Qu’est-ce que les Détectives du climat ?
Comment participer ?
Choisissez votre problématique
Ressources pédagogiques
FAQ
Exemples inspirants

Qu’est ce que les Détectives du climat ?

Climate Detectives (standard): 9-18 ans

  • Phase 1 : D’abord, ils identifieront un problème climatique local. Ils définiront de quel type de données ils ont besoin pour étudier ce problème. Ils pourront alors soumettre leur plan d’investigation.

  • Phase 2 : Ensuite ils collecteront les images satellitaires et données ou feront leurs propres mesures au sol, pour ensuite les analyser et en tirer leurs conclusions.

  • Phase 3 : Enfin ils proposeront des actions pour aider à traiter le problème initial. Ils devront alors mettre au point leur communication et partager leurs résultats avec la communauté des Climate Detectives de l’ESA et sensibiliser le public.

FASE 1: Stel je onderzoeksplan op

Kies met je team een klimaatthema, dat eventueel met jouw omgeving te maken heeft. Voor de klimaatthema’s oceanen, landbouw, natuurbranden, neerslagpatronen en biodiversiteit, kunnen we een expert aanbieden die jullie feedback zal geven in januari over hoe jullie je onderzoek het best kunnen uitvoeren. Andere klimaat- en milieuthema’s zijn ook toegelaten, maar dan is er geen garantie op een begeleidend expert.

Daarna stel je je onderzoeksplan op:

  • Leg het klimaatprobleem uit (korte literatuurstudie)
  • Wat is je onderzoeksvraag?
  • Welke beelden of data ga je gebruiken?
  • Maak een agendaplanning en taakverdeling op

De leraar dient het voorstel dan in.

FASE 2: Onderzoek en resultaten 

Vervolgens ga je satellietbeelden en/of terreinmetingen gebruiken om de casus te onderzoeken als een detective. Formuleer op basis van je resultaten een besluit. Dus wat doe je in deze fase:

  • Verzamel data
  • Analyseer de data
  • Trek je conclusie

Vergeet niet al eens stil te staan bij fase 3 tijdens je werk van fase 2. Dit vergemakkelijkt de volgende fase.

FASE 3: Maak het verschil 

Op basis van je resultaten wordt gevraagd om naar milderende maatregelen te zoeken en/of je omgeving te helpen bewust maken van het onderzochte probleem. Uiteindelijk uploaden jullie je verslag op het ESA Climate Detectives Community Platform (gedeeld met alle ESA landen). Je publicatie is zichtbaar op internationaal niveau, en je ontvangt een deelname-certificaat van ESA. Dit kan in verschillende vormen: video, website, sociale media filmpje en/of account, lezing geven, presentatie, podcast, schoolkrantartikel, …

Praat met beroepsexperts

De leerlingenteams krijgen de mogelijkheid om met professionele experts te praten die bezig zijn met het klimaat of met aardobservatie vanuit de ruimte. Ze krijgen ook feedback op hun werk van deze experts. Ze kunnen (meestal online) in gesprek gaan, wat kan zorgen voor heel wat goede raad en inspiratie.

9 septembre 2024 : Ouverture des inscriptions

25 octobre 2024 : Soumission de la phase 1 (= entrer avec l’étude et les questions de recherche)

14 mars 2025 : Soumission de la phase 2 ( = terminer l’étude)

4 avril 2025 : Date limite de remise du rapport final

date à préciser: L’équipe gagnante belge sera sélectionnée par ESERO

12-13 mai 2025 : L’équipe gagnante participe à deux journées à l’ESA à ESRIN (Italie).

  • Chaque équipe est composée d’élèves âgés de 8 à 19 ans et d’un enseignant accompagnateur.
  • Une équipe doit compter au moins 2 jeunes, et peut inclure toute une classe.
  • Au moins la moitié des jeunes de l’équipe doivent avoir la nationalité d’un Etat membre de l’ESA.
  • Chaque équipe doit être encadrée par un enseignant ou animateur qui sera le point de contact d’ESERO Belgium et de l’ESA.
  • Un enseignant peut accompagner plusieurs équipes (pas de maximum).

  • Le projet porte sur les enjeux fondamentaux de l’environnement et du réchauffement climatique.
  • Vos élèves découvriront comment accéder à de nombreuses données issues des satellites d’observation de la Terre. Ils comprendront mieux comment sont étudiées et mises en place les stratégies d’action climatique.
  • Les données climatiques permettent d’aborder de nombreux points des programmes en chimie, physique, biologie : le cycle de l’eau, l’activité chlorophyllienne, le cycle du carbone, l’effet de serre, etc.
  • ESERO Belgium vous mettra en contact avec un·e scientifique qui viendra guider la démarche de la classe et apporter des éléments complémentaires.

A gagner : un séjour de 2 jours avec votre équipe à l’ESA 

ESERO Belgium organisera fin avril 2025 un tirage au sort (parmi les équipes ayant rendu un rapport dans les temps) pour désigner l’équipe gagnante.

L’ESA invite les équipes gagnantes de chaque pays à un grand événement de découverte et de célébration à l’Institut européen de recherche spatiale (ESRIN) à Frascati en Italie (probablement en première semaine de juin 2024).

Les frais de voyage et séjour sont pris en charge par l’ESA.

Comment l’équipe gagnante belge est-elle sélectionnée ?

Toute équipe qui complète les trois phases de Climate Detectives et qui soumet son résultat final sur le site web international est éligible. Parmi ces équipes, l’une d’entre elles sera tirée au sort. Lorsque vous soumettez la phase 1, veillez à nous indiquer à l’avance si votre équipe souhaite avoir une chance de remporter le prix (et si vous êtes en mesure de participer).

  • Je onderzoek en actieplan wordt gepubliceerd op het Europees platform en je krijgt een deelname-certificaat van ESA
  • Per land zal 1 team geselecteerd worden om 2 dagen gratis deel te nemen aan het ‘Learning and Celebration Event’ bij ESA zelf in Italië of op het ‘ESA Living Planet Symposium’ (inclusief vergoeding van reiskosten).

  • De leerlingenteams krijgen de mogelijkheid om met professionele experts te praten die bezig zijn met het klimaat of met aardobservatie vanuit de ruimte. Ze krijgen ook feedback op hun werk van deze experts. Ze kunnen (meestal online) in gesprek gaan, wat kan zorgen voor heel wat goede raad en inspiratie.

Climate Detectives Junior: 8-12 ans

Dans notre édition junior, vous n’effectuez aucune recherche vous-même. Votre équipe choisit 3 activités en classe parmi notre offre Détectives du Climat (forfait cours avec activités élèves) et les réalise en classe. De cette façon, vos élèves apprennent à mieux comprendre notre planète et son climat de manière exploratoire. Les étudiants plus âgés peuvent également participer à l’édition Junior.

  • Phase 1 : Votre équipe choisit un thème et réalise 3 activités en classe parmi la liste d’activités en classe détaillées proposées par l’ESA et l’ESERO Belgique.
  • Phase 2 : Réalisation des activités en classe.
  • Phase 3 : Remplissez notre formulaire pour chaque activité de classe afin que votre rapport aboutisse sur la plateforme en ligne des détectives du climat dans toute l’Europe.

    Je team voert vooraf opgestelde klasactiviteiten uit die je kennis laten maken met onze leefomgeving en het klimaat op Aarde. Zo leer je onze planeet beter kennen, en kan je beter helpen om ze te beschermen.

    Je team kan een badge verdienen bij het registreren van afgewerkte activiteiten:

    • Bronzen badge voor 1 afgewerkte activiteit
    • Zilveren badge voor 2 afgewerkte activiteiten
    • Gouden badge voor 3 afgewerkte activiteiten

    9 septembre 2024: Ouverture des inscriptions

    4 avril 2025: Date limite de rentrée des activités réalisées

    • Chaque équipe est composée d’élèves âgés de 6 à 12 ans et d’un enseignant accompagnateur. Il s’agit d’une tranche d’âge recommandée. Les élèves plus âgés peuvent également opter pour cette formule.

    • Chaque équipe comprend au moins 2 élèves, et il n’y a pas de maximum (la classe entière peut éventuellement constituer 1 équipe).

    • Un enseignant peut accompagner plusieurs équipes (pas de maximum).

    • Interessante kennismaking met de mogelijkheden en het belang van satellietdata
    • Bewustmaking ivm thema’s klimaat en milieu
    • Leerproces ivm (zelfstandig) verwerven en verwerken van data en de wetenschappelijke methode
    • Werken met echte data binnen een relevant en actueel thema
    • Stimulans om actie te ondernemen in verband met klimaat

    Comment participer ?

    Voor elke fase vind je via onze website de nodige

    handleidingen, tips en invulformulieren

    . Op die manier kan je het project in principe volledig zelfstandig doorlopen, maar wij zijn er om te helpen.

    De

    nationale organisator ESERO Belgium 

    neemt contact op met elke begeleidende leerkracht die zich aanmeldt (al dan niet met een reeds gekozen onderzoeksvoorstel).

    De leerkracht krijgt

    feedback van ons 

    in elke fase, en geeft dit dan zelf door aan de leerlingenteams.

    LET OP: ga vooraf aan je onderzoek alvast na of jij en je team/klas beschikbaar zijn voor de winnaarsreis. Indien je niet zou kunnen deelnemen aan de winnaarsreis, sta je de eerste plaats af aan het team of de klas die wel meekan. Indien je niet mee kan (toestemming ouders, planningsgewijs, data, budget,…), geef dit dan al aan bij de inschrijving.

    Bij de start van je onderzoek:

    1. Je inschrijven voor Climate Detectives start met een concreet onderzoeksplan.
    2. Dit plan dien je ten laatste in op de aangegeven deadline (zie hierboven), samen met het deelnameformulier op onze inschrijvingspagina (zie hiernaast).
    3. We volgen je team op, maar de Climate Detectives lerarengids is je leidraad (zie hierboven).

    Tijdens het onderzoek:

    Maak alvast een account aan voor je deelnemende team op de internationale Climate Detectives pagina van ESA

    Bij afsluit van je onderzoek:

    1. Op het einde van fase 3 (= voorstellen van je onderzoek en een actieplan indienen), deel je het resultaat van je werk met de rest van de wereld via de Climate Detectives webpagina van ESA.
    2. Je team maakt een account aan om je bijdrage in te dienen.
    3. Op het einde van het schooljaar wint 1 Belgisch team een tweedaagse reis naar een ESA-centrum. Dit kan je enkel winnen als je internationaal geregistreerd staat als deelnemend team.

    Geïnteresseerd, maar je hebt nog geen concreet voorstel? Geen nood! Je kan dan voorlopig vrijblijvend inschrijven als geïnteresseerd team, en je kan ten allen tijde contact opnemen met ons voor advies en inlichtingen.

    Hoe ziet jouw Climate detectives eruit?

    1. Je registreert je team op de internationale Europese pagina wanneer je wil, zolang je maar voldoende schooltijd over hebt om klaar te zijn met je activiteiten vóór de einddatum zoals hierboven vermeld. Er zijn geen tussentijdse deadlines.
    2. Kies 1 tot 3 activiteiten uit onze lijst die je team zal uitvoeren. Je vindt alle activiteiten op de Europese Climate Detectives website in de vorm van lespakketjes voor de leraar (ook in het Nederlands). ESERO Belgium zal steeds meer activiteiten op onze Belgische website publiceren, waar de eindtermen voor Vlaams onderwijs aan worden toegevoegd.
    3. Werk de gekozen activiteiten af in je klas. Je krijgt een bronzen badge voor 1 activiteit, een zilveren badge voor 2, en een gouden badge voor 3 activiteiten.

    C’est tout ce que nous pouvons dire à ce sujet : GRATUIT !

    Malheureusement, nous ne pouvons pas rembourser les frais que vous engagez vous-même en classe, mais nos activités sont conçues de manière à ce que vous ayez presque exclusivement besoin de matériel de jardinage/cuisine. 

    We hebben de Engelstalige handleiding voor jullie vertaald in een Vlaamse versie. De handleiding lezen is een must als je deelneemt. Zowat alles wat je graag wil weten, staat er in.

    Op de Europese website van Climate Detectives vind je nog meer info en voorbeelden uit andere landen. In principe kan je als Vlaamse leraar echter alle nodige info vinden bij ESERO Belgium.

    Om de online gesprekken tussen de leerlingenteams en de externe expert/wetenschapper te faciliteren, hebben we een leidraad gemaakt op 1 pagina. De leerlingen nemen dit geprint mee tijdens het gesprek, online of fysiek.

    • We bieden lesmateriaal aan waarmee je als leerkracht het thema ‘klimaat’ gemakkelijk in de klas kan brengen. Deze lesactiviteiten geven de leerlingen meer inzicht in de terminologie en de principes van klimaatverandering en andere deelthema’s alvorens aan hun onderzoek te beginnen.
    • Voor de Climate Detectives Junior zijn deze lespakketten de basis voor deelname.
    • ESERO Belgium werkt ook jaarlijks aan voorbeeld-onderzoekjes (casussen) voor Climate Detectives teams in Vlaanderen, in samenwerking met diverse wetenschappers en VITO-medewerkers. We combineren satellietdata met terreinmetingen. Deze vind je wat lager op deze webpagina.

    —

    Weet je nog niet goed waar te beginnen? Je bent niet alleen!

    Daarom organiseren we lerarenvormingen die een eerste inleiding geven over het klimaat algemeen en over hoe Climate Detectives het gemakkelijk maakt om dit in de klas aan te brengen!

    Er zijn soms ook online en offline Europese opleidingen georganiseerd door ESA Education (ook die worden aangekondigd op onze pagina ‘lerarenvormingen‘).

    Aarzel ook zeker niet om ons team te contacteren via mail of telefonisch. We beantwoorden al jouw vragen met plezier! (onze gegevens vind je in de menubalk bij ‘contact’)

    Al een tipje van de sluier: Terrascope is de Belgische online viewer die de beelden en data van de Europese satellieten voor iedereen ter beschikking stelt. Het Vlaams wetenschappelijk instituut VITO produceert de tool, die relatief eenvoudig te gebruiken is zonder voorkennis, en gratis. In onze lerarenvormingen laten we deelnemers kort werken met Terrascope bij wijze van oefening.

    Choisissez votre problématique

    La qualité de l’eau et les cyanobactéries

    La fonte des glaces

    Les gaz à effet de serre

    Les inondations en Flandre

    Pollution de l’air (hors gaz à effet de serre)

    Ressources pédagogiques

    Het projectverloop is volledig uitgewerkt in handleidingen, en we werken elk jaar zelf een Vlaamse casus uit als voorbeeld leerlingenonderzoek met satellietdata.

    Er is begeleidend lesmateriaal beschikbaar voor lager en secundair onderwijs om de verschillende deelthema’s in de klas te introduceren. Je vindt ze op onze pagina’s met lesmateriaal of via de linken hieronder.

    FAQ

    Des questions ?

    ESERO Belgium souhaite apporter un soutien maximal aux enseignants, lorsque cela s’avère nécessaire, pour faciliter la participation aux projets scolaires. N’hésitez pas à nous poser vos questions par e-mail ou par téléphone. Chaque question que nous recevons de la part d’enseignants belges est publiée ici avec la réponse :

    Seul le rapport final doit être en anglais.

    Il est possible de le préparer en français puis de le traduire automatiquement avec un site tel que DeepL, mais pensez à faire relire la traduction. Et pourquoi ne pas faire équipe avec l’enseignant d’anglais ? Il ou elle pourra en faire une activité pédagogique pour son cours

    Le plan d’investigation, qui peut être en français, vous servira de guide pour la suite du projet.

    Vous en trouverez le modèle dans le guide de l’enseignant (pour l’instant en anglais : Teacher guide). En voici un aperçu :

    • Titre du projet (max. 10 mots)
    • Quelle est votre question de recherche ? (mas. 30 mots)
    • Décrivez le problème environnemental ou climatique sur lequel vous voulez enquêter (mas. 150 mots)
    • Quel type de données d’observation de la Terre utiliserez-vous : mesures au sol, images satellites, autres données ? (cases à cocher)
    • Décrivez comment vous comptez enquêter sur le problème identifié et quelles données vous allez analyser (max. 250 mots)

    Le rapport final doit être rendu en anglais avant le 25 avril sur le site climatedetectives.esa.int

    Vous en trouverez le modèle dans le guide de l’enseignant (pour l’instant en anglais : Teacher guide). En voici un aperçu :

    (à compléter)-

    Esero Belgium propose des formations thématiques tout au long de l’année. N’hésitez pas à contacter notre équipe si vous avez des questions ou des besoins spécifiques.