23 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Astronautenlogboek

2025-09-23T15:04:22+02:00

Lesmateriaal: Astronautenlogboek

Volg je ruimteavonturen, controleer je voortgang en denk na over je reis in je Mission X Journal.

Laat je leerlingen hun Mission X-activiteiten bijhouden in hun eigen persoonlijke logboek. Het bevat secties voor wekelijkse reflecties, waar leerlingen hun voortgang kunnen bijhouden, hun ervaringen kunnen beoordelen en hun verbeteringen kunnen noteren. Dit helpt hen hun groei te volgen en gemotiveerd te blijven tijdens hun missie. Het dagboek bevat fascinerende feiten over de ruimte, zodat jonge leerlingen de realiteit van ruimtereizen en het leven van astronauten beter begrijpen.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: organisatie, zelfreflectie, communicatie, zelfevaluatie

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp:

  • Oefen zelfreflectie en zelfevaluatie door ervaringen te documenteren en persoonlijke vooruitgang bij te houden.
  • Verbeter je schriftelijke communicatievaardigheden door regelmatig in je dagboek te schrijven.
  • Verbeter je organisatorische vaardigheden door activiteiten, voortgang en verbeteringen systematisch bij te houden

Lestijd: 15-30 min
Benodigde materialen:

  • Printer
  • Potlood

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: Astronautenlogboek2025-09-23T15:04:22+02:00
23 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Ruimterommel

2025-09-23T11:21:19+02:00

Lesmateriaal: Ruimterommel

Net als de astronauten die soms moeten uitwijken voor ruimterommel, word jij je bewust van de vervuiling in de ruimte door toedoen van mensen en bedenk jij een oplossing voor dit groeiende probleem.

Teamleden worden zich bewust van vervuiling in de ruimte door menselijk toedoen. Jarenlang lanceren van nieuwe satellieten zonder het opruimen van niet langer bruikbare satellieten is grotendeels verantwoordelijk voor deze vervuiling. In eerste instantie wordt bewustwording gecree erd, daarna worden deelnemers gestimuleerd om zelf (creatieve) oplossingen te bedenken voor dit groeiende probleem.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek, duurzaamheid, samenwerking

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: STEM
Leeftijd: 9-12 jaar
Lestijd: 90 minuten
Locatie: klaslokaal

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: Ruimterommel2025-09-23T11:21:19+02:00
17 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Oplossingen voor de klimaatproblematiek

2025-09-18T09:27:22+02:00

Lesmateriaal: Oplossingen voor de klimaatproblematiek

Er wordt veel gezegd en geschreven over klimaatverandering. Iedereen lijkt een mening te hebben over ‘of’ en ‘hoe’ we klimaatverandering aanpakken. De meningen verschillen vaak tussen politieke partijen, culturele gemeenschappen en leeftijdsgroepen. Bovendien wordt er veel nonsens over geschreven en gezegd. Het is nochtans belangrijk dat we allemaal weten hoe het klimaat ervoor staat, en wat we kunnen doen om klimaatverandering tegen te houden. Het is belangrijk dat leerlingen bij het behalen van hun diploma secundair onderwijs weten welke uitdagingen ze tijdens hun privé- en werkleven moeten aangaan om een van de grootste problemen in de geschiedenis van de mensheid op te lossen.

Dit lespakket behandelt de oplossingen voor de klimaatproblematiek. Het bespreekt de uitdagingen, moeilijkheden en extra voordelen die de oplossingen met zich meebrengen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen ‘klimaatoplossingen door afname van de broeikasgasuitstoot’ en ‘klimaatoplossingen door het herstellen, ondersteunen en aanvullen van (natuurlijke) koolstofopslag’. Bovendien wordt dieper ingegaan op de hele systeemverandering die moet gebeuren om dit waar te maken, en hoe dit positief is voor de toekomst van onze maatschappij. Dit lespakket is een dynamisch lespakket dat updates krijgt wanneer nieuwe inzichten, technologieën … dit vereisen. Het kan vakoverschrijdend uitgerold worden; vooral tijdens taalvakken, godsdienst of zedenleer, en natuurwetenschapsvakken zoals biologie, chemie, fysica of aardrijkskunde.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Burgerschap, duurzaamheid, leercompetenties, Digitale competenties, Wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM, aardwetenschappen

✔️ Partners: KlimaatLINK, U-Antwerpen

Inhoud van de bundel 📖

Praktisch – overzicht

Deel 1

  • Bijlages
  • Presentaties
  • Werkbladen

Deel 2

Deel 3

  • Presentaties
  • Werkbladen
  • Bijlages

Deel 4

  • Bijlages
  • Presentaties
  • Werkbladen

Deel 5

  • Bijlages
  • Werkbladen

Invulbladen en presentaties bij uitbreiding

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: Oplossingen voor de klimaatproblematiek2025-09-18T09:27:22+02:00
17 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Het klimaatprobleem

2025-09-17T13:36:58+02:00

Lesmateriaal: Het klimaatprobleem

In het nieuws gaat het steeds vaker over temperatuurrecords, smeltende ijskappen en gletsjers, droogte, overstromingen … Weten leerlingen welke rol klimaatverandering hierin speelt? Hoe ziet de toekomst van onze planeet er volgens wetenschappelijke modellen uit? Veel gevolgen van klimaatverandering lijken soms een ver-van-mijn-bedshow, maar is dat wel zo?

In dit lespakket leren leerlingen over de oorzaken van de klimaatverandering en de gevolgen ervan voor de planeet. Leerlingen voeren zelf experimenten uit waarin ze ontdekken wat de oorzaken van klimaatverandering zijn. Ze maken een onderscheid tussen natuurlijke en menselijke oorzaken van klimaatverandering en bekijken de gevolgen ervan, zowel globaal als regionaal.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Burgerschap, duurzaamheid, historisch bewustzijn, ruimtelijk bewustzijn, wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM

✔️ Partners: KlimaatLINK, U-Antwerpen

Inhoud van de bundel 📖

Praktisch

Deel 1

  • Presentaties
  • Bijlagen

Deel 2

  • Presentaties
  • Werkbladen voor leerling
  • Bijlagen

Deel 3

Deel 4

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: Het klimaatprobleem2025-09-17T13:36:58+02:00
15 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: De koolstofcyclus

2025-09-15T13:10:55+02:00

Lesmateriaal: De koolstofcyclus

In deze reeks activiteiten zullen de leerlingen leren over de koolstofcyclus en deze gebruiken om acties op individueel en gemeenschapsniveau te identificeren om de hoeveelheid koolstof die in de atmosfeer wordt uitgestoten te verminderen.
Een praktische activiteit waarbij huishoudelijke materialen worden gebruikt, gaat in op de gevolgen van oceaanverzuring, zodat de leerlingen een nauwkeuriger experiment kunnen ontwerpen om in een laboratoriumomgeving uit te voeren.
In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen echte klimaatgegevens in de webtoepassing Climate from Space om een vraag over een onderdeel van de koolstofcyclus te onderzoeken.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Natuurwetenschappen, STEM, digitale competenties, duurzaamheid, Nederlands, ruimtelijk bewustzijn, burgerschap

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

De koolstofcyclus: Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Klimaat vanuit de ruimte
Koolstof en klimaat: achtergrondinformatie

Activiteit 1: De kolencyclus
Activiteit 2: Zure oceanen
Activiteit 3: Koolstof vanuit de ruimte volgen

Werkblad 1: De koolstofcyclus
Werkblad 2: Zure oceanen
Werkblad 3: Koolstof vanuit de ruimte volgen

Informatieblad 1: De koolstofcyclus

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: De koolstofcyclus2025-09-15T13:10:55+02:00
15 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Biodiversiteit en habitatverlies

2025-09-15T11:07:41+02:00

Lesmateriaal: Biodiversiteit en habitatverlies

Deze reeks activiteiten begint met een leesopdracht waarin woordenschat en ideeën worden geïntroduceerd die belangrijk zijn om de relatie tussen klimaatverandering en ecosystemen te bestuderen.
Een veldonderzoek van een lokaal gebied, dat kan worden uitgevoerd met zelfgemaakte apparatuur, wordt uitgebreid met een meting van de biodiversiteit die later kan worden gebruikt om de waarschijnlijke veerkracht van verschillende regio’s te vergelijken.
In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen de Climate from Space web applicatie om na te gaan hoe een reeks geschikte factoren die de habitat van een plaatselijke soort beschrijven, zijn veranderd, en dit in verband te brengen met recente en potentiële veranderingen in de populatie van de soort.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Natuurwetenschappen, wiskunde, STEM, digitale competenties,duurzaamheid, Nederlands, ruimtelijk bewustzijn

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Climate from Space
Klimaat en biodiversiteit: achtergrondinformatie

Activiteit 1: Kernideeën
Activiteit 2: Het meten van biodiversiteit
Activiteit 3: Lokale habitats

Leerlingen werkblad 1
Leerlingen werkblad 2
Leerlingen werkblad 3

Informatieblad 1

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Biodiversiteit en habitatverlies2025-09-15T11:07:41+02:00
12 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Na de storm

2025-09-12T14:47:35+02:00

Lesmateriaal: Na de storm

De orkaan Matthew volgen en de gevolgen ervan analyseren

Deze activiteiten gebruiken het voorbeeld van orkaan Matthew om de toepassingen van aardobservatiegegevens bij het volgen van orkanen en het beoordelen van de nasleep ervan te verkennen. De leerlingen zullen leren hoe een orkaan zich ontwikkelt en welke gevolgen extreem weer kan hebben voor de samenleving. Ze zullen dit doen door satellietbeelden te vergelijken.

De activiteit kan worden uitgevoerd in een ICT-suite waarin de leerlingen zelfstandig leren over de beelden of kan worden onderwezen met behulp van een meer actieve leerstijl in de klas.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM, Ruimtelijk bewustzijn, Duurzaamheid, Digitale competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Info over het lespakket
Eindtermen
Samenvatting activiteiten

Inleiding
Achtergrond

Activiteit 1: Volg de orkaan
Activiteit 2: Gevolgen van orkaan Mathew

Leerlingenwerkblad

Links
Bijlage

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Na de storm2025-09-12T14:47:35+02:00
12 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Zee-ijs vanuit de ruimte

2025-09-12T14:41:50+02:00

Lesmateriaal: Zee-ijs vanuit de ruimte

Onderzoek naar Arctisch zee-ijs en het verband met het klimaat

In deze reeks activiteiten onderzoeken de leerlingen het poolijs. Eerst zullen ze een praktische activiteit uitvoeren om uit te zoeken wat er gebeurt ‘als de oceaan bevriest’. Vervolgens zullen ze satellietbeelden gebruiken om de concentratie en de omvang van het zee-ijs te analyseren en te zien hoe deze parameters de afgelopen decennia zijn veranderd. Ze leren waar ter wereld zee-ijs te vinden is en analyseren actuele en langlopende satellietgegevens over de zee-ijsconcentratie in het Noordpoolgebied. Deze activiteit heeft betrekking op een van de belangrijkste indicatoren waarover wetenschappers beschikken om de klimaatverandering en de mogelijke gevolgen ervan te bestuderen.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM, Ruimtelijk bewustzijn, Duurzaamheid, Digitale competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Algemene info
Eindtermen
Samenvatting activiteiten

Inleiding
Achtergrond

Activiteit 1: Wanneer de oceanen bevriezen
Activiteit 2: Zee-ijs vandaag
Activiteit 3: Zee-ijs doorheen de seizoenen

Werkblad leerlingen

Links
Bijlage

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Zee-ijs vanuit de ruimte2025-09-12T14:41:50+02:00
12 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Het broeikaseffect en zijn gevolgen

2025-09-12T14:19:28+02:00

Lesmateriaal: Het broeikaseffect en zijn gevolgen

Opwarming van de aarde onderzoeken

Deze reeks activiteiten omvat praktische experimenten en de interpretatie van satellietbeelden voor een beter begrip van algemene effecten van de opwarming van de aarde.

In activiteit 1 maken de leerlingen een model om het broeikaseffect te demonstreren en aan te tonen dat een hoger koolstofdioxidegehalte (CO2) tot een hogere temperatuur leidt. Het experiment zal worden aangevuld met de interpretatie van satellietbeelden waarop het CO2-niveau van de aarde in verschillende perioden te zien is. De leerlingen zullen dan leren over enkele gevolgen van een versterkt broeikaseffect – het smelten van ijs en veranderende albedowaarden. De leerlingen zullen deze onderwerpen onderzoeken in activiteit 2 en 3.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM, Ruimtelijk bewustzijn, Duurzaamheid, Digitale competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Info over het lespakket
Eindtermen
Activiteitenoverzicht

Inleiding
Achtergrond

Activiteit 1: Broeikaseffect – Wat is dat?
Activiteit 2: Zeeniveau als indicator van opwarming van de aarde
Activiteit 3: Hoe veranderingen in albedo gevolgen kan hebben voor het klimaat

Links
Bijlagen

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Het broeikaseffect en zijn gevolgen2025-09-12T14:19:28+02:00
Go to Top