Een ballon met als bestemming: de stratosfeer!

Brussel, 25 april 2024 – Teams van leerlingen tussen de 15 en 18 jaar oud ontwikkelden hun eigen experimenten en stuurden dezen in een stratosferische ballon naar de rand van de ruimte. Het doel is om de ballon 30 km de lucht in te laten vliegen, met de experimenten bengelend eronder aan, in een gondel.  Met een camera op de gondel kan je de kromming van de aarde beneden zien. Deelnemende teams wisselen hun ervaringen met elkaar uit met als doel om op de dag van lancering een experiment te hebben dat voor iedereen goed werkt. Een eerste ervaring als een échte wetenschapper dus.

Het project ASGARD

Leerlingen van heinde en verre reisden in april 2024 naar de hoofdstad van ons Belgenland. Al een jaar lang spendeerden verschillende leerlingenteams hun tijd, creativiteit en goesting aan het bouwen van een experiment. Dit project bereikte zelfs scholen in Italië en het Verenigd Koninkrijk.

Tijdens ASGARD krijgen leerlingen van het secundair onderwijs (en ook soms uit de laatste graad lagere school) de kans om een eigen onderzoeksvraag te stellen en te beantwoorden over de ruimte. ‘Gaat de tijd er sneller?’, ‘Heeft hoogte een impact op luchtvochtigheid?’, ‘Kunnen we de locatie bepalen van de ballon met behulp van GPS?’, … Ga zo maar door. Elk team stelt op zijn niveau een gerichte vraag en bouwt deze uit tot een onderzoek.

De teams werken een heel jaar toe naar de besluitende driedaagse in Brussel, Ukkel. Drie dagen aan workshops, het verbeteren van hun experiment en de lancering.

Pech onderweg

Elk jaar vertrekken er twee weerballonnen richting de ruimte. De experimenten worden dan verdeeld overheen de twee ballonnen, want één ballon zou het gewicht van alle experimenten niet kunnen dragen. De vlucht zelf moet dan ook aan een vrij hoog tempo gebeuren, zodat de ballon zeker tot in de stratosfeer geraakt. Je ziet de ballon dan als een pijl uit een boog de lucht in vliegen.

Dit jaar hadden de ballonnen blijkbaar toch andere plannen. Bij de teluchtlating van de eerste ballon was het eerste onheil al geschied: weinig snelheid, veel wind en een robuuste boom vormden een noodlottige situatie. De eerste ballon week meteen af van koers en belandde, jammer genoeg, in de enige boom op het terrein. De deelnemers en organisatoren konden enkel toekijken hoe de ballon enkele minuten zich probeerde los te rukken uit de takken. Uiteindelijk kon hij dan toch zijn reis verder zetten, maar dit jaar toch niet zo hoog als gepland.

Ook de tweede ballon had pech onderweg. Het gewicht van de gondel was te zwaar voor de helium die de ballon vulde. Ook deze reis verliep dus eerder horizontaal, en niet verticaal.

Hoewel dit ongelukkige verloop de data van de experimenten wat in de war stuurde, toch haalden de deelnemers hier een mooie ervaring uit, en vooral een waardevolle les. Een onverwachte wending betekent niet noodzakelijk een gefaalde missie.

“De ballon met ons experiment ging dan wel niet de hoogte in, maar we kunnen alsnog de data vergelijken op basis van locatie natuurlijk. Als het niet loopt zoals gepland, moeten we maar herplannen op basis van hoe het loopt.” – Leerling, 15 jaar

De special guest

De deelnemende leerlingen zijn van nature geïnteresseerd in wetenschap, onderzoek, techniek, engineering, etc. Om deze interesse verder te voeden, en om ook tegelijk te tonen hoe hun toekomst er kan uitzien in dit veld, nodigde ESERO hét Vlaamse gezicht van ESA uit op een videocall met de studenten. Frank de Winne stond hen met veel plezier te woord als Belgisch militair piloot en ruimtevaarder, en huidig hoofd van het Europees Astronautencentrum (EAC), het opleidingscentrum voor astronauten van de ESA in Keulen. De studenten kregen de kans om hun vragen te stellen aan een echte astronaut.

“Hoe voelde het om gewichtloos te zijn? Wat mis je het meest aan de ruimte? Hoe werkt het fluid-recycling systeem aan boord? Mag je persoonlijke spullen meenemen naar de ruimte? ”

Maar het belangrijkst van al: is het moeilijk om een astronaut te worden?

Het antwoord? Volgens Frank is het moeilijkste deel niet de opleiding tot astronaut, maar wel de selectie. Om door de selectie te geraken moet je namelijk minstens een master diploma op zak hebben (liefst in een richting dat bij wetenschap aanleunt) en daarnaast moet je ook verschillende testen afleggen.

Van zodra je geselecteerd bent, fiets je eigenlijk praktisch doorheen het astronauten parcours. We kunnen alvast met zekerheid zeggen dat enkele studenten toch begonnen te glunderen met dat antwoord. Astronaut worden, is dus niet iets onbereikbaars en misschien zaten er wel enkele leerlingen in de zaal waar we later nog veel van zullen horen!

Hoe je kan deelnemen

ASGARD is een heel toegankelijk STEM-project, zowel voor de leerkrachten als voor de leerlingen.

Neem alvast een kijkje op de projectpagina en ontdek hoe we je begeleiden in je deelname!