Lesmateriaal: Wat is je ruimtelengte?

Lesmateriaal: Wat is je ruimtelengte?Camille Verbelen2025-09-23T15:20:07+02:00

23 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Astronautenlogboek

Camille Verbelen2025-09-23T15:04:22+02:00

Mission-X_astronautenlogboek_Visuals-ESERO Belgium

Lesmateriaal: Astronautenlogboek

Volg je ruimteavonturen, controleer je voortgang en denk na over je reis in je Mission X Journal.

Laat je leerlingen hun Mission X-activiteiten bijhouden in hun eigen persoonlijke logboek. Het bevat secties voor wekelijkse reflecties, waar leerlingen hun voortgang kunnen bijhouden, hun ervaringen kunnen beoordelen en hun verbeteringen kunnen noteren. Dit helpt hen hun groei te volgen en gemotiveerd te blijven tijdens hun missie. Het dagboek bevat fascinerende feiten over de ruimte, zodat jonge leerlingen de realiteit van ruimtereizen en het leven van astronauten beter begrijpen.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: organisatie, zelfreflectie, communicatie, zelfevaluatie

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp:

Oefen zelfreflectie en zelfevaluatie door ervaringen te documenteren en persoonlijke vooruitgang bij te houden.
Verbeter je schriftelijke communicatievaardigheden door regelmatig in je dagboek te schrijven.
Verbeter je organisatorische vaardigheden door activiteiten, voortgang en verbeteringen systematisch bij te houden

Lestijd: 15-30 min
Benodigde materialen:

Printer
Potlood

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: AstronautenlogboekCamille Verbelen2025-09-23T15:04:22+02:00

23 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Verminderde zwaartekracht, laag vetgehalte

Camille Verbelen2025-09-23T12:01:53+02:00

Mission-X_verminderde-zwaartekracht-laag-vetgehalte_Visuals-ESERO Belgium

Lesmateriaal: Verminderde zwaartekracht, Laag vetgehalte

Ontdek het vetgehalte van een maaltijd en stel een evenwichtige maaltijd samen aan de hand van de informatie over het vetgehalte.

Nu astronauten naar de maan, Mars en verder reizen, wordt de behoefte aan uitgebalanceerde maaltijden nog belangrijker voor ruimtemissies. De hoeveelheid vet in voedsel dat voor ruimtevluchten wordt verpakt, wordt door onderzoekers geanalyseerd voordat het voedsel de ruimte in wordt gestuurd. Het vetgehalte van voedsel wordt vóór consumptie gecontroleerd door diëtisten en voedingswetenschappers.

In dit onderzoek zullen de teams het vetgehalte van een maaltijd ontdekken en een evenwichtige maaltijd samenstellen door de informatie over het vetgehalte van voedsel toe te passen. Zij zullen ook het menu van een astronaut observeren en bepalen of deze een evenwichtige voeding gebruikt.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Relatie tussen organismen en tussen organismen en omgevingsfactoren in een biotoop, Energiebronnen en voedingsstoffen; Systematische en methodische benadering van wetenschappelijke en technologische problemen, Onderzoekende houding
Lestijd: 45 min x 3
Benodigde materialen: labels met voedingsinformatie voor wit-, mais- en volkorenbrood; computer met internet; schildersplakband; gekleurde stroken papier; voedsel of voedselverpakkingen uit de zes voedselgroepen; LCD-projector of overheadprojector; een leeg vel papier

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lerarenbundel

Lesmateriaal: Verminderde zwaartekracht, laag vetgehalteCamille Verbelen2025-09-23T12:01:53+02:00

23 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Hydratatiestation

Camille Verbelen2025-09-23T11:50:31+02:00

Mission-X_Hydratatiestation_Visuals-ESERO Belgium

Lesmateriaal: Hydratatiestation

Ontdek het belang van hydratatie en herken de tekenen van uitdroging.

Aangezien ons lichaam voor 50 tot 70% uit water bestaat, is het essentieel om voldoende te drinken om ons lichaam gezond te houden. Water speelt een belangrijke rol in de topprestaties van ons lichaam doordat het voedingsstoffen levert aan onze cellen, spieren, gewrichten, hersenen, huid en nieren. Water regelt ook onze lichaamstemperatuur en helpt ons hart goed te functioneren.

Ruimtevaarders moeten hun vochthuishouding op peil houden terwijl ze in de ruimte zijn. Terwijl astronauten hun taken tijdens een verkenningsmissie uitvoeren, binnen of buiten het ruimteverkenningsvoertuig, hebben astronauten voldoende hydratatie nodig om in goede gezondheid te blijven.

In dit onderzoek zullen teams onderzoeken hoe belangrijk het is om gehydrateerd te blijven, hier op aarde en in de ruimte. Ze zullen ook leren de tekenen van uitdroging te herkennen.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Hydratatieniveaus onderzoeken door gesimuleerde urine te maken en te analyseren; hydratatie onderzoeken en een visueel web maken over
hydratatie en het menselijk lichaam; gesimuleerde urinemonsters onderzoeken om te bepalen hoe urine eruit ziet tijdens verschillende hydratatieniveaus;
en leren hoe belangrijk het voor de astronauten is om veel te drinken terwijl zij in de ruimte zijn om gehydrateerd te blijven als ze naar de aarde terugkeren.
Lestijd: 45 min x 2
Benodigde materialen: Kartonnen plaat of kaartpapier, Markeerstiften of kleurpotloden, LCD projector of overheadprojector, Permanente markeerstiften, Computer met toegang tot het internet, Halsdoeken, Vloeibaar kleurmiddel voor voedsel, Doorzichtige plastic bekers, Tandenstokers, Water, Afplakband, Oogbescherming, Meetcilinders, Systeemkaarten (indien gewenst)

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lerarenbundel

Lesmateriaal: HydratatiestationCamille Verbelen2025-09-23T11:50:31+02:00

23 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Smaak in de ruimte

Camille Verbelen2025-09-23T10:49:56+02:00

Mission-X_Smaak in de ruimte_Visuals-ESERO Belgium

Lesmateriaal: Smaak in de ruimte

Ontdek de smaaksensaties op de tong en experimenteer om te zien welke zintuigen de smaak beïnvloeden.

Astronauten moeten al hun eten en drinken meenemen naar het internationale ruimtestation (ISS). Eten is een belangrijk onderdeel van het moreel van de bemanning en het enige gemeenschappelijke moment waarop zij zowel een maaltijd als een gesprek met elkaar delen. De verminderde zwaartekracht in het ISS en de beperkte ruimte hebben fysiologische en milieu-effecten op de smaak van voedsel.

In deze activiteit zullen teams de smaaksensaties op de tong onderzoeken en experimenten uitvoeren om te zien welke zintuigen de smaak beïnvloeden.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek, teamwerk, communicatie, problemen oplossen

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Bij deze activiteit gaan de leerlingen onderzoeken en ontdekken welke variabelen invloed hebben op hun eigen smaakbeleving
Lestijd: 45 min x 1 à 2
Benodigde materialen:

Deel 1:

- - 4 schone containers, tenminste
  - 1 liter groot, gelabeld van 1 tot 4
  - Zout
  - Suiker
  - Citroensap
  - Grapefruitsap
  - Water
  - Plastic bekers
  - Per groep van 2:
    - 4 kleine wegwerpbekertjes + water om de mond te spoelen
    - 4 druppelaars
    - 1 marker
    - Werkbladen voor studenten
    - Kleine handspiegel
    - Vergrootglas

Deel 2:

- - Per klas:
    - Computer met internettoegang
    - LCD projector
  - Per groep van 2:
    - 6 gesloten containers met
      voedselartikelen
    - 3 druppelaars of spuiten plus
      3 plastic lepels
    - Water
    - Blinddoek
    - (Optioneel) Paar wegwerphandschoenen
    - Leerlingenblad en gegevensblad voor de activiteit

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

NEXUS Island: Link naar website

Lesmateriaal: Smaak in de ruimteCamille Verbelen2025-09-23T10:49:56+02:00

24 jul 2025 jul 2025

Lesmateriaal secundair: Nexus Island
Gallery
Lesmateriaal secundair: Nexus Island
2, Biologie, Climate Detectives, Doelgroep-short, Gevorderd, Lesmateriaal, Moon Camp, Niveau, Secundair onderwijs, Spelletjes, STEM, STEM-project, Type lespakket, Vakgebied

Lesmateriaal secundair: Nexus Island

Leonie De Clercq2025-09-08T13:20:27+02:00

Lesmateriaal_EMBL_Nexus Island Visual_ESERO BE

Lesmateriaal: Nexus Island

STEM module – Een spelgebaseerd lespakket over de verkenning van ecosystemen

Het lesmateriaal “Nexus Island”, geïnspireerd door een wetenschappelijke expeditie onder leiding van EMBL met de titel “TRaversing European Coastlines (TREC)”, nodigt leerlingen uit om hun kijk op het milieu waarin we leven te herzien. De focus ligt op de interactie tussen levende organismen, niet-levende omgevingsfactoren en mensen, evenals hun onderlinge afhankelijkheden en aanpassingsstrategieën.

De spelgerichte aanpak besteedt bijzondere aandacht aan de biodiversiteit van onze ecosystemen, in het bijzonder op microscopisch niveau, en aan de mate waarin micro-organismen kwetsbaar zijn voor de dynamiek van een veranderende omgeving.

Daarnaast wordt de rol van wetenschappelijk onderzoek benadrukt: het leveren van gegevens die de basis vormen voor verdere discussies en acties, in relatie tot de analyse van elk element en organisme in het milieu.

Niveau: 14-16 years

Vakken/eindtermen: Biologie, STEM, natuurwetenschappen

Partners: EMBL (European Molecular Biology Laboratory)

Versie: 27 juni 2024

Talen: Lerarenhandleiding in het Engels, Speelkaarten ook in het Nederlands

Contents of the bundle 📖

Key information

Duration: 45/55 minutes
Number of participants: Between 8 and 24, divided in 4 teams
Minimum space: 5×5 metres of open space (no chairs, tables, etc.)
Materials: walkable map (a carpet), deck of cards
Overview: Everybody taking part in the workshop is a “citizen” living on Nexus Island. The island is portrayed on a walkable 4 x 4 metres map. The different parts of the workshop are linked together by a story that spans 3 days:
- Day 1: the citizens discover the microorganisms living on the island.
- Day 2: the island is suddenly affected by an extreme event, and the citizens have to understand what happened during this event, and assess the implications for the island’s organisms.
- Day 3: the citizens recommend actions to the island’s government to remedy the situation.

Structure of the workshop

The workshop is divided into 5 parts:
- Introduction (Intro)
- First day of the story
- Second day of the story
- Third day of the story
- Conclusion

The workshop in details

Here the pedagogical and didactic approach is fully set out in tables.

TREC and this workshop

What does TREC and the workshop have in common?

Workshop set up

How does the location for the game look? Would you like to play in this particular location? Is it welcoming? Is there anything you can do to improve it?

Welcoming the participants

Getting to know each other
Introducing the game

Playing the game

The game will be different every time it is played. Different participants, different facilitators, different locations, and so on. What matters is that the participants AND you have a very good time. What matters is that everyone has a positive experience. Why? Because we want to have a positive impact on the participants’ perceptions of science & scientists. It is unlikely that participants will remember the scientific content of the game, even just after a couple of hours. But they will remember the feeling of playing the game, and possibly associate that feeling with science. So have fun, talk with them, and let the game take its own shape

Information on some of the organisms on the map

Farming quadrant
Natural Quadrant
City Quadrant
Industry and estuary quadrant

Information on how some organisms can be affected by fertilisers

Farming quadrant
Natural Quadrant
City Quadrant
Industry and estuary quadrant

Downloads 👩‍🏫

EMBL – Website

What does EMBL stand for? What do they research? What’s their connection to this recourse?

Website EMBL

Lesmateriaal_NEXUS ISLAND_Game-Website_Visual_ESERO BE

Nexus Island – Website

Here you can find the original website of the game.

Nexus Island – Teacherguide

Find all the information you need to play the game here.

Teacher manual (PDF)

Lesmateriaal_EMBL_Nexus Island_cards_Visual_ESERO BE

NEXUS Island – Downloads

Nexus Island Map

Nexus Island playing cards

downloads (websitelink)

Lesmateriaal secundair: Nexus IslandLeonie De Clercq2025-09-08T13:20:27+02:00

1 jul 2025 jul 2025

Lesmateriaal: Planten telen voor toekomstige ruimtemissies

Leonie De Clercq2025-09-12T13:26:16+02:00

Lesmateriaal: Planten telen voor toekomstige ruimtemissies

Astro Crops

Bij deze reeks activiteiten leren leerlingen ontkieming en plantengroei te begrijpen door 12 weken lang de ontwikkeling van drie onbekende planten te volgen. ZE voeren metingen uit en doen waarnemingen om de groei en gezondheid van hun planten te evalueren. Leerlingen gebruiken hun waarnemingen om een hypothese te vormen over welke soorten planten ze telen en bespreken of deze planten geschikt zijn om op langdurige ruimtemissies te telen.

Deze activiteit is onderdeel van een reeks met als andere delen ‘Astro Food’ en ‘Astro Farmer’.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek (Natuur, Techniek)

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Info over de bundel

Inleiding

Activiteit 1: Laat het groeien

Links

Leerlingenlogboek

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Fiche met eindtermen

Lesmateriaal: Planten telen voor toekomstige ruimtemissiesLeonie De Clercq2025-09-12T13:26:16+02:00

1 jul 2025 jul 2025

Lesmateriaal: Les over eetbare planten in de ruimte

Leonie De Clercq2025-09-12T13:26:28+02:00

Lesmateriaal: Les over eetbare planten in de ruimte

Astro Food

Bij deze reeks activiteiten komen leerlingen meer te weten over de verschillende onderdelen van planten. Ze leren welke onderdelen van gekende planten eetbaar zijn en ze leren het verschil tussen groenten, vruchten en zaden. De leerlingen moeten bedenken wat voor plant er hoort bij de vrucht/de groente/het zaadje dat ze zien, en deze tekenen.

Ze leren ook dat verschillende planten verschillende groeiomstandigheden nodig hebben en dat hun opbrengst verschilt. Op basis hiervan bedenken ze welke planten geschikt zijn om in de ruimte te telen, als een goede bron van voedingsstoffen voor astronauten.

Deze activiteit is onderdeel van een reeks met andere delen ‘AstroFarmer’ en ‘AstroCrops’.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek (Natuur)

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Info over de bundel

Overzicht van de activiteiten

Inleiding

Activiteit 1: Je Astro Food verzamelen

Activiteit 2: Je Astro Food tekenen

Activiteit 3: Olympische spelen voor Astro Food

Conclusie

Leerlingenwerkbladen

Links

Bijlagen

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Fiche met eindtermen

Lesmateriaal: Les over eetbare planten in de ruimteLeonie De Clercq2025-09-12T13:26:28+02:00

30 jun 2025 jun 2025

Lesmateriaal: Bionische hand bouwen

Leonie De Clercq2025-07-01T16:04:38+02:00

Lesmateriaal: Een bionische hand bouwen

Bionische hand

Bij deze activiteit bouwen de leerlingen een bionische hand van karton, touw, rietjes en elastiek. Ze vergelijken de bionische hand met hun eigen hand om de functie van de vingers en het belang van de duim te leren begrijpen: die zijn bedoeld om voorwerpen met verschillende vormen te pakken of vast te houden. Leerlingen leren ook dat de menselijke hand niet zou kunnen bewegen als hij alleen maar uit botten bestond. De leerlingen begrijpen hoe botten, spieren, pezen en banden werken door ze te vergelijken met materialen die in de bionische hand worden gebruikt om de vingers te bewegen.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek (Natuur, Techniek)

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Info lesbundel

Overzicht van de activiteiten

Activiteit 1: Wat zit er in je hand?

Activiteit 2: Een bionische hand bouwen

Activiteit 3: Je bionische hand testen

Conclusie

Leerlingenwerkbladen

Links

Bijlage

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫