18 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Verdedig je tegen aliens!

2025-09-18T10:05:51+02:00

Lesmateriaal: Verdedig je tegen aliens!

Leer de basisbeginselen van martial arts (karate) om je te verdedigen tegen eenvoudige aanvallen en zelf in geval van nood een aanval uit te voeren.

Wat zou jij doen als je plotseling oog in oog stond met een vijandig buitenaards wezen en niemand had om je te helpen? Je moet jezelf beschermen! In deze les leer je technieken om jezelf te verdedigen tegen een aanvaller of, indien nodig, terug te vechten. Bekijk de onderstaande instructievideo waarin deze vaardigheden worden gedemonstreerd en oefen ze zelf!

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Lichamelijke opvoeding

✔️ Partners: ESERO Netherlands, ESA Education

Voorbereiding activiteit 📖

Loszittende kleding

Stootkussen,

Touwen/linten/krijt

Stopwatch

Ballonnen

A4tjes

Filmpje

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: Verdedig je tegen aliens!2025-09-18T10:05:51+02:00
17 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Oplossingen voor de klimaatproblematiek

2025-09-18T09:27:22+02:00

Lesmateriaal: Oplossingen voor de klimaatproblematiek

Er wordt veel gezegd en geschreven over klimaatverandering. Iedereen lijkt een mening te hebben over ‘of’ en ‘hoe’ we klimaatverandering aanpakken. De meningen verschillen vaak tussen politieke partijen, culturele gemeenschappen en leeftijdsgroepen. Bovendien wordt er veel nonsens over geschreven en gezegd. Het is nochtans belangrijk dat we allemaal weten hoe het klimaat ervoor staat, en wat we kunnen doen om klimaatverandering tegen te houden. Het is belangrijk dat leerlingen bij het behalen van hun diploma secundair onderwijs weten welke uitdagingen ze tijdens hun privé- en werkleven moeten aangaan om een van de grootste problemen in de geschiedenis van de mensheid op te lossen.

Dit lespakket behandelt de oplossingen voor de klimaatproblematiek. Het bespreekt de uitdagingen, moeilijkheden en extra voordelen die de oplossingen met zich meebrengen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen ‘klimaatoplossingen door afname van de broeikasgasuitstoot’ en ‘klimaatoplossingen door het herstellen, ondersteunen en aanvullen van (natuurlijke) koolstofopslag’. Bovendien wordt dieper ingegaan op de hele systeemverandering die moet gebeuren om dit waar te maken, en hoe dit positief is voor de toekomst van onze maatschappij. Dit lespakket is een dynamisch lespakket dat updates krijgt wanneer nieuwe inzichten, technologieën … dit vereisen. Het kan vakoverschrijdend uitgerold worden; vooral tijdens taalvakken, godsdienst of zedenleer, en natuurwetenschapsvakken zoals biologie, chemie, fysica of aardrijkskunde.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Burgerschap, duurzaamheid, leercompetenties, Digitale competenties, Wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM, aardwetenschappen

✔️ Partners: KlimaatLINK, U-Antwerpen

Inhoud van de bundel 📖

Praktisch – overzicht

Deel 1

  • Bijlages
  • Presentaties
  • Werkbladen

Deel 2

Deel 3

  • Presentaties
  • Werkbladen
  • Bijlages

Deel 4

  • Bijlages
  • Presentaties
  • Werkbladen

Deel 5

  • Bijlages
  • Werkbladen

Invulbladen en presentaties bij uitbreiding

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: Oplossingen voor de klimaatproblematiek2025-09-18T09:27:22+02:00
17 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Het klimaatprobleem

2025-09-17T13:36:58+02:00

Lesmateriaal: Het klimaatprobleem

In het nieuws gaat het steeds vaker over temperatuurrecords, smeltende ijskappen en gletsjers, droogte, overstromingen … Weten leerlingen welke rol klimaatverandering hierin speelt? Hoe ziet de toekomst van onze planeet er volgens wetenschappelijke modellen uit? Veel gevolgen van klimaatverandering lijken soms een ver-van-mijn-bedshow, maar is dat wel zo?

In dit lespakket leren leerlingen over de oorzaken van de klimaatverandering en de gevolgen ervan voor de planeet. Leerlingen voeren zelf experimenten uit waarin ze ontdekken wat de oorzaken van klimaatverandering zijn. Ze maken een onderscheid tussen natuurlijke en menselijke oorzaken van klimaatverandering en bekijken de gevolgen ervan, zowel globaal als regionaal.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Burgerschap, duurzaamheid, historisch bewustzijn, ruimtelijk bewustzijn, wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM

✔️ Partners: KlimaatLINK, U-Antwerpen

Inhoud van de bundel 📖

Praktisch

Deel 1

  • Presentaties
  • Bijlagen

Deel 2

  • Presentaties
  • Werkbladen voor leerling
  • Bijlagen

Deel 3

Deel 4

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: Het klimaatprobleem2025-09-17T13:36:58+02:00
17 sep 2025 sep 2025

Teaching materials: 9 reasons for space travel

2025-09-17T10:44:49+02:00

Teaching materials: 9 reasons for space travel

No matter if we ask “why”, people will go to the Moon, Mars and other space destinations anyway in the long term. But if you bring this topic into the classroom, you will probably get the question “why”. You can start long discussions or just try to use the quick answers below.

✔️ Niveau: Primary education, Secondary education

✔️ School subject: Science and Technology; Citizenship

✔️ Partners: ESERO Belgium

Contents 📖

9 reasons for space travel

Downloads – Teaching materials 👩‍🏫

Teaching materials: 9 reasons for space travel2025-09-17T10:44:49+02:00
17 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: 9 redenen voor ruimtevaart

2025-09-17T10:29:32+02:00

Lesmateriaal: 9 redenen voor ruimtevaart

Bemande ruimtevaart bestaat sinds 1961, maar we moeten nog steeds leren overleven in de ruimte voor langere tijd en verder van de Aarde. Een maanbasis zal toelaten om dit te leren, stap voor stap, terwijl we toch dicht genoeg bij de Aarde blijven voor allerlei noodgevallen en bevoorrading. Dit is nodig om uiteindelijk verder te reizen – zoals naar Mars, de bestemming van de huidige jonge generatie – waar directe hulp van de Aarde niet meer mogelijk zal zijn.

✔️ Niveau: Basis onderwijs, Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Wetenschap en Techniek; Burgerschap

✔️ Partners: ESERO Belgium

Inhoud 📖

9 redenen voor ruimtevaart

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: 9 redenen voor ruimtevaart2025-09-17T10:29:32+02:00
16 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Energie van een astronaut

2025-09-16T16:49:04+02:00

Lesmateriaal: Energie van een astronaut

Onderzoek gezonde voedingskeuzes en caloriebehoeften voor leven op aarde versus leven in de ruimte.

Het leven en werk in een omgeving van verminderde zwaartekracht verandert de voedingsbehoeften van astronauten. Door de specifieke voedingsbehoeften van astronauten op het ISS te bestuderen kunnen voedingswetenschappers erachter komen wat er nodig is voor goede voeding tijdens langdurige ruimteverkenningen. Vanwege botverlies dat wordt veroorzaakt door de microzwaartekracht tijdens ruimtevluchten moet bijvoorbeeld tijdens lange missies extra vitamine D worden ingenomen. Voedingswetenschappers en voedingsdeskundigen moeten menu’s plannen die de lichamen van astronauten tijdens lange missies gevoed en gezond houden voor het werk in de ruimte. Astronauten helpen zelf bij het plannen van hun menu’s door op aarde in panels voedsel te proeven voordat ze op missie naar het ISS gaan. Dit helpt de voedingswetenschappers en voedingsdeskundigen doordat ze kunnen letten op de voorkeuren van astronauten als ze hun evenwichtige menu plannen.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Relatie tussen organismen en tussen organismen en omgevingsfactoren in een biotoop, Energiebronnen en voedingsstoffen; Systematische en methodische benadering van wetenschappelijke en technologische problemen, Onderzoekende houding
Lestijd: 45 min x 3
Benodigde materialen: labels met voedingsinformatie voor wit-, mais- en volkorenbrood; computer met internet; schildersplakband;  gekleurde stroken papier;  voedsel of voedselverpakkingen uit de zes voedselgroepen; LCD-projector of overheadprojector;  een leeg vel papier

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: Energie van een astronaut2025-09-16T16:49:04+02:00
16 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal: Levende botten, sterke botten

2025-09-16T16:34:18+02:00

Lesmateriaal: Levende botten, sterke botten

Hoe kan ik een botmodel maken dat sterk is en gewicht kan houden?

Astronauten hebben sterke botten nodig zodat ze de lichamelijke uitdagingen aan kunnen die hun lichamen in de ruimte ondervinden. Hoe langer astronauten in de ruimte zijn, hoe zwakker hun botten worden, door een gebrek aan ladende krachten (de zwaartekracht die aan het lichaam trekt). De botten onder het middel worden het meest beïnvloed door omgevingen met verminderde zwaartekracht, en de botten in deze gebieden lopen de meeste kans op botverlies tijdens ruimtevluchten. Het is voor astronauten belangrijk om voor, tijdens en na hun ruimtevlucht te trainen om hun hele leven sterke botten te houden. Een dieet met calcium en vitamine D helpt astronauten ook om sterke botten te houden.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Menselijk lichaam, Fysieke functies van de mens; Systematische en methodische benadering van wetenschappelijke en technologische problemen, Ontwerpend leren
Lestijd: 45 min x 2
Benodigde materialen: duimstok; weegschaal; stapelbare gramgewichten; kleine hersluitbare plastic zakjes; gekookte, schone, droge kippenbotten; linialen met centimeters; steekkaarten; doorzichtig cellofaanplakband; kartonnen vierkantjes; boeken of stapels papier; aquariumgrind; rode pennen; vergrootglazen

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal: Levende botten, sterke botten2025-09-16T16:34:18+02:00
16 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal Climate Detectives: Hoe onderzoeksvraag opstellen

2025-09-16T14:15:56+02:00

Lesmateriaal: Hoe onderzoeksvraag opstellen

Tijdens het project Climate Detectives doorlopen leerlingen drie fasen. In de eerste fase formuleren ze een onderzoeksvraag: haalbaar binnen de beschikbare tijd, passend bij hun niveau en gebaseerd op beschikbare data.

Om dit proces te ondersteunen, is er een handige placemat ontwikkeld. Met behulp van gerichte vragen helpt deze leerlingen om hun ideeën te ordenen en samen tot een sterke onderzoeksvraag te komen. Zo wordt het formuleren van de juiste vraag overzichtelijk, uitdagend én inspirerend.

Met dit hulpmiddel begeleidt u uw leerlingen effectief in hun eerste stappen als jonge onderzoekers en legt u een stevige basis voor de volgende fasen van het project.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: STEM

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud 📖

Placemat met gerichte vragen voor het bekomen van een ultieme onderzoeksvraag.

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal Climate Detectives: Hoe onderzoeksvraag opstellen2025-09-16T14:15:56+02:00
12 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Na de storm

2025-09-12T14:47:35+02:00

Lesmateriaal: Na de storm

De orkaan Matthew volgen en de gevolgen ervan analyseren

Deze activiteiten gebruiken het voorbeeld van orkaan Matthew om de toepassingen van aardobservatiegegevens bij het volgen van orkanen en het beoordelen van de nasleep ervan te verkennen. De leerlingen zullen leren hoe een orkaan zich ontwikkelt en welke gevolgen extreem weer kan hebben voor de samenleving. Ze zullen dit doen door satellietbeelden te vergelijken.

De activiteit kan worden uitgevoerd in een ICT-suite waarin de leerlingen zelfstandig leren over de beelden of kan worden onderwezen met behulp van een meer actieve leerstijl in de klas.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM, Ruimtelijk bewustzijn, Duurzaamheid, Digitale competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Info over het lespakket
Eindtermen
Samenvatting activiteiten

Inleiding
Achtergrond

Activiteit 1: Volg de orkaan
Activiteit 2: Gevolgen van orkaan Mathew

Leerlingenwerkblad

Links
Bijlage

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Na de storm2025-09-12T14:47:35+02:00
12 sep 2025 sep 2025

Lesmateriaal secundair: Zee-ijs vanuit de ruimte

2025-09-12T14:41:50+02:00

Lesmateriaal: Zee-ijs vanuit de ruimte

Onderzoek naar Arctisch zee-ijs en het verband met het klimaat

In deze reeks activiteiten onderzoeken de leerlingen het poolijs. Eerst zullen ze een praktische activiteit uitvoeren om uit te zoeken wat er gebeurt ‘als de oceaan bevriest’. Vervolgens zullen ze satellietbeelden gebruiken om de concentratie en de omvang van het zee-ijs te analyseren en te zien hoe deze parameters de afgelopen decennia zijn veranderd. Ze leren waar ter wereld zee-ijs te vinden is en analyseren actuele en langlopende satellietgegevens over de zee-ijsconcentratie in het Noordpoolgebied. Deze activiteit heeft betrekking op een van de belangrijkste indicatoren waarover wetenschappers beschikken om de klimaatverandering en de mogelijke gevolgen ervan te bestuderen.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Wiskunde – natuurwetenschappen – technologie – STEM, Ruimtelijk bewustzijn, Duurzaamheid, Digitale competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Algemene info
Eindtermen
Samenvatting activiteiten

Inleiding
Achtergrond

Activiteit 1: Wanneer de oceanen bevriezen
Activiteit 2: Zee-ijs vandaag
Activiteit 3: Zee-ijs doorheen de seizoenen

Werkblad leerlingen

Links
Bijlage

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Lesmateriaal secundair: Zee-ijs vanuit de ruimte2025-09-12T14:41:50+02:00
Go to Top