10 dec 2025 dec 2025

Ruimtebeertjes

2025-12-10T11:30:36+01:00

Lesmateriaal: Ruimtebeertjes

Lab-ervaring met beerdiertjes (Tardigrada).

In deze reeks experimentele activiteiten onderzoeken de leerlingen de overlevingsmogelijkheden van beerdiertjes (tardigrada), ook bekend als waterberen. Ze onderzoeken hoe ze beerdiertjes kunnen verzamelen en welke extreme omstandigheden ze in het lab kunnen simuleren. Ze zullen verzamelde tardigrada blootstellen aan deze extreme omstandigheden en tot een conclusie komen over in welke omgevingen ze kunnen overleven. Het doel van deze bron is te testen of tardigrada bestand zijn tegen extreme milieuomstandigheden en hun overlevingsvermogen te koppelen aan de ruimteomgeving.

Voordat je met deze activiteit begint, raden wij je aan de activiteit “Kan het leven overleven in een vreemde omgeving?” te voltooien, die een inleiding geeft tot het leven in extreme omgevingen. Dit pakket kan je hier vinden (momenteel alleen in het Engels).

ESERO Belgium heeft dit pakket aangepast voor Vlaams onderwijs, onder meer door een lijst van Vlaamse eindtermen toe te voegen.

✔️ Niveau: 1ste graad A- en B-stroom, 2de graad dubbele en doorstroomfinaliteit

✔️ Vakken: Biologie – natuurwetenschappen – STEM, Ruimtelijk bewustzijn, Duurzaamheid, Digitale competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Lerarengids
Info over het lespakket
Eindtermen
Samenvatting activiteiten
Activiteit 1: Beerdiertjes verzamelen
Activiteit 2: Beerdiertjes laten slapen
Activiteit 3: Kunnen ze het uithouden?
Activiteit 4: Beerdiertjes in de ruimte

Ruimtebeertjes2025-12-10T11:30:36+01:00
10 dec 2025 dec 2025

Energie uit zonlicht

2025-12-10T11:32:34+01:00

Lesmateriaal: Energie uit zonlicht

Ruimteonderzoek met zonne-energie.

In deze reeks activiteiten leren leerlingen over twee concepten die van invloed zijn op het ontwerp van zonnepanelen voor ruimtemissies: de omgekeerde kwadratenwet en de invalshoek. De leerlingen voeren twee eenvoudige onderzoeken uit met een fotovoltaïsche cel (zonnecel) en een lichtbron. Eerst meten ze hoe het door de zonnecellen geproduceerde vermogen varieert met de afstand tot de lichtbron en proberen ze experimenteel de omgekeerde kwadratenwet voor lichtintensiteit te achterhalen. Vervolgens voeren de leerlingen een tweede experiment uit om de afhankelijkheid van het vermogen van de zonnecel van de invalshoek te onderzoeken. Ten slotte zullen ze deze concepten toepassen op echte ESA-ruimtemissies.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Fysica

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Info over het lespakket
Eindtermen
Samenvatting activiteiten

Inleiding

Activiteit 1: De omgekeerde kwadratenwet
Activiteit 2: De invalshoek
Activiteit 3: De ruimte verkennen met

Werkblad leerlingen

Links

Bijlage 1: Omgekeerde kwadratenwet

Bijlage 2: De invalshoek

Energie uit zonlicht2025-12-10T11:32:34+01:00
17 nov 2025 nov 2025

Getting started with CanSat

2025-11-26T14:36:00+01:00

Lesmateriaal: Getting started with CanSat

A guide to the Primary Mission

This module outlines the main features of the Primary Mission for CanSat. In the Primary Mission, teams must measure the temperature and pressure and send the information to their ground station. Students will learn about the differences between the sensors they can use and about the challenges associated with
completing the Primary Mission. This module is designed in line with a range of resources to support the entire CanSat mission.

✔️ Niveau: secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: STEM, informaticawetenschappen, sociaal-relationele competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Minimumdoelen 🎯

Nog niet beschikbaar

Getting started with CanSat2025-11-26T14:36:00+01:00
17 nov 2025 nov 2025

CanSat radiocommunicatie

2025-11-26T14:36:29+01:00

Lesmateriaal: CanSat radiocommunicatie

Ground control to Major CanSat

To understand how everyday devices like mobile phones, routers and satellites work, we need to understand what radio waves are and how we can transmit information with them. Radio communication is one of the key elements in our CanSat. All the data needed for our scientific experiment will be sent from the CanSat to our ground station via radio waves once the CanSat is launched.

✔️ Niveau: secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: STEM, informaticawetenschappen, sociaal-relationele competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Minimumdoelen 🎯

Nog niet beschikbaar

CanSat radiocommunicatie2025-11-26T14:36:29+01:00
21 okt 2025 okt 2025

Sample zoeken met mbot

2025-11-26T14:36:48+01:00

Lesmateriaal: Sample zoeken

Programmeer een robot en laat hem een mars sample zoeken

We sloegen de handen in elkaar met onze partner Digitale Wolven om dit lesmateriaal te ontwikkelen. Ontdek het lespakket mét stappenplan op hun website.

✔️ Niveau: basis- en secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Wetenschappen en Techniek (Techniek), ICT, Sociale vaardigheden (samenwerking)

Secundair onderwijs
STEM, informaticawetenschappen, sociaal-relationele competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, Digitale Wolven

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Minimumdoelen 🎯

Nog niet beschikbaar

Sample zoeken met mbot2025-11-26T14:36:48+01:00
21 okt 2025 okt 2025

Rijden met kleuren – mbot

2025-11-26T14:36:58+01:00

Lesmateriaal: Rijden met kleuren

Programmeer een robot zodat hij kleuren als commando’s herkent.

We sloegen de handen in elkaar met onze partner Digitale Wolven om dit lesmateriaal te ontwikkelen. Ontdek het lespakket mét stappenplan op hun website.

✔️ Niveau: basis- en secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Wetenschappen en Techniek (Techniek), ICT, Sociale vaardigheden (samenwerking)

Secundair onderwijs
STEM, informaticawetenschappen, sociaal-relationele competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, Digitale Wolven

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Minimumdoelen 🎯

Nog niet beschikbaar

Rijden met kleuren – mbot2025-11-26T14:36:58+01:00
21 okt 2025 okt 2025

Kleuren herkennen met mbot

2025-11-26T14:37:04+01:00

Lesmateriaal: Kleuren herkennen

Programmeer een robot en leer hem kleuren herkennen

We sloegen de handen in elkaar met onze partner Digitale Wolven om dit lesmateriaal te ontwikkelen. Ontdek het lespakket mét stappenplan op hun website.

✔️ Niveau: basis- en secundair onderwijs

✔️ Vakken/eindtermen:

Basisonderwijs
Wetenschappen en Techniek (Techniek), ICT, Sociale vaardigheden (samenwerking)

Secundair onderwijs
STEM, informaticawetenschappen, sociaal-relationele competenties

✔️ Partners: ESERO Belgium, Digitale Wolven

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Minimumdoelen 🎯

Nog niet beschikbaar

Kleuren herkennen met mbot2025-11-26T14:37:04+01:00
23 sep 2025 sep 2025

Wat is je ruimtelengte?

2025-11-26T14:37:19+01:00

Lesmateriaal: Wat is je ruimtelengte?

Verschillende lichaamsdelen meten en onderzoeken hoe deze metingen in de ruimte kunnen veranderen.

Hoe lang ben je? Weet je zeker dat je het antwoord weet?
Studies tonen aan dat de lengte van een astronaut ongeveer 3% toeneemt gedurende de eerste 3 tot 4 dagen van gewichtloosheid in de ruimte. Zodra de astronauten naar de aarde terugkeren, oefent de zwaartekracht weer druk op hen uit en zullen zij meestal in korte tijd weer de lengte bereiken die zij voor de vlucht hadden. In de ruimte komt deze toename in lichaamslengte bijna volledig van veranderingen in de wervelkolom, die van invloed zijn op lichaamsafmetingen zoals zithoogte, ooghoogte, stahoogte, hoe ruimtepakken passen, en veel meer.
meer.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: lichamelijke opvoeding

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp:

  • Lichaamslengte, beenlengte en spanwijdte meten
  • Vergelijk metingen
  • Noteer waarnemingen over hoogte aarde vs. ruimte in het Missiedagboek

Lestijd: 15 min
Benodigde materialen:

  • Meetlint
  • Voor de leerlingen: Missiedagboek en schrijfgerei

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Minimumdoelen 🎯

Nog niet beschikbaar

Wat is je ruimtelengte?2025-11-26T14:37:19+01:00
23 sep 2025 sep 2025

Astronautenlogboek

2025-11-26T14:37:27+01:00

Lesmateriaal: Astronautenlogboek

Volg je ruimteavonturen, controleer je voortgang en denk na over je reis in je Mission X Journal.

Laat je leerlingen hun Mission X-activiteiten bijhouden in hun eigen persoonlijke logboek. Het bevat secties voor wekelijkse reflecties, waar leerlingen hun voortgang kunnen bijhouden, hun ervaringen kunnen beoordelen en hun verbeteringen kunnen noteren. Dit helpt hen hun groei te volgen en gemotiveerd te blijven tijdens hun missie. Het dagboek bevat fascinerende feiten over de ruimte, zodat jonge leerlingen de realiteit van ruimtereizen en het leven van astronauten beter begrijpen.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: organisatie, zelfreflectie, communicatie, zelfevaluatie

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp:

  • Oefen zelfreflectie en zelfevaluatie door ervaringen te documenteren en persoonlijke vooruitgang bij te houden.
  • Verbeter je schriftelijke communicatievaardigheden door regelmatig in je dagboek te schrijven.
  • Verbeter je organisatorische vaardigheden door activiteiten, voortgang en verbeteringen systematisch bij te houden

Lestijd: 15-30 min
Benodigde materialen:

  • Printer
  • Potlood

Astronautenlogboek2025-11-26T14:37:27+01:00
23 sep 2025 sep 2025

Smaak in de ruimte

2025-11-26T14:38:38+01:00

Lesmateriaal: Smaak in de ruimte

Ontdek de smaaksensaties op de tong en experimenteer om te zien welke zintuigen de smaak beïnvloeden.

Astronauten moeten al hun eten en drinken meenemen naar het internationale ruimtestation (ISS). Eten is een belangrijk onderdeel van het moreel van de bemanning en het enige gemeenschappelijke moment waarop zij zowel een maaltijd als een gesprek met elkaar delen. De verminderde zwaartekracht in het ISS en de beperkte ruimte hebben fysiologische en milieu-effecten op de smaak van voedsel.
In deze activiteit zullen teams de smaaksensaties op de tong onderzoeken en experimenten uitvoeren om te zien welke zintuigen de smaak beïnvloeden.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek, teamwerk, communicatie, problemen oplossen

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Bij deze activiteit gaan de leerlingen onderzoeken en ontdekken welke variabelen invloed hebben op hun eigen smaakbeleving
Lestijd: 45 min x 1 à 2
Benodigde materialen:

Deel 1:

      • 4 schone containers, tenminste
      • 1 liter groot, gelabeld van 1 tot 4
      • Zout
      • Suiker
      • Citroensap
      • Grapefruitsap
      • Water
      • Plastic bekers
      • Per groep van 2:
        • 4 kleine wegwerpbekertjes + water om de mond te spoelen
        • 4 druppelaars
        • 1 marker
        • Werkbladen voor studenten
        • Kleine handspiegel
        • Vergrootglas

Deel 2:

      • Per klas:
        • Computer met internettoegang
        • LCD projector
      • Per groep van 2:
        • 6 gesloten containers met
          voedselartikelen
        • 3 druppelaars of spuiten plus
          3 plastic lepels
        • Water
        • Blinddoek
        • (Optioneel) Paar wegwerphandschoenen
        • Leerlingenblad en gegevensblad voor de activiteit

Smaak in de ruimte2025-11-26T14:38:38+01:00
Go to Top