23 sep 2025 sep 2025

Hydratatiestation

2025-11-26T14:38:25+01:00

Lesmateriaal: Hydratatiestation

Ontdek het belang van hydratatie en herken de tekenen van uitdroging.

Aangezien ons lichaam voor 50 tot 70% uit water bestaat, is het essentieel om voldoende te drinken om ons lichaam gezond te houden. Water speelt een belangrijke rol in de topprestaties van ons lichaam doordat het voedingsstoffen levert aan onze cellen, spieren, gewrichten, hersenen, huid en nieren. Water regelt ook onze lichaamstemperatuur en helpt ons hart goed te functioneren.
Ruimtevaarders moeten hun vochthuishouding op peil houden terwijl ze in de ruimte zijn. Terwijl astronauten hun taken tijdens een verkenningsmissie uitvoeren, binnen of buiten het ruimteverkenningsvoertuig, hebben astronauten voldoende hydratatie nodig om in goede gezondheid te blijven.
In dit onderzoek zullen teams onderzoeken hoe belangrijk het is om gehydrateerd te blijven, hier op aarde en in de ruimte. Ze zullen ook leren de tekenen van uitdroging te herkennen.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Hydratatieniveaus onderzoeken door gesimuleerde urine te maken en te analyseren; hydratatie onderzoeken en een visueel web maken over
hydratatie en het menselijk lichaam; gesimuleerde urinemonsters onderzoeken om te bepalen hoe urine eruit ziet tijdens verschillende hydratatieniveaus;
en leren hoe belangrijk het voor de astronauten is om veel te drinken terwijl zij in de ruimte zijn om gehydrateerd te blijven als ze naar de aarde terugkeren.
Lestijd: 45 min x 2
Benodigde materialen: Kartonnen plaat of kaartpapier, Markeerstiften of kleurpotloden, LCD projector of overheadprojector, Permanente markeerstiften, Computer met toegang tot het internet, Halsdoeken, Vloeibaar kleurmiddel voor voedsel, Doorzichtige plastic bekers, Tandenstokers, Water, Afplakband, Oogbescherming, Meetcilinders, Systeemkaarten (indien gewenst)

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Hydratatiestation2025-11-26T14:38:25+01:00
23 sep 2025 sep 2025

Ruimterommel

2025-11-26T14:38:32+01:00

Lesmateriaal: Ruimterommel

Net als de astronauten die soms moeten uitwijken voor ruimterommel, word jij je bewust van de vervuiling in de ruimte door toedoen van mensen en bedenk jij een oplossing voor dit groeiende probleem.

Teamleden worden zich bewust van vervuiling in de ruimte door menselijk toedoen. Jarenlang lanceren van nieuwe satellieten zonder het opruimen van niet langer bruikbare satellieten is grotendeels verantwoordelijk voor deze vervuiling. In eerste instantie wordt bewustwording gecree erd, daarna worden deelnemers gestimuleerd om zelf (creatieve) oplossingen te bedenken voor dit groeiende probleem.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek, duurzaamheid, samenwerking

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: STEM
Leeftijd: 9-12 jaar
Lestijd: 90 minuten
Locatie: klaslokaal

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Ruimterommel2025-11-26T14:38:32+01:00
23 sep 2025 sep 2025

Smaak in de ruimte

2025-11-26T14:38:38+01:00

Lesmateriaal: Smaak in de ruimte

Ontdek de smaaksensaties op de tong en experimenteer om te zien welke zintuigen de smaak beïnvloeden.

Astronauten moeten al hun eten en drinken meenemen naar het internationale ruimtestation (ISS). Eten is een belangrijk onderdeel van het moreel van de bemanning en het enige gemeenschappelijke moment waarop zij zowel een maaltijd als een gesprek met elkaar delen. De verminderde zwaartekracht in het ISS en de beperkte ruimte hebben fysiologische en milieu-effecten op de smaak van voedsel.
In deze activiteit zullen teams de smaaksensaties op de tong onderzoeken en experimenten uitvoeren om te zien welke zintuigen de smaak beïnvloeden.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek, teamwerk, communicatie, problemen oplossen

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Bij deze activiteit gaan de leerlingen onderzoeken en ontdekken welke variabelen invloed hebben op hun eigen smaakbeleving
Lestijd: 45 min x 1 à 2
Benodigde materialen:

Deel 1:

      • 4 schone containers, tenminste
      • 1 liter groot, gelabeld van 1 tot 4
      • Zout
      • Suiker
      • Citroensap
      • Grapefruitsap
      • Water
      • Plastic bekers
      • Per groep van 2:
        • 4 kleine wegwerpbekertjes + water om de mond te spoelen
        • 4 druppelaars
        • 1 marker
        • Werkbladen voor studenten
        • Kleine handspiegel
        • Vergrootglas

Deel 2:

      • Per klas:
        • Computer met internettoegang
        • LCD projector
      • Per groep van 2:
        • 6 gesloten containers met
          voedselartikelen
        • 3 druppelaars of spuiten plus
          3 plastic lepels
        • Water
        • Blinddoek
        • (Optioneel) Paar wegwerphandschoenen
        • Leerlingenblad en gegevensblad voor de activiteit

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Smaak in de ruimte2025-11-26T14:38:38+01:00
18 sep 2025 sep 2025

Verdedig je tegen aliens!

2025-11-26T14:57:24+01:00

Lesmateriaal: Verdedig je tegen aliens!

Leer de basisbeginselen van martial arts (karate) om je te verdedigen tegen eenvoudige aanvallen en zelf in geval van nood een aanval uit te voeren.

Wat zou jij doen als je plotseling oog in oog stond met een vijandig buitenaards wezen en niemand had om je te helpen? Je moet jezelf beschermen! In deze les leer je technieken om jezelf te verdedigen tegen een aanvaller of, indien nodig, terug te vechten. Bekijk de onderstaande instructievideo waarin deze vaardigheden worden gedemonstreerd en oefen ze zelf!

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Lichamelijke opvoeding

✔️ Partners: ESERO Netherlands, ESA Education

Voorbereiding activiteit 📖

Loszittende kleding

Stootkussen,

Touwen/linten/krijt

Stopwatch

Ballonnen

A4tjes

Filmpje

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Verdedig je tegen aliens!2025-11-26T14:57:24+01:00
17 sep 2025 sep 2025

9 reasons for space travel

2025-11-26T14:58:37+01:00

Teaching materials: 9 reasons for space travel

No matter if we ask “why”, people will go to the Moon, Mars and other space destinations anyway in the long term. But if you bring this topic into the classroom, you will probably get the question “why”. You can start long discussions or just try to use the quick answers below.

✔️ Niveau: Primary education, Secondary education

✔️ School subject: Science and Technology; Citizenship

✔️ Partners: ESERO Belgium

Contents 📖

9 reasons for space travel

Downloads – Teaching materials 👩‍🏫

9 reasons for space travel2025-11-26T14:58:37+01:00
17 sep 2025 sep 2025

9 redenen voor ruimtevaart

2025-11-26T14:58:48+01:00

Lesmateriaal: 9 redenen voor ruimtevaart

Bemande ruimtevaart bestaat sinds 1961, maar we moeten nog steeds leren overleven in de ruimte voor langere tijd en verder van de Aarde. Een maanbasis zal toelaten om dit te leren, stap voor stap, terwijl we toch dicht genoeg bij de Aarde blijven voor allerlei noodgevallen en bevoorrading. Dit is nodig om uiteindelijk verder te reizen – zoals naar Mars, de bestemming van de huidige jonge generatie – waar directe hulp van de Aarde niet meer mogelijk zal zijn.

✔️ Niveau: Basis onderwijs, Secundair onderwijs

✔️ Vakken: Wetenschap en Techniek; Burgerschap

✔️ Partners: ESERO Belgium

Inhoud 📖

9 redenen voor ruimtevaart

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

9 redenen voor ruimtevaart2025-11-26T14:58:48+01:00
16 sep 2025 sep 2025

Energie van een astronaut

2025-11-26T14:58:58+01:00

Lesmateriaal: Energie van een astronaut

Onderzoek gezonde voedingskeuzes en caloriebehoeften voor leven op aarde versus leven in de ruimte.

Het leven en werk in een omgeving van verminderde zwaartekracht verandert de voedingsbehoeften van astronauten. Door de specifieke voedingsbehoeften van astronauten op het ISS te bestuderen kunnen voedingswetenschappers erachter komen wat er nodig is voor goede voeding tijdens langdurige ruimteverkenningen. Vanwege botverlies dat wordt veroorzaakt door de microzwaartekracht tijdens ruimtevluchten moet bijvoorbeeld tijdens lange missies extra vitamine D worden ingenomen. Voedingswetenschappers en voedingsdeskundigen moeten menu’s plannen die de lichamen van astronauten tijdens lange missies gevoed en gezond houden voor het werk in de ruimte. Astronauten helpen zelf bij het plannen van hun menu’s door op aarde in panels voedsel te proeven voordat ze op missie naar het ISS gaan. Dit helpt de voedingswetenschappers en voedingsdeskundigen doordat ze kunnen letten op de voorkeuren van astronauten als ze hun evenwichtige menu plannen.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Relatie tussen organismen en tussen organismen en omgevingsfactoren in een biotoop, Energiebronnen en voedingsstoffen; Systematische en methodische benadering van wetenschappelijke en technologische problemen, Onderzoekende houding
Lestijd: 45 min x 3
Benodigde materialen: labels met voedingsinformatie voor wit-, mais- en volkorenbrood; computer met internet; schildersplakband;  gekleurde stroken papier;  voedsel of voedselverpakkingen uit de zes voedselgroepen; LCD-projector of overheadprojector;  een leeg vel papier

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Energie van een astronaut2025-11-26T14:58:58+01:00
16 sep 2025 sep 2025

Levende botten, sterke botten

2025-11-26T14:59:04+01:00

Lesmateriaal: Levende botten, sterke botten

Hoe kan ik een botmodel maken dat sterk is en gewicht kan houden?

Astronauten hebben sterke botten nodig zodat ze de lichamelijke uitdagingen aan kunnen die hun lichamen in de ruimte ondervinden. Hoe langer astronauten in de ruimte zijn, hoe zwakker hun botten worden, door een gebrek aan ladende krachten (de zwaartekracht die aan het lichaam trekt). De botten onder het middel worden het meest beïnvloed door omgevingen met verminderde zwaartekracht, en de botten in deze gebieden lopen de meeste kans op botverlies tijdens ruimtevluchten. Het is voor astronauten belangrijk om voor, tijdens en na hun ruimtevlucht te trainen om hun hele leven sterke botten te houden. Een dieet met calcium en vitamine D helpt astronauten ook om sterke botten te houden.

✔️ Niveau: basisonderwijs

✔️ Vakken/eindtermen: Wetenschap en techniek

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Snelle feiten 📖

Onderwerp: Menselijk lichaam, Fysieke functies van de mens; Systematische en methodische benadering van wetenschappelijke en technologische problemen, Ontwerpend leren
Lestijd: 45 min x 2
Benodigde materialen: duimstok; weegschaal; stapelbare gramgewichten; kleine hersluitbare plastic zakjes; gekookte, schone, droge kippenbotten; linialen met centimeters; steekkaarten; doorzichtig cellofaanplakband; kartonnen vierkantjes; boeken of stapels papier; aquariumgrind; rode pennen; vergrootglazen

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Levende botten, sterke botten2025-11-26T14:59:04+01:00
16 sep 2025 sep 2025

Climate Detectives: Hoe onderzoeksvraag opstellen

2025-11-26T14:59:42+01:00

Lesmateriaal: Hoe onderzoeksvraag opstellen

Tijdens het project Climate Detectives doorlopen leerlingen drie fasen. In de eerste fase formuleren ze een onderzoeksvraag: haalbaar binnen de beschikbare tijd, passend bij hun niveau en gebaseerd op beschikbare data.

Om dit proces te ondersteunen, is er een handige placemat ontwikkeld. Met behulp van gerichte vragen helpt deze leerlingen om hun ideeën te ordenen en samen tot een sterke onderzoeksvraag te komen. Zo wordt het formuleren van de juiste vraag overzichtelijk, uitdagend én inspirerend.

Met dit hulpmiddel begeleidt u uw leerlingen effectief in hun eerste stappen als jonge onderzoekers en legt u een stevige basis voor de volgende fasen van het project.

✔️ Niveau: Secundair onderwijs

✔️ Vakken: STEM

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud 📖

Placemat met gerichte vragen voor het bekomen van een ultieme onderzoeksvraag.

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Climate Detectives: Hoe onderzoeksvraag opstellen2025-11-26T14:59:42+01:00
12 sep 2025 sep 2025

Land in gevaar

2025-11-26T15:00:24+01:00

Lesmateriaal: Land in gevaar

De vooruitzichten voor het bestaan op kleine eilanden

In deze reeks activiteiten leren leerlingen over de oorzaken en mogelijke gevolgen van de stijging van de zeespiegel, terwijl ze tegelijkertijd wetenschappelijke basisvaardigheden ontwikkelen.

De eerste activiteit introduceert de context door na te denken over de mogelijke toekomst van het eiland Kiribati en is gekoppeld aan een oefening om instructieve schrijfvaardigheid te ontwikkelen.

Praktische activiteiten over twee van de belangrijkste factoren die bijdragen tot de stijging van het zeespiegel bieden de gelegenheid om te bespreken hoe modellen in de wetenschap worden gebruikt.

In de laatste activiteit gebruiken de leerlingen echte satellietgegevens om de temperatuur van het zeeoppervlak, veranderingen in de gemiddelde zeespiegel en de relatie daartussen te onderzoeken.

✔️ Niveau: Basisonderwijs

✔️ Vakken: Aardrijkskunde, ICT, Wetenschap en Techniek, Wiskunde, Nederlands

✔️ Partners: ESERO Belgium, ESA Education

Inhoud van de bundel 📖

Overzicht
Samenvatting van de activiteiten
Climate from Space
Klimaat en zeespiegel: achtergrondinformatie

Activiteit 1: Land in gevaar
Activiteit 2: Het smelten van ijs
Activiteit 3: het opwarmen van water
Activiteit 4: Warme en koude zeeën

Leerlingen werkblad 1
Leerlingen werkblad 2
Leerlingen werkblad 3
Leerlingen werkblad 4

Informatieblad 1

Links

Downloads – Lesmateriaal 👩‍🏫

Land in gevaar2025-11-26T15:00:24+01:00
Go to Top