12 augustus 2025 – Blockcoding maakt programmeren toegankelijk voor leerlingen van alle leeftijden. In plaats van tekstgebaseerd programmeren, gebruik je visuele blokken om logisch na te denken, problemen op te lossen en creatief te werken. In deze blogpost geven we je een korte inleiding over blockcoding, waarom het waardevol is in de klas en hoe je erin kan differentiëren.

Wat is blockcoding? Waarom is het handig in het onderwijs?

Blockcoding is een manier van programmeren waarbij leerlingen code opbouwen met visuele blokken die als puzzelstukken in elkaar passen. Elke blok vertegenwoordigt een commando of functie, zoals “herhaal”, “als… dan” of “beweeg”. Deze aanpak neemt de drempel van programmeertaal-syntaxis weg, zodat de focus ligt op het begrijpen van programmeerlogica en minder op het kennen van ‘woordenschat’ van een programmeertaal. Al pik je deze laatste automatisch op terwijl je bezig bent, natuurlijk.

In het onderwijs biedt blockcoding een toegankelijke instap voor zowel jonge leerlingen als beginners in het secundair. Het bevordert computationeel denken: het vermogen om problemen op te splitsen in stappen, patronen te herkennen en oplossingen te structureren. Ook stimuleert het creativiteit en samenwerking, bijvoorbeeld bij het bouwen van een spel of het programmeren van een robot.

3 blockcoding programma’s in de kijker

Leerkrachten hebben toegang tot enkele gratis en gebruiksvriendelijke tools zoals Scratch, MakeCode en Blockly Games. Dat zijn ook meteen onze drie favoriete tools, waarom? Wel…

• Scratch is zeer visueel en intuïtief, ideaal voor jongere leerlingen en beginners. Het stimuleert creativiteit door eenvoudig animaties, verhalen en spellen te maken. Dat kan ofwel helemaal uit je eigen verbeelding komen, maar Scratch biedt ook voorbeelden aan om met code een reeds gemaakte animatie na te bouwen. Let wel: de mogelijkheden voor complexere logica zijn beperkt, waardoor gevorderde leerlingen sneller uitgekeken kunnen raken.

• MakeCode is een programma van Microsoft en richt zich sterk op hardwareprojecten, zoals micro:bit en LEGO-robots. Het is geschikt voor zowel lager als secundair onderwijs en vereenvoudigt de koppeling tussen virtueel en fysiek programmeren. Een aandachtspunt is dat de interface iets technischer oogt, wat beginnende leerlingen kan afschrikken.

• Blockly Games biedt een reeks spelletjes waarin leerlingen stap voor stap kennismaken met programmeren via blokken, vergelijkbaar met Scratch. Elk spel behandelt één programmeerprincipe, van eenvoudige volgordes tot meer uitdagende logica en lussen. Dankzij de geleidelijke opbouw en het speelse karakter is het een toegankelijke manier om absolute beginners met de basis van programmeren vertrouwd te maken.

Deze programma’s sluiten stuk voor stuk goed aan bij STEM-doelen, zoals probleemoplossend denken ontwikkelen, technologisch inzicht opbouwen, samenwerken en communiceren in een technisch project, etc. Bovendien vormt blockcoding vaak een opstap naar tekstgebaseerd programmeren, zoals Python, waardoor leerlingen op een natuurlijke manier doorgroeien naar de uitgeschreven programmeertalen.