2: Stijgend en dalend water
Oefening 3: De golfstroom

Werkblad 1: Planetaire warmtepompen
Werkblad 2: Stijgend en dalend water
Werkblad 3: De golfstroom

Informatieblad 1: Planetaire warmtepompen
Informatieblad 2: Temperatuur en diepte van de oceaan

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Planetaire warmtepompen2025-09-16T13:57:57+02:00
16 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal Climate Detectives: Hoe onderzoeksvraag opstellen

2025-09-16T14:15:56+02:00

Lesmateriaal: Hoe onderzoeksvraag opstellen

Tijdens het project Climate Detectives doorlopen leerlingen drie fasen. In de eerste fase formuleren ze een onderzoeksvraag: haalbaar binnen de beschikbare tijd, passend bij hun niveau en gebaseerd op beschikbare data.

Om dit proces te ondersteunen, is er een handige placemat ontwikkeld. Met behulp van gerichte vragen helpt deze leerlingen om hun ideeën te ordenen en samen tot een sterke onderzoeksvraag te komen. Zo wordt het formuleren van de juiste vraag overzichtelijk, uitdagend én inspirerend.

Met dit hulpmiddel begeleidt u uw leerlingen effectief in hun eerste stappen als jonge onderzoekers en legt u een stevige basis voor de volgende fasen van het project.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: STEM

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud 📖

Placemat met gerichte vragen voor het bekomen van een ultieme onderzoeksvraag.

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal Climate Detectives: Hoe onderzoeksvraag opstellen2025-09-16T14:15:56+02:00
15 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Het ritme van de planeet opmeten

2025-09-15T17:06:15+02:00

Lesmateriaal: Het ritme van de planeet opmeten

In deze reeks oefeningen zullen de leerlingen leren hoe gegevens door sensoren worden verzameld en hoe de baan van een satelliet van invloed is op de details die hierdoor worden verkregen.
Een op tekst gebaseerde oefening introduceert het concept van teledetectie en bekijkt hoe sensoren en satellieten in verschillende banen kunnen worden afgestemd op de beoogde toepassing.
Dit wordt gevolgd door een wiskundige oefening waarin factoren worden onderzocht die van invloed zijn op de mate van detail die zichtbaar is opeen satellietbeeld.
In de laatste oefening gebruiken de leerlingen de webtoepassing Climate from Space om een reeks klimaatvariabelen tijdens El Niño- en La Niña-gebeurtenissen te onderzoeken.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Natuurwetenschappen, digitale competenties, ruimtelijk bewustzijn

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Het ritme van de planeet opmeten: Overzicht
Samenvatting van de oefeningen
Klimaat vanuit de ruimte
Het observeren van de aarde vanuit de ruimte: achtergrondinformatie

Oefening 1: Het ritme van de planeet
Oefening 2: Wat kunnen we zien vanuit de ruimte?
Oefening 3: El Niño en La Niña

Werkblad 1: Het ritme van de planeet
Werkblad 2: Wat kunnen we zien vanuit de ruimte?
Werkblad 3: El Niño en La Niña

Informatieblad 1: Het ritme van de planeet

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Het ritme van de planeet opmeten2025-09-15T17:06:15+02:00
15 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Een doorvaart opent

2025-09-15T14:22:41+02:00

Lesmateriaal: Een doorvaart opent

Arctisch zee-ijs en klimaatverandering

In deze reeks activiteiten zullen de leerlingen ontdekken welke belangrijke rol het Arctische zee-ijs speelt in het klimaatsysteem van de aarde in de context van de Noordwestelijke Doorvaart.
De eerste activiteit is een wiskundig onderzoek naar de smeltsnelheid van zee-ijs om te illustreren wat bedoeld wordt met Arctische versterking.
Een praktisch onderzoek biedt de gelegenheid om te bespreken hoe modellen in de wetenschap worden gebruikt en na te denken over de moeilijkheden om de effecten van klimaatverandering te meten en te voorspellen.
De leerlingen gebruiken vervolgens de Climate from Space web applicatie om seizoensgebonden en langetermijntrends in de omvang van het zee-ijs en de temperatuur van het zeeoppervlak te onderzoeken.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Natuurwetenschappen, digitale competenties, ruimtelijk bewustzijn

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Klimaat vanuit de ruimte
Zee-ijs en klimaat: achtergrondinformatie

Activiteit 1: Hoe snel smelt het zee-ijs?
Activiteit 2: Oceaantemperatuur en ijssmeltsnelheid
Activiteit 3: De Noordwestelijke doorvaart

Werkblad 1
Werkblad 2
Werkblad 3

Informatieblad 1
Informatieblad 2
Informatieblad 3

Links
Bijlage: Wist je dat?

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Een doorvaart opent2025-09-15T14:22:41+02:00
15 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: De koolstofcyclus

2025-09-15T13:10:55+02:00

Lesmateriaal: De koolstofcyclus

In deze reeks activiteiten zullen de leerlingen leren over de koolstofcyclus en deze gebruiken om acties op individueel en gemeenschapsniveau te identificeren om de hoeveelheid koolstof die in de atmosfeer wordt uitgestoten te verminderen.
Een praktische activiteit waarbij huishoudelijke materialen worden gebruikt, gaat in op de gevolgen van oceaanverzuring, zodat de leerlingen een nauwkeuriger experiment kunnen ontwerpen om in een laboratoriumomgeving uit te voeren.
In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen echte klimaatgegevens in de webtoepassing Climate from Space om een vraag over een onderdeel van de koolstofcyclus te onderzoeken.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Natuurwetenschappen, STEM, digitale competenties, duurzaamheid, Nederlands, ruimtelijk bewustzijn, burgerschap

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

De koolstofcyclus: Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Klimaat vanuit de ruimte
Koolstof en klimaat: achtergrondinformatie

Activiteit 1: De kolencyclus
Activiteit 2: Zure oceanen
Activiteit 3: Koolstof vanuit de ruimte volgen

Werkblad 1: De koolstofcyclus
Werkblad 2: Zure oceanen
Werkblad 3: Koolstof vanuit de ruimte volgen

Informatieblad 1: De koolstofcyclus

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: De koolstofcyclus2025-09-15T13:10:55+02:00
15 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Biodiversiteit en habitatverlies

2025-09-15T11:07:41+02:00

Lesmateriaal: Biodiversiteit en habitatverlies

Deze reeks activiteiten begint met een leesopdracht waarin woordenschat en ideeën worden geïntroduceerd die belangrijk zijn om de relatie tussen klimaatverandering en ecosystemen te bestuderen.
Een veldonderzoek van een lokaal gebied, dat kan worden uitgevoerd met zelfgemaakte apparatuur, wordt uitgebreid met een meting van de biodiversiteit die later kan worden gebruikt om de waarschijnlijke veerkracht van verschillende regio’s te vergelijken.
In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen de Climate from Space web applicatie om na te gaan hoe een reeks geschikte factoren die de habitat van een plaatselijke soort beschrijven, zijn veranderd, en dit in verband te brengen met recente en potentiële veranderingen in de populatie van de soort.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Natuurwetenschappen, wiskunde, STEM, digitale competenties,duurzaamheid, Nederlands, ruimtelijk bewustzijn

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Climate from Space
Klimaat en biodiversiteit: achtergrondinformatie

Activiteit 1: Kernideeën
Activiteit 2: Het meten van biodiversiteit
Activiteit 3: Lokale habitats

Leerlingen werkblad 1
Leerlingen werkblad 2
Leerlingen werkblad 3

Informatieblad 1

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Biodiversiteit en habitatverlies2025-09-15T11:07:41+02:00
12 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal basisonderwijs: Land in gevaar

2025-09-12T16:43:48+02:00

Lesmateriaal: Land in gevaar

De vooruitzichten voor het bestaan op kleine eilanden

In deze reeks activiteiten leren leerlingen over de oorzaken en mogelijke gevolgen van de stijging van de zeespiegel, terwijl ze tegelijkertijd wetenschappelijke basisvaardigheden ontwikkelen.

De eerste activiteit introduceert de context door na te denken over de mogelijke toekomst van het eiland Kiribati en is gekoppeld aan een oefening om instructieve schrijfvaardigheid te ontwikkelen.

Praktische activiteiten over twee van de belangrijkste factoren die bijdragen tot de stijging van het zeespiegel bieden de gelegenheid om te bespreken hoe modellen in de wetenschap worden gebruikt.

In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen echte satellietgegevens om de temperatuur van het zeeoppervlak, veranderingen in de gemiddelde zeespiegel en de relatie daartussen te onderzoeken.

✔️ Niveau: Basisonderwijs

✔️ Vakken: Aardrijkskunde, ICT, Wetenschap en Techniek, Wiskunde, Nederlands

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Climate from Space
Klimaat en zeespiegel: achtergrondinformatie

Activiteit 1: Land in gevaar
Activiteit 2: Het smelten van ijs
Activiteit 3: het opwarmen van water
Activiteit 4: Warme en koude zeeën

Leerlingen werkblad 1
Leerlingen werkblad 2
Leerlingen werkblad 3
Leerlingen werkblad 4

Informatieblad 1

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal basisonderwijs: Land in gevaar2025-09-12T16:43:48+02:00
12 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal basisonderwijs: Is ozon goed of slecht?

2025-09-12T16:34:12+02:00

Lesmateriaal: Is ozon goed of slecht?

De ontdekking van het in de ozonlaag van Antarctica

In deze reeks activiteiten leren de leerlingen over ozon en de effecten – goede en slechte – die het heeft op het leven op aarde. De eerste activiteit geeft een overzicht van deze effecten, schetst hoe ozon wordt gemeten en introduceert het verhaal van het gat in de ozonlaag van Antarctica. Er is een praktische activiteit waarbij de effectiviteit van zonnebrandcrème wordt onderzocht. In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen echte satellietgegevens om na te gaan hoe de ozonconcentratie de afgelopen decennia over de hele wereld is veranderd.

✔️ Niveau: Basisonderwijs

✔️ Vakken: Aardrijkskunde, ICT, Wetenschap en Techniek, Wiskunde, Nederlands

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Climate from Space
Ozon in de atmosfeer: achtergrondinformatie

Activiteit 1: Waarom is ozon belangrijk?
Activiteit 2: Hoe goed is mijn zonnebrandcrème?
Activiteit 3: Het gat in de ozonlaag

Leerlingen werkblad 1
Leerlingen werkblad 2
Leerlingen werkblad 3

Informatieblad 1
Informatieblad 2

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal basisonderwijs: Is ozon goed of slecht?2025-09-12T16:34:12+02:00
12 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal basisonderwijs: De waterkringloop

2025-09-12T16:19:07+02:00

Lesmateriaal: De waterkringloop

In deze reeks activiteiten zullen de leerlingen leren over de waterkringloop en in het bijzonder hoe water in de bodem bijdraagt aan de kringloop en reageert op veranderingen daarin. De eerste activiteit maakt gebruik van het verhaal van een sneeuwvlok om de waterkringloop te illustreren. Een reeks praktische activiteiten stelt de leerlingen in staat de processen van verdamping en condensatie van vrij water en water in de bodem nader te bekijken. In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen echte satellietgegevens om de veranderingen in bodemvocht over de hele wereld in de afgelopen jaren te onderzoeken.

✔️ Niveau: Basisonderwijs

✔️ Vakken: Aardrijkskunde, ICT, Wetenschap en Techniek, Wiskunde

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Climate from Space
Klimaat en de waterkringloop: achtergrondinformatie

Activiteit 1: De waterkringloop vandaag en morgen
Activiteit 2: Onderzoek naar verdamping
Activiteit 3: Het onderzoeken van condensatie
Activiteit 4: Planten, bodem en de waterkringloop
Activiteit 5: Water in de bodem
Activiteit 6: Meten van water in de bodem vanuit de ruimte

Leerlingen werkblad 1
Leerlingen werkblad 2
Leerlingen werkblad 3
Leerlingen werkblad 4
Leerlingen werkblad 5
Leerlingen werkblad 6

Informatieblad 1

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal basisonderwijs: De waterkringloop2025-09-12T16:19:07+02:00
Go to Top